چندگانگی سبکی در کهن متن«نامه تنسر»
الموضوعات :
1 - دانشگاه فرهنگیان
الکلمات المفتاحية: چندگانگی سبکی, نامه تنسر, نثر, سبک ,
ملخص المقالة :
نثر فارسی، از اندیشه و سبک نویسندگان ایرانی شکل می گیرد. در برخی از نوشته ها، بیش از یک اندیشه و سبک در نگارش آن دیده می شود. نامه تنسر، اثری به زبان پهلوی است که ابن‌مقفع به عربی و ابن اسفندیار آن را به فارسی ترجمه و مطالبی به نامه اضافه کرده اند. این نامه، نمونه ای از چندگانگی سبکی را در یک اثر فارسی نشان می دهد. پرسش قابل طرح این است که ساختار این متن با وجود تحریرهای سه نگارنده، چه ویژگی هایی را از نظر سبکی پدیدار می نماید؟ نامۀ تنسر، درمحتوا تاحدودی یکدستی را حفظ کرده است، اما از نظر ساختاری، نثری متفاوت دارد. هدف مقاله این است که چندگانه های سبکی را در نامۀ تنسر شناسایی کند. این جستار، به روش اسنادی بررسی می شود. براساس یافتۀ پژوهش، نویسندگان نامه، در ساختار نگارشی متن، دخل و تصرف هایی داشته اند؛ چنانکه، مقدمه، محتوا و واژگان و اصطلاحات کهنه، متعلق به سبک نویسنده نخست، دخل و تصرف ها برای نزدیک نمودن نامه به متن های دوران اسلامی، به ویژه آمیختگی با حکایات و تمثیلات از ابتکارات نویسنده دوم، و به روزرسانی زبان نوشته با زیبایی های ادبی، تفصیل جمله ها و استشهاد به امثال و ابیات، از ویژگی های سبکی نویسندۀ سوم است.
- برتلس، يوگني ادواردويچ. (1386). تاريخ ادبيات فارسي تاجيكي. ترجمة سيروس ايزدي، تهران: زوار
- بهار، محمدتقی. (۱۳۷۸). سبك شناسي. چاپ پنجم، تهران: امیرکبیر.
- - تفضلي، احمد. (1376). تاريخ ادبيات ايران پيش ازاسلام. به كوشش ژاله آموزگار، تهران: سخن.
- جعفري، مسعود. (1387). «آيين نامة مديريت دولتي و نامه نگاري در دوران ساسانيان». فصلنامه مديريت دانش سازماني، سال سوم، شماره 28-29.
- خطیبی، حسن. (1386). فن نثر در ادب فارسی. چاپ سوم، تهران: انتشارات زوار.
- دهخدا، علی اکبر.( 1370). امثال وحکم. ،جلد3، چاپ هفتم، تهران: امیرکبیر.
- رهبر، عباسعلی و همکاران .(۱۳۹۱). «تحلیل گفتمانی نامه تنسر:درآمدی بر اندیشه سیاسی عصر ساسانی». دانش سیاسی، سال هشتم، شماره۲(پیاپی۱۶).
- شمیسا، سیروس. (۱۳۸۰). کلیات سبک شناسی. چاپ ششم، تهران: فردوس.
- شميسا، سيروس. (1384). سبک شناسی نثر. چاپ نهم، تهران: میترا.
- صاحبي، محمد. ( 1388). «نگاهي به نامه نگاري در ادبيات عربي و تأثير آن بر فن ترسل فارسي ». كتاب ماه ادبيات، ش 27 .
- فرای، ریچارد. (1377). میراث باستانی ایران. ترجمه مسعود رجب نیا، چاپ پنجم، تهران: شرکت علمی و فرهنگی.
- قاسمی، محمد علی. (1385). نسبت انسان شناسی و اعتماد سیاسی در اندرزنامه هاي ایرانی :بررسی تطبیقی نامه تنسر و سیاست نامه. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
- مزداپور، کتایون. (1386). اندرز نامه هاي ایرانی. تهران: دفتر پژوهشهاي فرهنگی.
- مقدادي، بهرام. ( 1378 ). فرهنگ اصطلاحات نقد ادبي. چاپ دوم، تهران: فكر روز.
- نامه تنسر. (1392). تصحیح مجتبی مینوي؛ محمد اسماعیل رضوانی، تهران: دنیای کتاب.
