مکتب افلاطونی میانه؛ معرفی و تحلیل آموزه‌های دینی و فلسفی
الموضوعات :
1 - دانش‌آموختة دكتري مطالعات تطبيقي اديان، واحد علوم و تحقيقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران
الکلمات المفتاحية: مکتب افلاطونی میانه, دوگرايی ذات الوهیت, هبوط روح, معرفت عقلانی, رستگاری,
ملخص المقالة :
مکتب افلاطونی میانه (Middle platonism) از مهمترین مکاتب فلسفی ـ دینی در سدۀ اول پیشامسیحی است که با داعیۀ احياي مكتب افلاطوني اصيل، شالوده‌يي از بنیادیترین آموزه‌های معرفتی و فلسفی آن روزگار را در نظام فلسفی خود دارد؛ آموزه‌هایي چون ذات باری واحد، خدای خالق، هبوط روح، معرفت عقلانی و نجات و رستگاری. با تأمل در آثار افلاطونیان میانه میتوان دریافت که مبانی فلسفی این مكتب بیش از هر چیز بر تفسير مجدد برخي آموزه‌هاي ديني ـ فلسفي مكاتب افلاطوني، رواقي، فيثاغورثي و گنوسی بنا شده است؛ چنانکه در آثار همة فیلسوفان این مکاتب، ردّپايی پررنگ از دغدغۀ تبیین مسئلة یگانگی و تعالی ذات باری‌تعالي، چگونگي خلق جهان و تبیین وجود شر در آن، ملاحظه میشود. بهمين دليل مبانی فلسفۀ افلاطونی میانی اساساً دینی است و موضوعاتی چون دوگانگی ذات الوهیت در دو مفهوم، خدای باری و فرازمند و صانع یا خالق جهان، دوگانگی خاستگاه روحانی و مادی انسان و هبوط روح، کیهان‌شناسی و ساختار مادی جهان و فرجام کار آن، فرجام‌شناسی با محوریت آموزۀ نجات و رستگاری انسان از طریق معرفت عقلانی، و در نهایت، مبحث اخلاقیات و تعریف چارچوبهای عملی آن برای رسیدن به کمال عقلانی که لازمۀ رستگاری است، شاکلۀ اصلی نظام و اندیشۀ فلسفی مكتب افلاطونی میانه را تشکيل داده است. نوشتار حاضر ميكوشد ضمن تبیین و تشریح آموزه‌های فلسفی افلاطونی میانه، با جُستاری تطبیقی، به تحلیل مبانی و چگونگی شکلگیری آنها در مقام یک مکتب فلسفی ـ دینی بپردازد.
Atticus (1981). Fragments, ed. E. Des Places, Paris: Collection Bude.
Bigg, Ch. (1968). The Christian Platonists of Aleuanderia. Oxford: Oxford University Press.
Bury, R. G. (1973). Introduction to the Timaues Epistle. In The Loeb Classical Library. Cambridge: Harvard University Press.
Cicero, (1972). De Natura Deorum Academica. The Classical Library. trans. H. Rackham. ed. E. H. Warmimgton. vol. 19. Cambridge: Harvard University Press.
Copleston, F. Ch. (1962). A History of Philosophy. vol. 1. New York: Image Books.
Dillon, J. (1977). The Middle Platonists. London: Duckworth.
Dillon, J. (1979). The Academy in the Middle Platonic Period. London.
Diogenes L. (1970). Lives of Eminent Philosophers. The Loeb Classical Library. trans. H. Rackham. ed. E. H. Warmimgton. vol.1. Cambridge: Harvard University Press.
Gersh, S. (1986). Middle Platonism and Neo Platonism: The Latin Tradition. Notre Dame: University of Notre Dame Press.
Hagg, H. F. (2006). Clement of Alexandria and the Beginnings of Christian Apophaticism. ed. G. C. Andrew Louth. Oxford: Oxford University Press.
Jonas, Hans (1963). The Gnostic Religion: The Message of the Alien God and the Beginnings of Christianity. Boston.
Naham, G. (1987). The Essential Philo. Leiden: Brill.
Philo (1958). On Dreams. The Loeb Classical Library. trans. F. H. Colson & G. H. Whitaker. ed. T. E. Page, vol. 5. Cabmbridge: Harvard University Press.
Philo (1966). on the Moses, 1.3. 13, in The Loeb Classical Library, trans. F. H. Colson, ed. T. E. Page, Cambridge, Harvard University Press.
Philo (1967). On the Eternity of the World. The Loeb Classical Library, trans. F. H. Colson and G. H. Whitkar, ed. E. H. Warmington. vol. 9. Cambridge: Harvard University Press.
Philo (1968). On the Giants. The Loeb Classical Library. trans. F. H. Colson and G. H. Whitaker, ed. E. H. Warmingtion. vol. 2. Cambridge: Harvard University Press.
Philo (1968). The Confusion of Tongues. The Loeb Classical Library. trans. F.H. Colson & G. H. Whitaker, ed. E. H. Warmington. vol. 4. Cambridge: Harvard University Press.
Philo (1968). The Unchangeableness of God. The Loeb Classical Library. trans. F. H Colson & G. H Whitaker, ed. E. H. Warmington. vol. 3. Cambridge: Harvard University Press.
Philo (1968). On the Posterity of Cain and His Exile. The Loeb Classical Library. trans. F. H. Colson & G.H.Whitaker, ed. T. E. Page, vol. 2. Cambridge: Harvard University Press.
Philo (1976). On the Account of the Word’s Creation. The Loeb Classical Library. trans. F. H. Colson & G. H. Whitaker. ed. T. E. Page, vol. 1. Cabmbridge: Harvard University Press.
Plato (1975). The Epinumeas. The Loeb Classic Libeary trans. R. G. Bury. ed. G. p. Good. Cambridge: Harvard University Press.
Plato (1953). The Republic. The Loeb Classical Library. trans. P. Shorey. ed. T. E. Page. Cambridge: Harvard University Press.
Plato (1975). The Timaues Epistle. The loeb Classica library. trans. R. G. Bury, ed. G. P. Good. Cambridge: Harvard University Press.
Runia, D. (1986). Philo of Alexandria and the Timaeus of Plato. Leiden: Brill.
The Apocryphon of John (1984). Nag Hammadi Library in English. trans. F. Wisse. ed. J. Robinson. New York: Leiden.
Tredennick, H. (1956). Introduction of the Metaphysics. The Loeb Classical Library. trans. H. Tredennick , ed. T. E. Page, Cambridge: Harvard University Press.
Wolfson, H. A. (1982). Philo: Fundation of Religious Philosophy in Judaism, Christianity and Islam. Cambridge: Harvard University Press.
