ساختار قدرت و رابطة آن با ناپایداری خانواده (مطالعه ملی در جامعة ایرانی)
الموضوعات :
1 - دانشیار جامعه شناسی پژوهشگاه
الکلمات المفتاحية: ساختار قدرت, ناپایداری خانواده, نگرش به طلاق, تعارض زناشویی, آزادی عمل. ,
ملخص المقالة :
ساختار قدرت در خانواده موضوع مهمی است که پایداری خانواده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در دهه‌های اخیر تغییرات مختلفی در سطوح مختلف ملی و نیز در درون خانوادة ایرانی به وقوع پیوسته و تأثیراتی در پایداری خانواده برجای گذاشته است. هدف اصلی مقالة حاضر، بررسی ساختار قدرت و رابطة آن با ناپایداری در خانواده در ایران است. این مطالعه با استفاده از روش تحلیل ثانویه 3819 نفر از افراد متأهل داده‌های پیمایش ملی خانواده به بررسی رابطة بین دو متغیر پرداخته است. ساختار قدرت در سه شاخص ساخت قدرت، آزادی عمل و اعمال قدرت، شیوة اعمال قدرت با زیرشاخص‌های مربوط و ناپایداری خانواده در سه شاخص در سطوح کنش (تعارض زناشویی و خشونت) و نگرش (نگرش به طلاق) در زیر شاخص‌هایی مطالعه گردید. یافته‌ها نشان می‌دهد در حالی که ساختار کلی قدرت در خانواده ایرانی تا حد قابل توجهی متقارن بوده، برخی از شاخص‌های قدرت مانند میزان آزادی عمل و اعمال قدرت و شیوه‌های اعمال قدرت بر تعارضات زناشویی، خشونت و نگرش به طلاق تأثیرات قابل توجهی داشته و ناپایداری خانواده را افزایش می‌دهند. لازم است به منظور کاهش طلاق و افزایش پایداری خانواده، برنامهریزیها و خدمات مختلف اعم از مشاورهای و غیره به خانواده‌های دارای تعارضات بیشتر زناشویی و خانواده‌هایی که خشونت بیشتری در آنها گزارش می‌شود، اختصاص داد. همچنین نگرش زنان و مردان نسبت به وضعیت ساختار قدرت و نگرش به پیامدهای طلاق متفاوت بوده و زنان با تسامح بیشتری به پیامدهای طلاق می‌اندیشند.
آبوت، پاملا؛ کلر والاس (1396) جامعه شناسی زنان، ترجمه منیژه نجم عراقی، نشر نی.
اعزازی، شهلا (1380) خشونت خانوادگی یا زنان کتکخورده، نشر سالی، تهران.
----------- (1383) ساختار جامعه و خشونت علیه زنان، رفاه اجتماعی، سال 4، ش 14، پاییز.
افشار کهن، جواد و محمود رضائیان (1397) مقایسه بین نسلی رابطه نظام ارزشی افراد و نگرش به پایداری خانواده، جامعه شناسی نهادهای اجتماعی، دوره پنجم، ش 12، پاییز و زمستان.
امانی، رزیتا (1394) مقایسه تعارض زناشویی در ساختار توزیع قدرت در خانواده، فصلنامه زنان و خانواده، سال دهم ش 32، پاییز.
ایمان، محمدتقی؛ لیلا بهمنی (1391) تأثیر اشتغال زنان بر ساختار توزیع قدرت در خانواده مطالعه موردی شهر شیراز، فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه ازاد، سال ششم، پیاپی، 19؛ زمستان.
بگرضایی، پرویز؛ حبیب الله زنجانی و سیف سیف اللهی (1396) فراتحلیل مطالعات خشونت شوهران علیه زنان در ایران، فصلنامه زنان و خانواده، سال پانزدهم، ش 38، بهار.
راش، مایکل (1377) مقدمهای بر جامعهشناسی سیاسی، ترجمه منوچهر صبوری، سمت.
زارعی توپخانه، محمد؛ جان بزرگی، مسعود؛ احمدی محمدآبادی، محمدرضا (1392) بررسی رابطه ساختار قدرت در خانواده با کارآمدی آن، روانشناسی دین، سال ششم، ش 3، پاییز.
ساروخانی، باقر؛ لیلا دودمان (1393) ساختار قدرت در خانواده و تأثیر آن بر مشارکت اجتماعی در شهر شیراز، جامعهشناسی جوانان، سال اول، پیش شماره 1.
سازمان ثبت احوال( 1397) www.
sabteahval.
ir.
سازمان ثبت احوال( 1399) www.
sabteahval.
ir.
سفیری، خدیجه؛ راضیه آراسته (1387) بررسی رابطه سرمایه اقتصادی زنان و روابط دموکراتیک با همسرشان، تحقیقات زنان، سال دوم، ش1، بهار.
سلیمانی، مریم؛ ثریا عظیمیان؛ علیمحمد نظری؛ کیانوش زهراکار (1394) رابطه ساختار قدرت خانواده، تعارضات زناشویی و سلامت روان در مردان بازنشسته اداره آموزش و پرورش استان البرز، سالمند، دوره 10، ش 4، زمستان.
کاوسی، زهرا (1392) بررسی ساختار قدرت در خانواده و رابطه آن با خشونت با تأکید بر موقعیت زنان مطالعه موردی زنان متأهل شمال غرب تهران، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خوارزمی.
کلاهی، محمدرضا؛ فاطمه شفیعی (1396) تجربه روایتشده زنان از ساختار قدرت در خانواده، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال سیزدهم، ش 48، پاییز.
لنسکی، گرهارد؛ جین لنسکی (1369) سیر جوامع بشری، ترجمه ناصر توفیقیان، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
مختاری، مریم؛ معصومه کردی پور(1391) بررسی ساختار قدرت در خانواده بر حسب برخی ویژگی‌های فرهنگی در خانواده؛ مورد مطالعه زنان متأهل شهر آبدانان، فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، سال هفتم، ش 20، پاییز.
مهدوی، محمدصادق؛ حبیب صبوری خسروشاهی (1382) بررسی ساختار قدرت در خانواده، مطالعات زنان، سال اول، ش 2، تابستان و پاییز.
موحد، مجید؛ حلیمه عنایت؛ مرضیه مردانی (1391) مطالعه عوامل زمینهای مرتبط با ساختار توزیع قدرت در خانواده؛ نمونه موردی زنان متأهل شهر شیراز، فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی، دوره اول، ش 3، پاییز.
نایبی، هوشنگ؛ میمنت گلشنی (1392) تأثیر منابع در دسترس زنان بر قدرت تصمیمگیری در خانواده مطالعه تجربی شهر بابل، زن در توسعه سیاست، دوره 11، ش 1، بهار.
نبوی، سید عباس (1379) فلسفه قدرت، سمت، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
Babcock, J. C. , Waltz, J. , Jacobson, N. S. , & Gottman, J. M. (1993). Power and violence: The relation between communication patterns, power discrepancies, and domestic violence. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 61(1).
Chowdhury, Soumi Roy; BoharaBrady, Alok; Horn, P (2017) Balance of Power, Domestic Violence, and Health Injuries: Evidence from Demographic and Health Survey of Nepal, World Development, 2017. 09. 009.
Coleman, Diane H. ; Straus, Murray A. (2007)Marital Power, Conflict, and Violence In a Nationally Representative Sample of American Couples, Violence and Victims, Volume 1, Issue 2.
Koester, Diana (2015) Gender and Power six links and one big opportunity, https://www. dlprog. org/opinions/gender-and-power-six-links-and-one-big-opportunity.
Lindahl, Kristin M. ; Malik, Neena M (1999)Observations of Marital Conflict and Power: Relations with Parenting in the Triad, Journal of Marriage and Family, Vol. 61, No 2, May.
Weber, Max (1978) Economy and Society, Ed. Q. Roth & C. Withich, University of California Peress.
