زمان تاریخی و زمان فلسفی بروایت استاد ابراهیمی دینانی
الموضوعات :
1 - دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: زمان, حرکت, اندیشه, آگاهی, غلامحسین ابراهیمی دینانی,
ملخص المقالة :
ادراک زمان ادراكي عقلی است که ذهن انسان براحتی ميتواند آن را به ثانیه، دقیقه و... تقسیم کند و اندازه گیری نماید. اما وقتی از حقیقت زمان سخن بمیان می آید، در واقع با معمايي پیچیده و دشوار مواجه میشویم. حل این معما در میان حکما و اندیشمندان باعث بروز اختلاف‌نظرهای گسترده شده تا جاییکه گروهی مدعی وجود زمان هستند و گروهی منکر آن. استاد غلامحسین ابراهیمی دینانی ازجمله حکمای معاصر است که زمان را امری وجودی ميشمارد. او با تحلیل و تقریر مجدد نظر بسیاری از حکما، به بررسی مسئلة زمان پرداخته است او از سويي معتقد است همه چیز در عالم هستی توسط آگاهی انسان به ظهور و بروز میرسد و از سوي ديگر، ارتباط زمان و انسان را چنان محکم میداند که جدايي آن معنی ندارد. دینانی برای زمان دو بعد قائل است، یکی بعد مادی زمان که در جهان مادی است و دیگری جنبة مثالی آن که در حقیقت راهی بسوی عالم معنا شناخته ميشود و در عین مادی بودن، مثالی است. بنظر وی، زمان در بعد مادی همان مقدار حرکت است، و زمان در عالم اندیشه، همان صورت فهم بشر.
ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1393) معمای زمان و حدوث جهان، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1394) «من» و جز »من»، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1395) پرسش از هستی و هستیِ پرسش، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
ابن‌سینا، حسین (1385) اشارات و تنبیهات، شرح حسن ملکشاهی، تهران: سروش.
ابن‌سینا (1364) النجاة، تحقيق محمدتقی دانش‌پژوه، تهران: دانشگاه تهران.
ابن‌سینا (1405ق) الشفا، الطبیعیات، قم: كتابخانه آیةالله العظمی مرعشی نجفی.
ابوريان، محمدعلی (1366) مبانی فلسفه اشراق از دیدگاه سهروردی، ترجمه محمدعلي شيخ، تهران: حکمت.
ارسطو (1363) طبیعیات، ترجمة مهدی فرشاد، تهران: امیرکیبر.
ارسطو (1378) متافیزیک، ترجمة محمدحسن لطفی، تهران: طرح نو.
افلاطون (بی‌تا) تیمائوس، ترجمة محمدحسن لطفی، تهران: بی‌نا.
بغدادی، ابوالبرکات (1358ق) المعتبر فی الحکمة، حيدرآباد: دایرة‌المعارف عثمانیه.
خراسانی، شرف‌الدین (1350) نخستین فیلسوفان یونان، شیراز: جنگل.
سهروردی (1380) مجموعه مصنفات شيخ‌اشراق، تهران: پژوهشگاه مطالعات و تحقیقات علوم انسانی.
کاپلستون، فردریک (1380) تاریخ فلسفه، ج1: يونان و روم، ترجمه جلال‌الدین مجتبوی، تهران: علمی و فرهنگی.
ملاصدرا (1383) الحكمة المتعالية فی الأسفار الأربعة، ج3: تصحیح و تحقيق مقصود محمدی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
