واکاوي و تبيين تطبيقي تکوين جهان در نگرش فيلسوفان مکتب ايونيا
الموضوعات :
محمد اکوان
1
(دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران مرکزی)
الکلمات المفتاحية: تکوين جداشدگي تبديل و تحول تبيينگر شخصي تبيينگر غيرشخصي مفاهيم کلي تالس آناکسيمندر آناکسيمنس ,
ملخص المقالة :
مسئلة پيدايش و تکوين جهان يکي از مسائل مهم و پرسش‌برانگيز، با پيشينة تاريخي پرماجرا، پيوسته توجه، اشتياق و کنجکاوي انسان را در بازة زماني بسيار کهن تا به امروز، به خود معطوف داشته است. اين مسئله در چهار حوزة معرفتي، يعني جهان‌نگري مبتني بر اسطوره‌شناختي، نگرش جهان‌شناختي فلسفي، جهان‌بيني اديان توحيدي و کيهان‌شناختي علمي موضوعِ واکاوي و پژوهش بوده و هست. هريک از حوزه‌هاي مذکور طبق مبادي و روش‌شناختي مختص خود، به پيدايش جهان و پديده‌هاي آن پرداخته و پايه‌هاي نظام جهان‌شناختي خود را عرضه نموده‌اند. در اين پژوهش، فرايند تکوين جهان و پديده‌هاي طبيعي، در نگرش جهان‌شناختي فلسفي فيلسوفان ايونيا، يعني تالس، آناکسيمندر و آناکسيمنس واکاوي ميشود. در اين واکاوي، نخست، مبادي چگونگي عبور از انديشه اسطوره‌شناختي به نگرش فلسفي در خصوص مسئله تکوين بررسي ميشود که عبارت است از : الف) سير تاريخي تبديل نگرش تئوگوني به کوسموگوني؛ ب) چگونگي تبديل تبيينگرهاي شخصي به تبيينگرهاي غيرشخصي؛ ج) عبور از جزئي‌نگري اسطوره‌شناختي و شکلگيري مفاهيم کلي فلسفي و آنگاه به مقايسة شيوه و ديدگاه روش‌شناختي آنها پرداخته خواهد شد. تالس و آناكسيمنس، هردو، تکوين و پيدايش را با روش «تبديل و تحول» مادة اولية «آب» و «هوا» و آناکسيمندر با شيوة «جداشدگي» اشياء از اصل نخستينِ «آپايرون»، تعليل و تبيين كرده‌اند. تالس و آناکسيمنس همة موجودات و اشياء را کيفيات مادة اوليه ميدانند، درصورتي‌که آناکسيمندر به کيفيات، وجود عيني ميبخشد و آنها را جزء موجودات واقعي قلمداد ميکند. در پايان به اين پرسشها پاسخ داده ميشود که از ديدگاه فيلسوفان مکتب ايونيا، ساختار و ماهيت جهان و پديده‌هاي طبيعي، چگونه شکل ميگيرند؟ موجودات و اشياء چگونه بوجود مي‌آيند و از بين ميروند؟ آيا در پس همة تغيير و تحولات و تبديل عناصر مادي به يکديگر و جداشدگي اشياء، اصل واحد و عقل مدبري به نام عامل الهي وجود داشته است؟
آگوستين، شهرخدا، ترجمة حسين توفيقي، تهران، انتشارات دانشگاه اديان و مذاهب، 1392 .#
ارسطو، سماع طبيعي(فيزيک)، ترجمة محمد حسن لطفي، تهران، انتشارات طرح نو، 1378.#
ارسطو، متافيزيک(مابعدالطبيعه)، ترجمة شرف‌الدين خراساني (شرف)، تهران، انتشارات حکمت، 1379.#
استيس، والتر ترنس، تاريخ انتقادي فلسفه يونان، ترجمه يوسف شاقول، قم، انتشارات دانشگاه مفيد، 1385.#
اوي زرمان، تئودور، مسائل تاريخ فلسفه، ترجمة پرويز بابايي، تهران، مؤسسه انتشارات نگاه، 1377.#
بولتون، لسلي، اسطوره‌شناسي يونان و روم، ترجمة آرمان صالحي، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه، 1393.#
تايلور، سي.سي، تاريخ فلسفه راتلج از آغاز تا افلاطون، ترجمة حسن مرتضوي، تهران، نشر چشمه، ج1، 1388.#
تيلور، س.س. و، تاريخ فلسفه غرب از آغاز تا افلاطون، ترجمة حسن فتحي، تهران، انتشارات حکمت، 1392.#
خراساني، شرف‌الدين(شرف)، نخستين فيلسوفان يونان، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي، 1370.#
ژيلسون، اتين، خدا و فلسفه، ترجمة شهرام پازوکي، تهران، انتشارات حقيقت، 1374.#
سالمن، رابرت؛ هيگيز، کتلين، شور خرد، ترجمة کيوان قباديان، تهران، نشر اختران، 1387.#
کاپلستون، فردريک، تاريخ فلسفه يونان و روم، ترجمة سيدجلال‌الدين مجتبوي، تهران، شرکت انتشارات علمي و فرهنگي و انتشارات سروش، ج1، 1368.#
کالينگوود، آر. جي، مفهوم کلي تاريخ، ترجمة علي اکبر مهديان، تهران، نشر اختران، 1385.#
کني، آنتوني، تاريخ مصور فلسفه غرب، ترجمه افسون اذين، تهران، مؤسسه انتشارات اميرکبير،1394.#
گاتري، دبليو، کي. سي، تاريخ فلسفه يونان، ترجمة مهدي قوام صفري، تهران، انتشارات فکر روز، ج1 و 2، 1375.#
گمپرتس، تئودور، متفکران يوناني، ترجمة محمدحسن لطفي، تهران، انتشارات خوارزمي، ج1، 1375.#
لائرتيوس، ديوگنس، فيلسوفان يونان، ترجمه بهراد رحماني، تهران، نشر مرکز،1387.#
وال، ژان، بحث در مابعدالطبيعه، ترجمة يحيي مهدوي، تهران، انتشارات خوارزمي، 1375.#
ورنر،شارل، حکمت يونان، ترجمه بزرگ نادرزاد، تهران، انتشارات علمي و فرهنگي، 1373. #
ولف، مارينا نيکولايونا، فلسفه يوناني متقدم و ايران باستان، ترجمة سياوش فراهاني، تهران، انتشارات حکمت، 1393. #
هالينگ ويل، ر. ج، مباني و تاريخ فلسفه غرب، ترجمة عبدالحسين آذرنگ، تهران، انتشارات کيهان، 1375.#
يگر، ورنر، الهيات نخستين فيلسوفان يونان، ترجمة فريده فرنودفر، تهران، انتشارات حکمت، 1392.#
Audi, Robert, The Cambridge Dictionary of Philosophy, Cambridge University press, 1995.#
Kenny, Anthony, Ancient Philosophy, oxford University Press, 2004.#
Reese, William L., Dictionary of Philosophy and Religion, Humanities Press New jersey, 1996.#
Stumef, Samuel Enoch, Philosophy: History & Problems, McGraw–Hill Book Company, 1898.#
