نسبت ايزدان و انسان در انديشه يوناني
الموضوعات :
عبدالرسول حسني فر
1
,
سجاد چيت فروش
2
1 - دانشگاه سيستان و بلوچستان
2 - دانشگاه جامع امام‌حسين
الکلمات المفتاحية: يونان هومر سقراط افلاطون خدا انسان ,
ملخص المقالة :
رفتار و کنش انسان در هر دوره بطور مستقيم متأثر از نگاه هستي‌شناسانه و مباني فکري و اعتقادي آن دوره ميباشد؛ به طوري كه براي فهم رفتار و کنش انسان و چرايي آن در يک دوره، بايد به شناخت مباني هستي‌شناسي و معرفتي آن دوره پرداخت. يکي از اين مباني هستي‌شناسانه و معرفت‌شناسانه که در فهم رفتار و کنش انسان در هر دوره ضروري مينمايد نوع نگاه به هستي و خداست که بطور مستقيم بر رفتار انسان در جامعه تأثير دارد. با توجه به ضرورت شناخت بين فرهنگي در دوره معاصر و تأثير و رابطه عميقي که بين يونانيان و ايرانيان وجود داشته است، شناخت مباني فکري و رفتاري يونانيان ميتواند در بررسي اين رابطه فرهنگي نقش کليدي داشته باشد. بر اين اساس، نوشتار حاضر در جهت شناخت مباني فکري و رفتاري يونانيان به بررسي نوع نگاه هستي‌شناسانه و مباني فکري آنها و بطور خاص نگاه يونانيان به خدا و نفس و تأثير اين نوع نگاه در رفتار و كنش انسان يوناني پرداخته است و بر اين مبنا سه انديشمند دوره يوناني يعني هومر، سقراط و افلاطون با روش تفسيري مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج تحقيق نشان ميدهد نگاه يونانيان به خدا با تأثير انديشمندان هر دوره متفاوت بوده، بطوري که نگاه هومر، سقراط و افلاطون از جهتي از همديگر قابل تفکيک است. در نگاه اسطوره يي هومري، خدايان بسان قهرمانان بشري داراي صفات انساني و در معامله با انسان هستند، اما در نگاه سقراط، خدا موجودي است که بدنبال هدايت و راهنمايي انسانها بوده و از طريق دايمونها با مردم ارتباط دارد. در تفکر افلاطون که تکثر خدايان بسمت وحدت ميگرايد، خدا بعنوان ايده خير، موجودي متعالي است که سرنوشت و مبناي قانونگذاري در زندگي فردي و اجتماعي انسان قرار ميگيرد.
اروين، ترنس، تفکر در عهد باستان، ترجمه محمد سعيد حنايي کاشاني، تهران، نشر قصيده، 1380.
افلاطون، دوره آثار افلاطون، ترجمه محمدحسن لطفي، تهران، شرکت سهامي انتشارات خوارزمي، 1380.
اله¬بداشتي، علي، «افق خداشناسي در فلسفه ارسطويي و حکمت صدرايي»، خردنامه صدرا، ش36، بهار 1383.
روز، و.ه، خدايان، پهلوانان و انسان در يونان باستان، ترجمه عليرضا قربانيان، تهران، انتشارات اميرکبير، 1385.
زارعي، مجتبي، «فلسفه انسان‌شناسي حکمت متعاليه؛ در مقايسه تطبيقي با انسان يوناني و انسان مدرن»، فصلنامه سياست متعاليه، ش12، بهار 1395.
عباديان، محمود، فردوسي و سنت و نوآوري در حماسه‌سرايي، اليگودرز، چ1، 1369.
گاتري، دبليو. کي. سي، افلاطون: زندگي و آثار، محاورات اوليه سقراطي، ترجمه حسن فتحي، تهران، انتشارات فکر روز، بي تا.
گاتري، دبليو. کي. سي، تاريخ فلسفه يونان، ترجمه حسن فتحي، تهران، انتشارات فکر روز، ج12، چ1، 1376.
گاتري، دبليو. کي. سي، تاريخ فلسفه يونان، افلاطون: جمهور، ترجمه حسن فتحي، تهران، انتشارات فکر روز، ج15، 1377.
گادامر، هانس ـ گئورگ، آغاز فلسفه، ترجمه عزت¬الله فولادوند، تهران، نشر هرمس، 1387.
گريمال، پير، فرهنگ اساطير يونان و روم، ترجمه احمد بهمنش، تهران، انتشارات اميرکبير، 1378.
گمپرتس، تئودور، متفکران يوناني، ترجمه محمدحسن لطفي، تهران، انتشارات خوارزمي، 1375.
مصلح، علي‌اصغر؛ موسوي مقدم، سيد رحمت‌الله، «نسبت انسان با خدا در فلسفه دکارت و نقد آن از ديدگاه محمدحسين طباطبايي»، پژوهشهاي فلسفي کلامي، ش48، تابستان 1390.
نشاطيه تاجيک، نرجس، اخلاق و سياست در انديشه سقراط تاريخي، تهران، نشر نگاه معاصر، 1390.
ورنر، يگر، پايديا، ترجمه محمد حسن لطفي، تهران، انتشارات خوارزمي، ج1، چ1، 1376.
هومر، اديسه، ترجمه سعيد نفيسي، تهران، شهر کتاب،1380.
ياسپرس، کارل، افلاطون، ترجمه محمدحسن لطفي، تهران، انتشارات خوارزمي، چ1، 1357.
يونسي، مصطفي؛ هاشمي، نرگس، «پوليس در هومر و سقراط»، فصلنامه رهيافتهاي بين‌المللي، ش 25، بهار 1395.
Fine, Gail, Knowledge and Belief in Republic V-VII, Plato: Critical Assessments, vol. 2, edited by Nicholas D. Smith, London and New York: Routledge, 1998.
Mayhew, Robert, Plato Laws: 10, translated with commentary, New York: Oxford University Press, 2008.
Peters, F. E., Greek Philosophical Terms: A Historical Lexicon, New York: New York University Press, 1967.
Plato, The Collected Dialogues of Plato, edited by Edith Hamilton and Huntington Cairns, Princeton: Princeton University Press, 1961.
Plato, Timaeus, translated by B. Jowett in Dialogue of Plato, N. D, vol. 3, New York, Oxford, 2006.
Plato, Statesment, edited by Julia Annas and translated by Robin Waterfield, Cambridge University Press, 1995.
Robinson, R., Elenchus, Socrates: Critical Assessments, vol. 3, edited by William J. Prior, London and New York: Rotledge, 1996.
Ross, David, 1966, The Sun and the Idea of Good, Plato’s Republic: Interpretation and Criticism, edited by Alexander Sesonske, Belmont, California: Wadsworth Publishing Company.
Smith, Nicholas D. (ed.), Plato Critical Assessments, vol. 1, London and New York: Routledge, 1998.
Strauss, Leo, History of Political Philosophy, edited by Leo Strauss and Joseph Cropsey, third edition, Chicago and London: Chicago University Press, 1987.
Vlastos, Gregory, The Socratic Elenchus, Plato I: Metaphysics and Epistemology, edited by Gail Fine, Oxford: Oxford University Press, 1991.
