مورفوگروپ‌هاي فرامينيفري سازند قم در شرق سيرجان و جنوب غربي کاشان: کاربرد آنها در تفاسير ديرينه محيطي و پالئواکولوژيکي
الموضوعات : Geoscience Fields in relation with Petroleum Geology
1 - دانشگاه تحصيلات تکميلي صنعتي و فناوري پيشرفته، کرمان
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
سازند قم مهم‌ترين سنگ مخزن و سنگ منشاء هيدروکربور در ايران مرکزي است. فرامينيفرها در حال حاضر پايه و اساس توانايي ما براي تعيين سن، تطابق و بررسي حوضه‌هاي رسوبي هستند که امروزه به عنوان کليدي براي رفاه اقتصادي جهان در نظر گرفته مي شوند. آناليز مورفوگروپ‌ها، به دليل مستقل بودن از تاکسونومي گونه‌ها و همچنين امکان مقايسه تجمعاتي با سنين مختلف ابزار مناسبي براي تفاسير اکولوژيکي و پالئواکولوژيکي محسوب مي‌گردد. مطالعه فرامينيفرهاي سازند قم در برش بوجان (شرق سيرجان، با سن روپلين- شاتين و 156 متر ضخامت) و برش ورکان (جنوب غربي کاشان؛ با سن روپلين و 190 متر ضخامت)، منجر به تشخيص هفت مورفوگروپ شد. شناسايي مورفوگروپ‌ها بر اساس مورفولوژي و معماري پوسته (شامل شکل کلي، الگوي پيچش و آرايش و تعداد حجرات)، و زيستگاه استنباطي که يا در سطح رسوبات زندگي مي‌کند يا در داخل رسوبات (اپيفونال/سطح زي يا اينفونال/درونزي) و استراتژي تغذيه (معلق/رسوب خوار، گياهخوار و غيره) استوار بوده است. در هر دو برش به‌طورکلي فرم‌هاي اپيفونال غالب بوده‌اند. آناليز مورفوگروپ‌ها بيانگر وجود نوساناتي در درصد مورفوگروپ-هاي غالب است، که خود بيانگر نوساناتي در شرايط اکولوژيکي محيط مي‌باشد. در برش بوجان در نهشته‌هاي روپلين مورفوگورپ هاي با ديواره پورسلانوز و در شاتين مورفوگورپ‌هاي با ديواره هيالين فراواني بيشتري دارند که بيانگر نهشته شدن بخش‌هاي پاييني در محيط‌هاي لاگوني و نهشته شدن بخش‌هاي بالايي برش (عمدتاً) در رمپ مياني است. اين تغيير چشمگير در طول زمان بيانگر افزايش تدريجي عمق حوضه، کاهش شوري، کاهش روشنايي و کاهش مواد مغذي است. غالب بودن مورفوگورپ‌هاي با ديواره هيالين در سرتاسر برش ورکان بيانگر رسوب‌گذاري اين برش (عمدتاً) در محيط‌هاي رمپ مياني با ميزان شوري نرمال دريايي و تحت شرايط نوري مزوفوتيک تا اليگوفوتيک مي‌باشد.
