علل پیدایش نفت سنگین در خلیج فارس
الموضوعات :
علیرضا بشری
1
(شرکت ملی نفت ایران )
الکلمات المفتاحية: خلیج فارس نفت سنگین کمان قطر درز وشکاف شکشتگی میادین فرزاد فردوس وهامون ,
ملخص المقالة :
تعدادی از غنی ترین مخازن نفت سنگين و آسفالت طبيعي در بخش ايراني خليج فارس در جهت NW-SE شبه جزيره قطر و حواشی ان رخداده است. اغلب ساختمانهاي زمين شناسي كه در مسير کمان قطر قرار گرفته‌اند دارای نفت سنگين و آسفالت طبيعي در طبقات پسا ژوراسيك ان است . يكي از فاكتورهاي اصلي زمين شناسي كه باعث تجمع نفت سنگين در ميان تعدادی از ساختمانهاي زمين شناسي اين منطقه تاثیر گذار بوده عامل بالا زدگی کمان قطر را میتوان نام برد. این رخداد،باعث ايجاد تفاوتهائي بنیادی در واحدهاي زمين شناسي در بخش شمال شرق و جنوب غرب کمان قطر ( بالا زدگی قطر) گرديده است. بالازدگي باعث تقسيم ژئوسنكلينال خليج فارس بر دو بخش گرديده است. ليكن اين دو بخش همواره از دیدگاه رسوب گذاري يك حوضه مرتبط بحساب مي آيد. فعاليت كوهزائي هيماليا " آلپ " در پايان ميوسن ـ پليوسن تداوم بخش این رخداده است. در اين زمان چين خوردگي زاگرس بدون شك در شتاب بخشيدن به رشد بعضي از ساختمانهاي زمين شناسي اين ناحيه بسیار موثر بوده است. از طرفي ساختمانهاي زمين شناسي واقع در شبه جزيره عربستان و بخش عربي خليج فارس ظاهرا" كمتر دستخوش اين حركات كوهزائي قرار گرفته است.
[1]محمد طیبی، میدان نفت سنگین کوه موند؛ از آغاز تا کنون، اقتصاد انرژی اسفند 1383 شماره 69 و 70 .
[2]محمدجواد غریبی، نفت سنگین مند؛ فرصتی برای توسعه دشتی در پساتحریم Persian Gulf, Professional Analytical News Site. 6/10/1394,
[3]BASHARI., ALIREZA .,1988. Occurrence of Heavy Crude Oil in the Persian Gulf, in R.F. Myer and E. J. Wiggins, (Eds.): Fourth International UNITAR/ UNDP Conference On Heavy crude and Tar Sands, V.2, Geology, Chemistry: International Conference on Heavy Crude and Tar Sands, , Edmonton, Alberta, Canada, 2, 204-214, August 1988.
[4]BASHARI., ALIREZA. 2007, Integrated 3D Seismic and Petrophysical data of the Sarvak Foramtion, Sirri District in the Persian Gulf, (EAGE, First Break, v. 25 ,pp45-53, Regional focus, Middle East).
[5]BASHARI., ALIREZA., 2017. Facies, thickness variations and reservoir characterization of the Arab Formation (Surmeh), Eastern part of the Persian Gulf (Iranian Journal of Petroleum Geology, No.14, pp.95-104. Autum & Winter 2017).
[6]BASHARI., ALIREZA., 2005. Khuff formation Permian-Triassic carbonate in the Qatar-South Fars arch hydrocarbon province, of the Persian Gulf.( EAGE, First Break, V. 23 ,pp 43-50, Nov. 2005, Special topic).
[7]AL- HUSSEINI, M.I., 2000, Origin of the Arabian plate structure- Amar Collision and Najd Rift: Geo Arabia, v. 5, p 527-542.
[8]MURRIS, R.J., 1980, Middle East – Stratigraphic evolution and oil habitat: American Association of Petroleum Geologists Bulletin, v. 64, p. 597-618.
[9]GRABOWSKI, C.G., JR., AND NORTON, I. O., 1995, Tectonic controls on the stratigraphic architecture and hydrocarbon systems of the Arabian Plate, in Al-Husseini, M.I., ed., ed., Gulf Petrolik, Manama, Bahrain, v. 1, p. 413-430.
[10]Thomas Boleantu, 1969, Final Geological Report 3H1 Well, Lavan Petroleum Company.
[11] IROPCO F1 AND F2 Wild cats Persian Gulf, 1967.
[12] GAIRRAUD , 1966, Rapport Geologique Final Du SundageF-B1, Farsi Petroleum Company.
[13]CARREL., C,, 1966, Final Geological Report Well FA-1 Farsi Petroleum Company.
[14]MINA, P., RAZAGNIA., MT, PARAN., Y., 1967 Geological and Geophysical Studies and Exploratory Drilling of Iranian Continental Shelf, Persian Gulf, 7th World Petroleum Congress.
[15]MOSHTAGIAN., A., R. MALEKZADEH AND AZARPANAH., A., 1988.,
Heavy Oil Discovery in Islamic Republic of Iran., in R.F. Myer and E. J. Wiggins, (Eds.): Fourth International UNITAR/ UNDP Conference On Heavy crude and Tar Sands, V.2, Geology, Chemistry: International Conference on Heavy Crude and Tar Sands, , Edmonton, Alberta, Canada, 2, 204-214, August 1988 [16] BASHARI, A. 2008., Thermal History Reconstruction in the Soroosh and the Nowrooz Field, the Persian Gulf, Based on Apatite Fission Track Analysis and Vitrinite Reflection data , ( Journal of Petroleum Geology, V.31, no2 pp.153-165).
[17] KAMALI, M. R. AND REZAEE., M. R., 2003. Burial history reconstruction and modeling at Kuh-e Mond, SW Iran. Journal of Petroleum Geology, vol.26(4), October 2003, pp451-464.
