شناسههای شهر در قرآن کریم
الموضوعات :
1 - دانشگاه تربیت مدرس
الکلمات المفتاحية: شناسههای شهر اشارات قرآن فرهنگ اسلامی صفات عمران اهداف ساخت,
ملخص المقالة :
براي شناخت آثار كالبدي، اجتماعي، اقتصادي و مديريتي آموزههای اسلام در شهرها و تبيين الگويي براي تمايز اين شهرها از ساير نمونهها در دورههای مختلف، بررسيها و تحقیقات متعددي انجام و تحليلهاي گوناگوني ارائه شده است که بخشي از آن، متوجه اشارات و نصوص متعدد دینی در باب امور آبادی و عمران شهری است. ماهيت خاص شهرهای حیطه جهان اسلام و جلوه مفاهیم و خصوصیات مشترک و فراگیر در آنها، بيانگر شیوه نفوذ و حاكميت فرهنگ اسلام و ارتباط آنها با آموزههاي ديني است. از اینرو شهر اسلامي، اصطلاحی است که به معرفي شهرهاي متأثر از فرهنگ و ارزشهاي اسلامي میپردازد. اين مقاله با تکیه بر اشارات آیات در مورد وجوه مختلف معماری و شهرسازی و با تکیه بر آراء مفسرین و لغتشناسان، شناسهها و مؤلفههای شهر مورد نظر قرآن کریم را استخراج و مورد بازبینی و تحلیل قرار داده است و از پرداختن به آیاتی که ناظر بر شئون اولیاء الهی و زندگی اخروی است و تجویز آن در امور جاری دنیوی غیرممکن، پرهیز نموده است. در این راستا، اطلاعات و دادههاي موردنياز در اين تحقيق به روش اسنادي گردآوري و با رویکردی توصیفی- تحلیلی مورد مداقه و بررسی قرارگرفتهاند. قرآن کریم باهدف پرهیز از ساختوساز بیهوده و زیانبار، به صفاتی همچون امنیت، آرامش، حرمت و تطابق با شرایط طبیعی و اقلیمی در عمران شهری و دنیوی اشاره دارد که البته جنبههای آرمانی، متکامل و مطلق آن را نیز در سرای اخروی مورد توجه قرار میدهد. همچنین اسلوب قرآن در تبیین صفات ساختوسازها، توجه به ابعاد کیفی در تأمین سرپناه و مکان اجتماع انسانی است و اصولاً آموزههای دینی از تعیین ضوابط جزئی و دستورالعملهای خاص خودداری نموده است.