محاسبه مدول¬های الاستیک و پارامتر¬های مقاومتی سنگ و بررسی رابطه آنها با میزان تخلخل در سازند دالان در یکی از چاه¬های میدان گازی پارس جنوبی
الموضوعات :رضا خوشنویس زاده 1 , علیرضا حاجیان 2 , احسان لرکی 3
1 - دانشگاه شهید چمران
2 - دانشگاه ازاد نجف آباد
3 - دانشگاه ازاد واحد تهران
الکلمات المفتاحية: مدول¬, های الاستیک, پارامترهای مقاومتی سنگ, ابزار DSI, سازند دالان,
ملخص المقالة :
پارامترهای الاستیک سنگ را می توان شامل مدول یانگ، نسبت پوآسون، مدول بالک و مدول برشی دانست. مدول یانگ سنگ همراه میزان مقاومت تک‌محوری، دو پارامتر کلیدی در تعریف سنگ بکر هستند. مدول های الاستیک معرف میزان صلبیت سنگ بوده و به‌عنوان شیب نمودار تنش- کرنش شناخته می‌شود. این پارامترها که نشان‌دهنده میزان مقاومت سنگ در برابر شکست هستند، از پارامترهای مهم برای تحلیل پایداری دیواره چاه به شمار می‌روند. با توجه به در دسترس نبودن و گران بودن داده های مغزه، و همچنین توجه به این مسئله که داده های حاصل از مغزه به‌صورت پیوسته نبوده و در تمام نقاط چاه در دسترس نیستند، استفاده از لاگ DSI برای محاسبه مدول های الاستیک یکی از بهترین روش‌ها برای محاسبه این پارامترها است. همچنین با استفاده از این لاگ می توان مدول های الاستیک را به‌طور پیوسته در چاه، موردمطالعه قرارداد.در این مطالعه پارامترهای الاستیک دینامیک با استفاده از نمودار چاه پیمایی DSI، و نمودار چگالی برای سازند دالان محاسبه شد. با توجه به اینکه پارامترهای محاسبه‌شده با استفاده از سرعت امواج صوتی از نوع پارامترهای دینامیکی هستند، لذا این پارامترها با استفاده از روابط تجربی مناسب به مدول های استاتیک تبدیل شدند. پارامترهای مقاومت سنگ با استفاده از روابط تجربی که به طور متداول در صنعت نفت برای تعیین پارامترهای مقاومت سنگ استفاده می شوند، محاسبه شدند. این پارامترهای با توجه به مدول های الاستیک استاتیک و همچنین مقادیر تخلخل و حجم شیل محاسبه شد. مقایسه مقادیر مدول های الاستیک و پارامترهای مقاومتی سنگ با میزان تخلخل نشان داد که میزان تخلخل با مدول های الاستیک و پارامترهای مقاومتی سنگ رابطه عکس دارد، به‌طوری‌که با افزایش تخلخل میزان مدول های الاستیک و پارامترهای مقاومتی سنگ کاهش‌یافته است.
علی پور، م.، بهلولی، ب.، 1389. ژئومکانیک در مهندسی نفت، کاربردها، بررسی شکاف هیدرولیکی و مدل¬سازی ژئومکانیکی:اکتشاف و تولید، شماره 76، صفحه 33-27.
Afsari, M., Amani, M., Razmgir, S. A. M., Karimi, H., and Yousefi, S. (2010). Using drilling and logging data for developing 1d mechanical earth model for a mature oil field to predict and mitigate wellbore stability challenges. International Oil and
Gas Conference and Exhibition in China, Society of Petroleum Engineers. Ameen.M., Smart.B., Somerville.J., Hammilton.S., and Naji.N (2009). "Predicting rock mechanical properties of carbonates from wireline logs (A case study: Arab-D reservoir, Ghawar field, Saudi Arabia)." Marine and Petroleum Geology 26(4): 430-444.
Edgell, H. (1977). The Permian system as an oil and gas reservoir in Iran, Iraq and Arabia. Proc. Second Iranian Geological Symposium, Tehran.
Goodman, R. E. (1989). Introduction to rock mechanics, Wiley New York. Hudson, J., Cornet,FH., Christiansson, R. "ISRM Suggested Methods for rock stress estimation—Part 1: Strategy for rock
stress estimation." International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences 40(7): 991-998. King, M. S. (1983). Static and dynamic elastic properties of rocks from the Canadian Shield. International Journal of Rock
Mechanics and Mining Sciences & Geomechanics Abstracts, Elsevier. Lashkaripour, G. R. (2002). "Predicting mechanical properties of mudrock from index parameters." Bulletin of Engineering
Geology and the Environment 61(1): 73-77. Nabaei, M., Shahbazi, KH., Shadravan, A., and Amani, M (2010). Uncertainty analysis in unconfined rock compressive
strength prediction. SPE Deep Gas Conference and Exhibition, Society of Petroleum Engineers. Najibi, A. R., et al. (2015). "Empirical relations between strength and static and dynamic elastic properties of Asmari and
Sarvak limestones, two main oil reservoirs in Iran." Journal of Petroleum Science and Engineering 126: 78-82. Plumb, R., Edwards, S., Pidcock. G., and Lee, D (2000). The mechanical earth model concept and its application to high-risk
well construction projects. IADC/SPE Drilling Conference, Society of Petroleum Engineers. Rahimpour bonab, h., Enayati-bidgoli, a.h., Navidtalab, a., and Mehrabi, h (2014). "Appraisal of intra reservoir barriers in the Permo-Triassic successions of the Central Persian Gulf, Offshore Iran." Geologica Acta: an international earth science journal 12(1).
Rahimpour-Bonab, H. (2007). "A procedure for appraisal of a hydrocarbon reservoir continuity and quantification of its heterogeneity." Journal of Petroleum Science and Engineering 58(1): 1-12.
Schlumberger (1995). "DSI*Dipole Shear Sonic Imager." 41. Tixier, M., et al. (1975). "Estimation of Formation Strength From the Mechanical-Properties Log (incudes associated
paper 6400)." Journal of Petroleum Technology 27(03): 283-293. Wang, Z. (2000). "Dynamic versus static elastic properties of reservoir rocks." Seismic and acoustic velocities in reservoir
rocks 3: 531-539.
Zoback, M. D. (2007). Reservoir geomechanics, Cambridge University Press.
