رفتارشناسی عرضه و تقاضای گردشگری مبتنی بر تحولات نظام سرمایه‌داری
الموضوعات :حمید شایان 1 , مهدی مودودی ارخودی 2 , سجاد فردوسی 3
1 - دانشگاه فردوسی مشهد
2 - دانشگاه فردوسی مشهد
3 - دانشگاه علامه
الکلمات المفتاحية: گردشگری, نظام سرمایه‌داری, فوردیسم, پسافوردیسم, بازاریابی,
ملخص المقالة :
شناسایی الگوی رفتاری متقاضیان و عرضه‌کنندگان محصولات گردشگری در مقصدهای مختلف، به عنوان یکی از ابزارهای مهم بازاریابی تلقی می‌شود. در این راستا، هدف این پژوهش تدوین مدل رفتارشناسی عرضه و تقاضای گردشگری مبتنی بر تحولات نظام سرمایه داری است. بر این اساس، به بررسی نظام مند پیشینه پژوهش با رویکرد فراترکیب به منظور شناسایی و طبقه بندی عوامل مرتبط با تغییرات عرضه و تقاضای گردشگری بر اساس تحولات نظام سرمایه‌داری پرداخته شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه پژوهش های منتشرشده در پایگاه های علمی معتبر داخلی و خارجی مرتبط با موضوع تحقیق بود. یافته های پژوهش حاکی از آن است که رفتار عرضه و تقاضای گردشگری به موازات تحولات نظام سرمایه داری از فوردیسم تا پسافوردیسم، دچار تغییر شده است. بر این اساس تغییرات رفتاری تقاضای گردشگری بر مبنای سه مؤلفه برنامه ریزی، محصولات گردشگری، و خصوصیات، قابل تعریف است. همچنین تغییرات رفتاری عرضه گردشگری، مبتنی بر چهار مؤلفه اقتصادی، برنامه ریزی، محصولات گردشگری، و ساختار و کارکرد قابل تعریف است. با سنجش و ارزیابی مدل رفتارشناسی عرضه و تقاضای گردشگری که بر اساس تحولات نظام سرمایه-داری، در این پژوهش ارائه گردید، زمینه لازم برای آگاهی نسبت به الگوی رفتاری عرضه و تقاضای گردشگری را فراهم می آورد که هدایت‌کننده توسعه گردشگری در مناطق مختلف خواهد بود.
ابراهیم‌زاده، عیسی و ولاشجردی فراهانی، راضیه (1392). «برنامه‌ریزی توسعه بازاریابی گردشگری با رویکرد تحلیلی عرضه و تقاضا مورد مطالعه: شهرستان محلات». مجله پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، 4(7): 72-57.
آقازاده، هاشم؛ حیدری، علی؛ ضرغام بروجنی، حمید و شالبافیان، علی اصغر (1395). «ارائه چارچوبی برای ایجاد ائتلاف در کسب‌وکارهای گردشگری با رویکرد فراترکیب». فصلنامه علمی پژوهشی گردشگری و توسعه، شماره 9: 24-1.
پاپلی یزدی، محمدحسین و سقایی، مهدی (1385). گردشگری (ماهیت و مفاهیم). تهران: سمت.
پورفرج، اکبر؛ قادری، اسماعیل؛ جمعه پور، محمود؛ فردوسی، سجاد (۱۳۹۸). «واکاوی آسیب‌پذیری جاذبه‌های ژئوتوریستی در مقصدهای گردشگری». فصلنامه پژوهش‌های فرسایش محیطی، ۹(۳)، 42-23.
جلالی، محبوبه؛ گندمکار، امیر؛ فردوسی، سجاد (۱۳۹۵). «واکاوی و تبیین اثرات گردشگری بر کیفیت زندگی (مطالعه موردی: شهربابک-کرمان)». فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا، ۶(۲۰)، 174-161.
رعیت پیشه، سعید؛ احمدی کهنعلی، رضا و عباس نژاد، طیبه (1395). «به کارگیری رویکرد کیفی فراترکیب جهت ارائه مدل جامع ارزیابی پایداری زنجیره تأمین». فصلنامه پژوهش‌های نوین در تصمیم‌گیری، شماره 1: 166-139.
رنجبریان، بهرام و زاهدی، محمد (1386). خدمات صنعت گردشگری. اصفهان: انتشارات چهارباغ.
زیاری، کرامت الله؛ رضوانی، محمدرضا؛ فردوسی، سجاد (۱۳۹۸). «تعیین ظرفیت تحمل اجتماعی گردشگران ساحلی (مطالعه موردی: بندر گز)». فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، ۲۱(۵)، 135-123.
زیاری، کرامت الله؛ رضوانی، محمدرضا؛ فردوسی، سجاد (۱۳۹۹). «تعیین ظرفیت تحمل فیزیکی- اکولوژیکی گردشگری ساحلی و تأثیرپذیری آن از میزان رضایتمندی گردشگران (مطالعه موردی: بندر گز)». فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، ۲۲(۶)، 202-189.
فردوسی، سجاد؛ آغنده، محمدعلی؛ بابایی، یاور (۱۳۹۹). «تحلیلی بر ریسک‌ها و مخاطرات مقاصد گردشگری (مطالعه موردی: بندر انزلی)». مجله پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، ۱۰ (۲۰)، 26-13.
فردوسی، سجاد؛ نظری مزیدی، نجمه؛ مودودی ارخودی، مهدی (۱۳۹۷). «تحلیلی بر شاخص باقیمانده ظرفیت تحمل جامعه میزبان نسبت به توسعه گردشگری (مطالعه موردی: شهر شاهرود)». فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، ۱۸(۴۹)، 110-93.
قادری، اسماعیل؛ بابایی، یاور؛ اکبری آرباتان، گلثوم؛ فردوسی، سجاد (1399). «تبیین تأثیر خودکارآمدی کارآفرینی و قابلیت
نوآوری بر عملکرد کسب‌وکارهای گردشگری (موردمطالعه: شهر تبریز)». نشریه برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، ۹(۳۵)، 134-112.
کوال (1380). پست‌مدرنیته و پست‌مدرنیسم: تعاریف، نظریه‌ها و کاربست‌ها. ترجمه حسینعلی نوذری، اصفهان: انتشارات نقش جهان.
مطیعی لنگرودی، سید حسن؛ فردوسی، سجاد؛ شاه‌محمدی، حمیدرضا (۱۳۹۶). «تبیین اثرات رضایتمندی گردشگران در بازاریابی گردشگری دریایی (موردمطالعه: نواحی ساحلی استان گلستان)». فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، ۷(۲۶)، 54-41.
مودودی ارخودی، مهدی؛ فردوسی، سجاد (۱۳۹۹). «سنجش الگوی رفتاری عرضه و تقاضای گردشگری مبتنی بر تحولات نظام سرمایه‌داری (موردمطالعه: شهر کرج و روستاهای پیرامونی)». فصلنامه مطالعات شهری، ۹(۳۶)، 100-85.
مودودی ارخودی، مهدی؛ فردوسی، سجاد (1400). «تبیین نقش بوم¬گردی در توسعه جوامع روستایی (موردمطالعه: روستای افین)». مجله کاوش‌های جغرافیایی مناطق بیابانی، 9(1)، 257-241.
مودودی ارخودی، مهدی؛ فردوسی، سجاد؛ نجفی ارخودی، عصمت (۱۳۹۸). «بررسی عوامل مؤثر بر وفاداری و ماندگاری گردشگران در هتل‌ها (مطالعه موردی: هتل‌های پنج ستاره شهر مشهد)». مجله جغرافیا و توسعه فضای شهری، ۶(۱)، 222-207.
نعمتی، ولی؛ بابائی، یاور؛ فردوسی، سجاد؛ آغنده، محمدعلی؛ عباسقلی¬زاده، ناطق (1400). «تأثیر گردشگری سلامت بر ارتقاء رفاه اجتماعی جامعه میزبان». مجله سلامت و بهداشت، 12(2)، 221-208.
نعمتی، ولی؛ فردوسی، سجاد (۱۴۰۰). «تبیین اثرات توسعه گردشگری روستایی بر ظرفیت تحمل جامعه محلی (مطالعه موردی: روستای کندلوس، شهرستان نوشهر)». فصلنامه روستا و توسعه، ۲۴(۱)، 80-53.
Arva, L. & Deli-Gray, Z. (2012). Post Modernism Marketing in Postmodern Tourism. ESSCA School of Management.
Boissevain, J. (2000). Mass Tourism, p. 383 in J. Jafari, R. Baretje and D. Buhalis (Eds) Encyclopedia of Tourism. New York and London: Routledge.
Bull, P.J. & Church, A.P. (1994). “The geography of employment change in the hotel and catering industry of Great Britain in the 1980s: a subregional perspective”. Regional Studies 28(1): 13–25.
Coffey, W. J. & Bailly, A. S. (1992). “Producer services and systems of flexible production”. Urban Studies, 29, 857-868.
Cohen, E. (1972). “Toward a Sociology of International Tourism”. Social Research, 39(1), 164-182.
Desmond, J. C. (1999). Staging Tourism: Bodies on Display from Waikiki to Sea World. Chicago, IL and London: The University of Chicago Press.
Dujmovic, M. & Vistasovic, A. (2015). “Postmodern Society and Tourism”. Tourism in Southern and Eastern Europe, No.3, pp 49-62.
Edensor, T. (2001). “Performing Tourism, Staging Tourism. (Re) producing Tourist Space and Practice”. tourist studies, 1(1), 59-81.
Go, F. G. & Pine, R. (1995). Globalization Strategy in the Hotel Industry. Routledge, London.
Hall, M. (1994). Tourism and Politics. John.
Harvey, D. (1989). The Condition of Postmodernity. Oxford: Basil Blackwell.
Harvey, D. (1990). The Condition of Post-modernity: An Inquiry into the Origins of Culture Change. Cambridge, MA: Blackwell.
Howes, D. (1996). Introduction: Commodities and Cultural Borders. In Cross-cultural Consumption. London and New York: Routledge. pp. 1-16.
Ioannides, D., & Debbage, K. (1997). “Post-Fordism and flexibility The Travel Industry Polyglot”. Tourism Management, Vol. 18, No. 4, pp. 229-241.
Ioannides, D., & Debbage, K. G. (1998). Neo-Fordism and flexible specialization in the travel industry. In The Economic Geography of the Tourist Industry. Routledge. pp. 115-138.
Karoubi, M., Ferdowsi, S. (2021). “Impact of Perceived Social Apathy on Tourists' Behavioral Intentions”. Leisure Studies, 40(5), 628-644.
Leontidou, L. (1988). Greece: prospects and contradiction of tourism in the 1980s. In Tourism and Economic Development: Western European Experiences, Eds A. M. Williams and G. Shaw. Belhaven Press, London, pp. 80-100.
Liebman Parrinello, G. (1996). “Motivation and anticipation in post-industrial tourism”. Sociology of Tourism, 75-89.
Lopes Brenner, E. (2002). El reto de la conservación ambiental y la diversificación del turismo masificado de balneario: El diseño de una estrategia para Caldas Novas, Brasil. Universitát de Barcelona. Bellaterra (Cerdanyola del Valles).
Lopes Brenner, E. (2005). El desarrollo turístico de la región de aguas termales de Goiás, Brasil. Cuadernos de Turismo, nº 16. Universidad Católica de Goiás, Brasil. pp. 105-121.
MacCannell, D. (1976). The Tourist: A New Theory of the Leisure Class. New York: Schocken.
McDermott, N. and Martinez, M. (1989). Managing labor flexibility hotel and catering. In Tourism Marketing and Management Handbook, eds. S Witt and L. Moutinho. Prentice Hall International, Hemel Hempstead, pp. 191-195.
Meethan, K. (2001). Tourism in Global Society. Palgrave.
Middleton, V. T. (1991). “Whither the package tour?”. Tourism Management, 12(3), 185-192.
Middleton, VCT., Fyall, A., Morgan, M. Ranchhod, A. (2009). Marketing in Travel and Tourism. 4th ed. Elsevier Publication, Butterworth-Heinemann, Oxford.
Mill, RC., Morrison, A. (1985). The Tourism System: An introductory text. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Milne, S. (1998). Tourism and sustainable development: exploring the global-local nexus. In tourism and sustainable development: exploring the global-local nexus, pp. 35-48.
Milne, S. and Irena, A. (2001). “Tourism, Economic Development and the Global–local Nexus: Theory Embracing Complexity”. Tourism Geographies, 3(4): 369–93.
Mowforth, M., & Munt, I. (1998). Tourism and Sustainability. New Tourism in the Third World. London and New York: Routledge.
Mullins, P. (1991). “Tourism Urbanization”. International Journal of Urban and Regional Research, 15, 326-342.
Mundet, L. (2000). “La Costa Brava y lEstartit. Un ejemplo de transición entre distintos modelos turísticos”. Estudios y Perspectivas en Turismo, 9, 229-250.
Page, S. (1995). Urban Tourism. Routledge, London.
Pearce, D. G. (1989). Tourist Development. Longman, New York.
Pigram, J. J. & Salah, W. (1997). Sustainable Tourism in a Changing World. In Tourism, Development and Growth: The Challenge of Sustainability. London and New York: Routledge. pp.17–32.
Piore, M. and Sabel, C. (1984). The Second Industrial Divide- Possibilities for Prosperity. Basic Books, New York.
Poon, A. (1989). Competitive strategies for a new tourism. In Progress in Recreation, Hospitality, and Recreation Management, ed. C. Cooper. Belhaven Press, London, pp. 91-102.
Poon, A. (1993). Tourism, Technology and Competitive Strategies. CAB. International.
Poon, A. (1994). “The New Tourism” Revolution, Tourism Management, 15(2): 91–2.
Pourfaraj, A., Ghaderi, E., Jomehpour, M., Ferdowsi, S. (2020). “Conservation Management of Geotourism Attractions in Tourism Destinations”. Geoheritage, 12(4), 1-21.
Ritzer, G. (1996). The McDonaldization of Society: An Investigation into the Changing Character of Contemporary Social Life.Thousand Oaks, CA: Pine Forge Press.
Ritzer, G. (1998). The McDonaldization Thesis. Explorations and Extensions. London: Sage.
Ritzer, G., & Liska, A. (1997). McDisneyization” and “Post-Tourism”: complementary perspectives on contemporary tourism. In Touring cultures: Transformations of travel and theory, pp. 96-109.
Rodríguez, P. (2006). Un marco teórico para el análisis sociológico de las organizaciones turísticas. Instituto de Estudios Sociales Avanzados de Andalucía (CSIC). Andalucía. España.
Rojek, C. (1995). Decentering Leisure: Rethinking Leisure Theory. London, Thousand Oaks, CA and New Delhi: Sage.
Sandelowski, M. and Barros, J. (2007). Handbook for Synthesizing Qualitative. Research Springer Publishing Company Inc.
Santana Turégano, M. A. (2000). Modelos de desarrollo turístico y condiciones de empleo. Memoria de Investigación presentada para la consecución de la maestría en Sociología, Universidad Autónoma de Barcelona.
Santana, M. A. (2003). Formas de desarrollo turístico, redes y situación de empleo. El caso de Maspalomas (Gran Canaria). Phd Tesis in Universitat Autònoma de Barcelona. Bellaterra, España.
Sehofield, P. (1996).“Cinematographic Images of a City” Tourism Management, Vol. 17, No.5.
Shaw, G. and Williams, A. (1994). Critical Issues in Tourism: A Geographical Perspective. Basil Blackwell, Oxford.
Shaw, G., & Williams, A. M. (2002). Critical Issues in Tourism. A Geographical Perspective. Oxford: Blackwell.
Smeral, E.(1998).“The Impact of Globalization on Small and Medium Enterprises: New Challenges for Tourism Policies in European Countries”. Tourism Management, 19(4):371–80.
Smith, V. L. (ed.) (1989). Hosts and Guests: The Anthropology of Tourism. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Stamboulis, Y. (2003). “Innovation Strategies and Technology for Experience-Basede Tourism”. Tourism Management, Vol. 24.
Stasiak, A. (2013). “Tourist Product in Experience Economy”. Tourism, No.23.
Steijn, B. (2001). “Work systems, quality of working life and attitudes of workers: an empirical study towards the effects of team and non‐teamwork”. New Technology, Work and Employment, 16(3), 191-203.
Storper, M., & Walker, R. (1989). The Capitalist Imperative: Territory, Technology, and Industrial Growth. New York: Blackwell.
Torres, R. (2002). “Cancun's Tourism Development from a Fordist Spectrum of Analysis”. tourist studies, 2(1), 87-116.
Tribe, John (1997). Corporate Strategy for Tourism. Thomson.
Urry, J. (1990a). “The Consumption of Tourism”. Sociology, 24(1): 23–35.
Urry, J. (1990b). The Tourist Gaze: Leisure and Travel in Contemporary Societies. London, Newbury Park, CA and New Delhi: Sage.
Urry, J. (1995). Consuming Places. Routledge, London
Urry, J. (2003). The Tourist Gaze (2. Ed.). London: Sage.
Vanhove, N. (1997). Mass Tourism. In Tourism, development and growth: The challenge of sustainability, pp. 50-77.
Williams, A., & Shaw, G. (1998). Tourism and the environment: sustainability and economic restructuring. In Tourism and the environment: sustainability and economic restructuring, pp. 49-59.
Williams, D. (2001). Leisure Placed and Modernity, Leisure/Tourism Geographies, Routledge.
Ziaee, M., Ferdowsi, S. (2020). “A Systematic Review of Iranian Research in the Field of Geotourism Studies”. Geoheritage, 12(4), 1-13.
