تحلیل هستی شناختی انواع قیامت و رابطة مرگ با آن ها نزد سید حیدر آملی
الموضوعات :فاطمه کوکرم 1 , عبدالله صلواتی 2 , عین الله خادمی 3
1 - دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران
2 - دانشیار فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران
3 - استاد فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: قیامتاقسام قیامتتحلیل هستی‌شناختیمرگ ارادیسید حیدر آملی,
ملخص المقالة :
قیامت در زبان رایج و بعقیدة همگانی، صرفاً ناظر به قیامت آفاقی است که جزئیات آن در ادیان الهی بیان شده است. اما عارفانی همانند سیدحیدر آملی با تفسیر انفسی از قیامت، گونه های متنوعی از قیامت را ترسیم و تبیین کرده اند؛ قیامتهایی که بیشینة آنها با مرگ ارادی در ارتباط است. پرسش اصلی نوشتار حاضر اينست كه از منظر سیدحیدر آملی، مرگ و انواع قیامت چه ارتباطی دارند؟ یافته های این پژوهش عبارتند از: 1) سیدحیدر قیامت را به قيامت آفاقی و انفسی تقسیم میکند و هرکدام از آنها را دارای دو قسم صوری و معنوی میداند و هر يك از اقسام صوری و معنوی را به صغری، وسطی و کبری تقسیم كرده است؛ به این ترتیب، او از دوازده قسم قیامت نام ميبرد. به بيان ديگر، قیامت انواع گوناگونی دارد که بیشینة آنها با مرگ ارادی در ارتباط است و آدمی باید به مرگ ارادی بمیرد تا بتواند قیامتهای گوناگون را شهود کند. 2) مرگی که آملی از آن سخن گفته است موجب امتداد انسان میشود، او را از انحصار زندگی این‌جهانی بیرون آورده و گسترده-تر میکند و آفاق را بروی وی میگشاید و به حیاتش، خودش و نگاهش، وسعت ميبخشد؛ انسانی که بدنبال مرگ ارادی نیست و حیات این‌جهانی دارد، بتعبیری انسانی کوتاه‌قامت است.
آشتیانی، سیدجلال¬الدین (1380) شرح مقدمه قیصری بر فصوص ¬الحکم، قم: بوستان کتاب.
آملی، سيدحيدر (1368) جامع¬الأسرار و منبع¬ الأنوار، تهران: علمی و فرهنگی.
آملی، سيدحيدر (1382) انوارالحقیقة و اطوار الطریقة و اسرار الشریعة، تصحیح سیدمحسن موسوی تبریزی، قم: نور علی نور.
آملی، سيدحيدر (1422ق) تفسیر المحیط الأعظم، تصحیح سیدمحسن موسوی تبریزی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ابن‌عربی، محی¬الدین (1994م) الفتوحات المکية، تحقیق و تصحیح عثمان یحیی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
قیصری، داود بن محمود (1363) شرح فصوص الحکم، قم: بیدار.
مجلسي، محمدباقر (1403ق) بحارالأنوار، بيروت: دار إحياء التراث العربي.
ملاصدرا (1382) الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، تصحیح و تحقیق سید‌مصطفی محقق داماد، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
