جستاری در ارتباط بینامتنی قصیدۀ ایوان مدائن خاقانی و سینیۀ بحتری
الموضوعات :
1 - اقتصاد و مدیریت
الکلمات المفتاحية: بینامتنیت, توصیف, خاقانی, بحتری, ایوان مدائن,
ملخص المقالة :
یولیا کریستوا اصطلاح بینامتنیت را نخستین بار در سال 1966 مطرح کرد، امّا از نظر او و رولان بارت که بنیان‌گذاران اصلی این نظریه بودند، بینامتنیت به عنوان دیدگاهی روشمند برای بررسی و ردیابی تأثیر یک متن در متن دیگر نبود . بنابراین مطالعات آنها هیچ گاه به روشی برای مقایه و تحلیل ارتباط متون نینجامید. نسل دوم نظریه‌پردازان بینامتنیت مانند لوران ژنی، ژنت و ریفاتر تلاش کردند تا بینامتنیت را کاربردی‌تر کنند. آنها به دنبال جستجو و کشف تأثیر متون بر یکدیگر بودند. از این منظر، بینامتنیّت اخیر را می‌توان وجه متکامل ادبیات تطبیقی دانست که در تلاش بررسی تأثیر متون بر یکدیگر است؛ بدون توجّه به اینکه این متون به یک یا چند فرهنگ متعلّق باشند. در واقع، ادبیات تطبیقی نیز به دنیال دریافتن تأثیر و تأثر متون در ارتباط با یکدیگر است. در این مجال با بررسی سخن این دو شاعر پیرامون ایوان کسری در دو سطح فنون ادبی و مضمون ابیات و ترسیم نمودار آرایه‌های به کار رفته، سطح پرداختن به وصف در دو قصیده سنجیده شده است. بنابراین ضمن مقایسه و تطبیق این دو متن، این نتیجه حاصل شد که بر خلاف نظر پژوهشگران، قصیدۀ ایوان مدائن خاقانی فاقد ارتباط بینامتنی با سینیۀ بحتری است.
قرآن کریم
استعلامی، محمد(1387).نقدو شرح قصاید خاقانی .جلداول. تهران: انتشارات زوار
الاصفهانی،ابوالفرج(1415). الاغانی. جلد11، بیروت: دار احیاء التراث العربی
انوار،امیر محمود(1353). «ایوان مدائن از دیدگاه دو شاعر نامی تازی و پارسی بحتری وخاقانی». مجله دانشکدۀ ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 1 سال 21. از صفحۀ 67 تا 102
تربیت،محمد علی(1330). «خاقانی». گنجینۀ معارف. شماره 5تا7، اردیبهشت 1302، از صفحۀ 1 تا 16
ترجانی زاده، احمد(1387). «تاثرات خاقانی از شعرای تازی و پارسی». نشریۀ دانشکدۀ ادبیات تبریز. دوره 10، شماره 46، بهار و تابستان 1343، از صفحه 105تا120
الثعالبی،ابی المنصور(1963).غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم. بیروت: مکتبة الاسدی
حرانی پور، علی(1381). «فتح انطاکیه در نقاشی های دیواری طاق کسری از نگاه بحتری شاعر». مجلۀ رشد آموزش تاریخ. شمارۀ 9، از صفحۀ 18 تا 22
سرمد, زهره و منیره خلیلی محله، ۱۳۹۵، «ایوان مداین در شعر خاقانی با نگاهی به سینیه بحتری»، مجموعۀ مقالات دومین همایش بین المللی شرق شناسی، مطالعات ایرانی و بیدل پژوهی، صص 243-254
شفیعی کدکنی،محمد رضا(1377). «جادوی مجاورت». مجلۀ بخارا. شماره 2، از صفحۀ 15 تا 26
شمیسا، سیروس (1387). انواع ادبی. چاپ سوم، تهران: نشر میترا
شورل، ایو (1389). ادبیات تطبیقی. ترجمۀ طهمورث ساجدی، چاپ دوم، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر
فتوحی،محمّد (1383). «عاطفه،نگرش،تصویر». فصلنامه مطالعات و تحقیقات ادبی. سال1 شماره 1و2، از صفحۀ 93 تا 112
کریستین سن،آرتور(1387). ایران در زمان ساسانیان. ترجمه رشید یاسمی. تهران: صدای معاصر
مشایخی، حمیدرضا و خوشه‌چرخ، اصغر (1391). «نگاه نوستالژیک خاقانی و بحتری به ایوان مدائن»، مجلۀ ادب عربی دوره 4، شماره 1، بهار و تابستان، صص 203-230
نامورمطلق، بهمن (1390). درآمدی بر بینامتنیت. چاپ اوّل، تهران: انتشارات سخن
هلال، محمد غنیمی (1390). ادبیات تطبیقی. ترجمۀ سیدمرتضی آیت الله زادۀ شیرازی، چاپ دوم، تهران: مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر
Genette, Gerard.(1997)palimpsests: literature insecond Degree. Trans: Channa newman and Calude Doubinsky . Lincoln : University of Nebraska press .
