مابعدالطبيعه (متافيزيك) چيست؟
الموضوعات :
1 - دانشگاه تهران
الکلمات المفتاحية: مابعدالطبيعه متافيزيك فلسفه اولي وجودشناسي امور عامه علم ربوبيت ,
ملخص المقالة :
كتاب مابعدالطبيعه ارسطو شايد بنياديترين اثر فلسفي بشمار ميرود. اهميت اين اثر بحدي است كه اكنون دو هزار سال است اين نام بر فلسفه اولي و الهيات اطلاق ميشود. دست‌كم هزار و پانصدسال است كه مراد از لفظ متافيزيك يا مابعدالطبيعه علمي شمرده ميشود كه از مبادي و علتهاي نخستين و موضوعهاي علوم جزئي بحث ميكند. مابعدالطبيعه كه ابتدا نامش فلسفه اولي و علم كلي بود، دو بخش داشته است؛ يكي بحث از مطلق وجود و اعراض ذاتي آن و ديگري مباحث الهيات. بر همين اساس، فيلسوفان جهان اسلام فلسفه اولي يا علم كلي را الهيات ناميدند و آن را به دو بخش تقسيم كردند؛ امور عامه يا الهيات بمعني‌الاعم كه در آن از وجود و مبادي و علل و اعراض آن بحث ميشود و الهيات خاص يا الهيات بمعني‌الأخص كه مسائلش توحيد و صفات و اسماء و افعال باريتعالي است. در سنت اسلامي فيلسوفان دست‌كم در مبادي و حتي در بسياري از مسائل اساسي با هم توافق داشتند اما در فلسفه جديد غرب مسائل مابعدالطبيعه صورت تازه پيدا كرده و حوزه‌هاي گوناگون فلسفه بوجود آمده است. فيلسوفان دوره جديد از دكارت تا كنون وصف و تعريفي از مابعدالطبيعه پيش آورده‌اند كه در ظاهر با بيان ارسطو يكي نيست. آنها بجاي تعريف و وصف مابعدالطبيعه، فلسفة خود را وصف و تعريف كرده‌اند. نوشتار پيشرو درصدد است با تحليل تطور تاريخي موضوع اين علم، چيستي مابعدالطبيعه را تبيين نمايد.
ابراهيمي ديناني، غلامحسين (1384) درخشش ابن‌رشد در حكمت مشاء، تهران: طرح نو.
ابن‌سينا (1404ق) الهيات شفا، قم: كتابخانه آيت‌الله العظمي مرعشي.
ابن‌سينا (1954م) عيون الحكمه، به اهتمام عبدالرحمن بدوي، قاهره.
ابن‌سينا (1961م) الهيات شفا، چاپ مصر.
ارسطو (1366) مابعدالطبيعه، ترجمه شرف‌الدين خراساني، تهران: نشر گفتار.
سبزواري، ملاهادي (بي‌تا) شرح منظومه، بهمراه شرح مرتضي مطهري، ج1، تهران: صدرا.
شعراني، ابوالحسن (1394) فرهنگ تطبيقي اصطلاحات فلسفي، بكوشش علي اوجبي، تهران: نشر وايا.
طوسي، خواجه نصيرالدين (بي‌تا) اخلاق ناصري، ج1، تهران: اسلاميه.
فارابي (1379) آراء اهل مدينه فاضله، ترجمه سيدجعفر سجادي، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي.
فولكيه، پل (1374) مابعدالطبيعه، ترجمه يحيي مهدوي، تهران: دانشگاه تهران.
لاهيجي، عبدالرزاق (بي‌تا) شوارق الالهام، چاپ سنگي.
مطهري، مرتضي (بي‌تا) آشنايي با علوم اسلامي، تهران: صدرا.
ميرداماد، محمدباقر (1367) القبسات، به اهتمام مهدي محقق، تهران: دانشگاه تهران.
Arnaldez, R (1986) encyclipedie de l'islam, Paris: Leiden.
