عناصر بینامتنی و سیلان ذهن در آثار محمود اکبرزاده و محمدرضا شمس
الموضوعات :
1 - دانشگاه حکیم سبزواری
الکلمات المفتاحية: محمدرضا شمس محمود اکبرزادهداستان کودک و نوجوانمدرنیسم بینامتنیتسیّال ذهن,
ملخص المقالة :
جریان مدرنیسم در ایران پدیده‌ای تازه ا.ست که مورد توجه برخی نویسندگان قرار گرفته و با الگوپذیری از ادبیات غرب، آثاری پدید آورده‌اند که در مواردی موفق بوده‌است. با توجه به این که مدرنیسم هنوز در ادبیات داستانی بزرگسال ایران جای خود را چنانکه باید پیدانکرده، ورود آن به ادبیات کودک، به سختی می‌تواند مورد پذیرش قرارگیرد. از سویی، عدم توجه نویسندگان به شرایط سنّی کودک و نوجوان و گرایش به ابهام و ایجاز، درک مفهوم متن را برای این قشر غیر ممکن ساخته‌است. در این پژوهش با هدف شناخت ویژگی‌های مدرنیستی ادبیات کودک در دهه‌های اخیر و جنبه‌های نوآوری نویسندگان، داستان‌های محمود اکبرزاده و محمدرضا شمس را از جهت کاربرد عناصر مدرن با تأکید بر بینامتنیت و سیّال ذهن بررسی‌کرده و به این نتیجه رسیده‌ایم که محمود اکبرزاده در حوزۀ داستان‌نویسی مدرن، دارای نوآوری‌هایی است و بیشترین عناصر بینامتنی در آثارش عبارت از فراداستان و فولکلور بوده و در مواردی از جریان سیّال ذهن برای روایت داستان سود جسته‌است. عناصر بینامتنی محمدرضا شمس نیز بیشتر شامل باورهای عامیانه، فولکلور و اسطوره‌هاست و از جریان سیّال ذهن به وفور استفاده نموده‌است. بنابراین، آثار وی، پیچیده تر از آثار محمود اکبر زاده است.
1. آلن،گرا‌هام (1380).بینامتنیت ، ترجمۀ پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز
2. لحمدی، بابک(1388)ساختار و تأویل متن، چاپ یازدهم، تهران: مرکز
3. اکبرپور، احمد(1392).سه سوت جادویی، چ3،تهران: افق
4. .........................(1381).امپراطور کلمات،چ2، تهران: پیدایش
5. .........................(1390).رد پای نویسنده عقده ای، تهران: قطره
6. .........................(1376).دنیای گوشه و کنار دفترم، تهران: خیام
7. ........................(1384)رویاهای جنوبی، تهران: قطره
8. انجوی شیرازی،ابوالقاسم(1352)قصه‌های ایرانی، تهران: بی نا
9. بیات، حسین. (1383).«زمان در داستان‌های جریان سیّال ذهن»، فصلنامة پژوهش‌های ادبی، شمارة 6، صص 32ـ7.
10. بی نیاز، فتح اله(1387).درآمدی بر داستان نویسی و روایت شناسی، چاپ اول، تهران: افراز
11. ...........................(1390).در جهان رمان مدرنیستی، چاپ اول، تهران: افراز
12. پارسایی، حسن(1389)«.سه سوت اضافی»، کتاب ماه کودک و نوجوان، ش151 صص13-18
13. .............................(1386).«مینی مالیزم فانتزیک و قاعده گریز، نقد و بررسی مجموعه داستانک «بادکنک و اسب آبی» پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان ، ش51، صص148-156
14. تودوروف، تزوتان(1377).منطق گفت و گویی میخاییل باختین، ترجمۀ داریوش کریمی، چاپ اول، تهران: مرکز.
15. حسام پور، سعید، آرامش فرد، شیدا(1391)«نگاهی به ابعاد روایتمندی در داستان سه سوت جادویی احمد اکبرپور(بر پایۀ نظریۀ ماریا نیکولایه وا)» مجله علمی-پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، سال سوم، شماره اول، صص19-46
16. دیچز، دیوید، و جان استلوردی (1386) رمان قرن بیستم، نظریه¬های رمان، حسین پاینده، چاپ اول، تهران: نیلوفر.
17. ر‌هادوست،بهار(1380). «ویژگی‌های رمان پست مدرن» نشریه کارنامه، ش25-26،صص30-33
18. رودریگز، کریس(1391)مدرنیسم، ترجمۀ کامران سپهران، چاپ اول، تهران: پردیس دانش.
19. درویشیان، علی اشرف، خندان، رضا(1377)فرهنگ افسانه‌های ایرانی، چاپ اول، تهران: آنزان
20. شمس، محمدرضا(1386). من و زن بابا و دماغ بابام، چاپ اول، تهران: افق.
21. ................................(1380). دیوانه و چاه، چاپ اول، تهران: حنانه
22. ................................(1380). دخترۀ خل و چل، چاپ اول، تهران: حنانه.
23. ..............................(1387)غول و دوچرخه،چاپ اول، تهران: افق.
24. شیخ الاسلامی،حسین(1386). «کلاف خوانی، نگاهی به دختر خل و چل اثر محمدرضا شمس» پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان ، ش 51، صص 137-147
25. قزل ایاغ، ثریا(1386). ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن، تهران: سمت.
26. مکاریک، ایرنا ریما(1383)دانشنامه نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی، چاپ اول، تهران: آگه
27. نامور مطلق، بهمن(1386)ترامتنیت مطالعه روابط یک متن با دیگر متن‌ها، پژوهشنامۀ علوم انسانی، ش56، صص83-98.
28. نعیمی، زری(1385). «معلق میان شاعر بالقوه و داستان نویس بالفعل، مروری انتقادی بر آثار اکبرپور» پژوهشنامۀ ادبیات کودک و نوجوان، ش44صص115-130
29. نیکولایه وا، مریا(1387). فراسوی دستور داستان، دیگرخوانی‌های ناگزیر، ترجمۀ مرتضی خسرونژاد، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
30. وارد، گلن(1393)پست مدرنیسم، ترجمۀ قادر فخر رنجبری، ابوذر کرمی،تهران: ماهی.
31. Assiter,A.(1984).Althusser and structuralism. British journal of sociology.Vol.35,No.2.Blackwell publishing.
32. Barry,P.(2002).structuralism,Beginning theory: an introduction to literary and cultural theory.Manchester.Manchester University Press.
33. Neil,H, (1987) Writings on ART,and structuralism BY Sigmund Freud Foreword by Standford University Press.
