نفس ناطقه بشري از ديدگاه مولوي
الموضوعات :
نفيسه هاشمي گلپايگاني
1
(دانشگاه فرهنگيان)
الکلمات المفتاحية: نفس انسان كامل اتحاد نوري نوع عالي بشر مولوي ,
ملخص المقالة :
حكماي مسلمان در بحث از نفس ناطقه، به مسائلي چون قديم يا حادث بودن، مجرد يا مادي بودن و بقا و عدم بقاي نفس پس از مرگ ميپردازند. مولوي بعنوان يك عارف برجسته كه در اين سنت مي‌انديشد، تلاش كرده به اين پرسشهاي فلسفي در باب نفس نيز پاسخ دهد، گرچه راهبرد او تمايزهايي با رويكرد و نگرش فلاسفه دارد. محوريترين مسئله نزد او، استكمال نفس از طريق سلوك و خروج از عالم ماده و اتحاد آن با ذات حق در مقام واحديت و ربوبيت است. از آنجا كه در وصول، معرفت محور و اصل است، مولوي همت خويش را صرف آن ميكند كه نفس را در پرتو علم شهودي معنا كند و تمايز اصناف بشر از يكديگر را تا سرحد تفاوت نوعي ميان آنها پيش ببرد. او به اتحاد نفس با ذات حق معتقد است و آثاري را در نتيجه اين اتحاد، متوجه نفس ميداند. راهبرد مولوي به اين مسئله، متفاوت از فلاسفه است.
قرآن كريم
مثنوي معنوي، تهران، زوار، 1374.
ابن سينا، الشفاء، الهيات، مقدمه ابراهيم مدكور، قم، كتابخانه آيت‌الله مرعشي، 1404ق.
ابن عربي، محي‌الدين، الفتوحات المكيه، بيروت، دار صادر، بيتا.
افلاطون، جمهوري، ترجمه فؤاد روحاني، تهران، علمي و فرهنگي، 1374.
، مجموعه آثار، ترجمه محمدحسن لطفي، تهران، خوارزمي، 1380.
زماني، كريم، شرح جامع مثنوي معنوي، تهران، اطلاعات، 1385.
زماني، كريم، ميناگر عشق، تهران، نشر ني، 1385.
سبزواري، حاج ملاهادي، شرح المنظومه، تهران، نشر ناب، 1379.
سهروردي، شيخ شهاب‌الدين، مجموعه مصنفات شيخ اشراق، تصحيح هانري كربن، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگي، 1372.
قيصري، محمد داوود، شرح فصوص الحكم، تصحيح جلال‌الدين آشتياني، تهران، علمي و فرهنگي، 1357.
مستملي بخاري، ابو ابراهيم اسماعيل بن محمد، شرح التعرف لمذهب التصوف، مقدمه و تصحيح محمد روشن، تهران، اساطير، 1363.
ملاصدرا، الحكمه المتعاليه في الاسفار الاربعه، بيروت، دار احياء التراث العربي، 1981م.
ملاصدرا، الشواهد الربوبيه في مناهج السلوكيه، تصحيح جلال‌الدين آشتياني، مشهد، مركز نشر دانشگاهي، 1360.
ملاصدرا، مبدا و معاد، انجمن حكمت و فلسفه ايران، تهران، 1354.
همايي، جلال‌الدين، مولوي‌نامه، تهران، آگاه، 1362.
