بازسازی معنایی پدیده طبیعتگردی جمعی در بین مردم شهر ایلام
الموضوعات :علی فیض اللهی 1 , یارمحمد قاسمی 2 , فرهاد سبزی فرد 3
1 - عضو هیات علمی دانشگاه ایلام
2 - عضو هیات علمی دانشگاه ایلام
3 - دانشگاه ایلام
الکلمات المفتاحية: گردشگری, گردشگری جمعی, بومگردی, گردشگری مبتنی بر طبیعت, ایلام,
ملخص المقالة :
مطالعه حاضر با هدف شناسایی دلایل و پیامدهای پدیده طبیعتگردی جمعی در بین مردم شهر ایلام انجام شدهاست. تحقیق حاضر از نوع کیفی است و با روش نظریه زمینهای انجام شد. قلمرو مطالعه شامل شهروندان ایلامی در سال 1398 بوده و نمونه‌گیری از نوع نمونه‌گیری هدفمند با معیار اشباع نظری است. بر اساس این معیار، نمونه تحقیق 24 نفر و ابزار گردآوری داده‌ها، مصاحبه نیمهساختار‌یافته و عمیق بود. در مرحله کدگذاری باز تعداد 928 گزاره معنادار و 157 مفهوم اولیه به دست آمد. در کدگذاری محوری نیز با تلفیق مفاهیم، 27 مقوله محوری مشخص شد و بر اساس برآیند محتوای مقولهها به کشف مقوله هسته اقدام شد. یافتههای تحقیق بیانگر نقش شرایط علی؛ کنجکاوی، تمدد روحی، نوستالوژیا، مصرف متظاهرانه و پس از آن متأثر از شرایط زمینهای نظیر شرایط محیطی و زمینه اقلیمی، وضعیت اقتصادی، زمینه خانوادگی، ایام تعطیل، تعلق به مکان و شرایط مداخلهگری همچون کمبود امکانات فراغتی در شهر، محدودیت‌های مداخله‌گرانه زمانی و جنسیتی بوده‌است. همچنین تعاملات و راهبردهای سلامت‌محور، ذائقهمحور، بهبود روابط اجتماعی، فرهنگ‌محور و نیز تخریبگر از انتخابهای آنان بوده‌است. به طور کلی، از برآیند تلفیق محتوای این مقولهها، مقوله هسته «طبیعتگردی جمعی تجلی فرصتها و تهدیدها» استخراج گردید که ناظر بر این معناست که این دوگانه، فرصتهایی را برای افرد ایجاد می‌کند که باعث بهبود وضعیت روحی و روانی و زندگی اجتماعی شده و همبستگی آن‌ها را تقویت نموده و از طرف دیگر می‌تواند تهدیدهایی را برای طبیعت همچون تخریب طبیعت از طریق رها کردن زباله، تخریب عرصه‌های جنگلی و شکار کردن به دنبال داشتهباشد.
استراوس، انسلم و کربین، جولیت (1397). مبانی پژوهش کیفی. ترجمه ابراهیم افشار، چاپ هفتم، تهران: نشر نی.
انصاری‌رنانی، قاسم و جلالی، فرشاد (1386). عوامل مؤثر بر استقبال مردم تهران از طبیعتگردی (اکوتوریسم). مجله مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 14(53)، 50- 25.
تیموتی، دالنجی (1388). جامعهشناسی مصرف (گردشگری و خرید). ترجمه مهدی حسینآبادی و علیاصغر سعیدی، تهران: جامعهشناسان.
دانایی‌فرد، حسن و امامی، سیدمجتبی (1386). استراتژی‌های پژوهش کیفی: تأملی بر نظریه‌پردازی داده‌بنیاد. فصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)، 1(2)، 97- 69.
رحیمیمقدم، جواد و ناظری، احسان (1392). امکان‌سنجی توسعه طبیعتگردی در استان ایلام. مجله فرهنگ ایلام، 14 (40 و 41)، 204- 190.
رضوی‌زاده، ندا و سعیدی، علیاصغر(1393). دستاوردهای جامعهشناسی برای مطالعات گردشگری. نشریه راهبرد توسعه، 11(39)، 100 -80.
رنجبریان، بهرام.؛ امامی، علیرضا و غفاری، محمد (1393). رفتار مصرف کننده در گردشگری. تهران: مهکامه.
شاطریان، محسن؛ غلامی، یونس و کیانی، مریم (1396). «جایگاه تصویر ذهنی ساکنان محلی در توسعه گردشگری (نمونه موردی: شهر آران و بیدگل)». فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 7 (۲۸)، 134- 121.
شیخ‌زاده، ابراهیم (1394). «مدلسازی عوامل مؤثر در بهبود کیفیت زندگی با تأکید بر تأثیرات توسعه صنعت گردشگری (مطالعه موردی: شهر تهران)». نشریه مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 8 (۱)، 65-51.
غفاری، محمد؛ عباسی، احمد و کنجکاو منفرد، امیررضا (1397). «نقش تجربه گردشگر در بهبود تصویر ذهنی مقصد گردشگری اصفهان». فصلنامه گردشگری و توسعه، 7 (۲)، 112- 97.
کاریگان، پیتر (1397). جامعهشناسی مصرف. ترجمه سعید صدرالاشرافی، چاپ دوم، تهران: گل آذین.
کرسول، جان (1391). پویش کیفی و طرح پژوهش (ویرایش دوم). ترجمه: حسن دانایی‌فرد و حسین کاظمی، تهران: صفار- اشراقی.
گی، چاک. وای (۱۳۸۲). جهانگردی در چشماندازی جامع. ترجمه: علی پارساییان و سید محمد اعرابیان، چاپ دوم، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
میرمحمدتبار، سیداحمد؛ نوغانی، محسن و مسلمی، رقیه (1394). «عوامل مؤثر بر نحوه¬گذران اوقات فراغت (فراتحلیلی از پژوهش‌های موجود)». فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 7(۲۴)، 194-165.
وبلن، تورستین (1395). نظریه طبقه تنآسا. ترجمه: فرهنگ ارشاد، چاپ پنجم، تهران: نشر نی.
وقوفی یکتا، زهرا (1394). چگونگی تفسیر مردم ایلام از اقدام به طبیعتگردی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه‌ریزی توریسم، مؤسسه آموزش عالی باختر ایلام.
Cohen, E. (2004). Contemporary tourism- diversity and change. London: Elsevier.
Dorobantu, M. R. (2012). Considerations about Ecotourism and Nature-Based Tourism Realities and Perspectives. International Journal of Academic Research in Economics and Management Sciences, 1(5), 215-221.
Fredman, P., Reinius, S. W., & Grundén, A. (2012). The Nature of Nature in Nature-based Tourism. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 2012, 12(4), 289 –309.
Hagerty, B. M.K, Sauer, J. L., Patusky, K. L., Bouwserna, M. & Collier, P. (1992). Sense of Belonging: A Vital Mental Health Concept. Archives of Psychiatric Nursing, 4(3),172-177.
Heintzman, P. (2009). Nature-based recreation and spirituality: A complex relationship. Leisure Sciences, 32(1), 72–89.
Marasinghe, s., Perera, P., Simpsom, G., Newsome, D. (2021). Nature-based tourism development in coastal wetlands of Sri Lanka: An Importance Performance analysis at Maduganga Mangrove Estuary. Journal of Outdoor Recreation and Tourism,33, 1-12.
Margaryan, L. (2017). Commercialization of nature through tourism. Doctoral Dissertation, Mid Sweden University.
Olafsdottir, G. (2013). on nature-based tourism. Tourist Studies, 13(2)127–138.
Perera, P., Vlosky, R. P., & Wahala, S. B. (2012). Motivational and behavioral profiling of visitors to forest-based recreational destinations in Sri Lanka. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 17(4), 451–467.
Swarbrooke, J., Horner, S. (2007). Consumer Behavior in Tourism. Butterworth-Heinemann.
