نقش معنویت محیط کاری و تاب آوری در پیشبینی بهزیستی روانشناختی کارکنان
الموضوعات :
1 - گروه روانشناسی و علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه اراک
الکلمات المفتاحية: معنویت محیط کاری, تاب آوری, بهزیستی روانشناختی, کارکنان,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش معنویت محیط کاری و تاب آوری در پیشبینی بهزیستی روانشناختی کارکنان انجام شد. این پژوهش دارای طرح همبستگی از نوع مطالعة پیش بینی بود. جامعة آماری کلیه کارکنان شرکت توزیع نیروی برق استان مرکزی در سال 95-1394 بود که تعداد 396 نفر از آنها به شیوة تصادفی طبقه ای بر حسب وضعیت استخدامی آنها انتخاب و بررسی گردید. برای گردآوری داده ها، مقیاس های معنويت محیط كاری، تاب آوری و بهزیستی روان شناختی اجرا گردید و داده های حاصل با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه همزمان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که معنویت محیط کاری و تاب آوری با داشتن رابطه ای مستقیم و معنادار حدود 14 درصد از واریانس نمرات بهزیستی روانشناختی کارکنان را تبیین کردند، که در این زمینه تاب آوری، سهم معناداری در پیشبینی بهزیستی روانشناختی کارکنان و عامل های آن داشت، اما معنویت محیط کاری، تنها سهم معناداری در پیشبینی عامل پذیرش خود داشت. در نتیجه می توان گفت معنویت محیط کاری و تاب آوری، نقش مهمی در بهزیستی روانشناختی دارند.
المصادر:
قرآن کریم.
اباذری محمودآباد، علی محمد و امیریان زاده، مژگان. (1395). رابطه معنویت در محیط کار و تعهد سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی کارکنان. رهیافتي نو در مديريت آموزشی، 7 (1)، 119-144.
آهنگرزاده رضایی، سهیلا و رسولی، مریم. (1394). بررسی ویژگی هاي روانسنجی نسخه فارسی «مقیاس تاب آوري کانر- دیویدسون» در نوجوانان مبتلا به سرطان. مجله دانشکده پرستاري و مامایی ارومیه، 13(9)، 739-747.
حاج حسینی، منصوره؛ احمد، ژاکاوسلیم؛ اژه ای، جواد و نقش، زهرا. (1397). نقش واسطه ای تاب آوری در ارتباط اضطراب مرگ و سلامت عمومی نوجوانان مهاجر عراقی متأثر از جنگ با داعش. مجله روانشناسی، 22(3)، 242-255.
حقیقی، افسانه. (1388). بررسي رابطه معنويت در محيط كار و تعهد كاري كاركنان در بانك سامان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
خانجانی، مهدی؛ شهیدی، شهریار؛ فتح آبادی، جلیل؛ مظاهری، محمدعلی و شکری، امید. (1393). ساختار عاملي و ويژگي هاي روانسنجي فرم كوتاه (18سوالي) مقياس بهزيستي روان شناختي ريف در دانشجويان دختر و پسر. انديشه و رفتار، 8 (32)، 27-36.
سفیدی، فاطمه و فرزاد، ولیاله. (1391). رواسازي آزمون بهزيستي روانشناختي ريف در دانشجويان دانشگاه علوم پزشكي قزوين (1388). مجله علمي دانشگاه علوم پزشكي قزوين، 16 (1)، 66-71.
ظریفی، مجتبی؛ هنری، حبیب و بحرالعلوم، حسن. (1395). ویژگی های روان سنجی و هنجاریابی نسخه فارسی پرسشنامه تاب آوری در دانش آموزان و دانشجویان ورزشکار و غیر ورزشکار. مطالعات روان شناسی ورزشی، 5(15)، 131-150.
عربان، شجاع؛ ارشدی، نسرین؛ نیسی، عبدالکاظم و بشلیده، کیومرث. (1394). طراحی و آزمودن الگویی از برخی متغیرهای فردی، شغلی و سازمانی به عنوان پیشایندهای بهزیستی سازمانی در کارکنان شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب. مجله دستاوردهای روان شناختی (علوم تربیتی و روان شناسی)، 22(2)، 117-136.
علیزاده، عزیزه؛ کاظمی گلوگاهی، محمدحسن؛ جمالی، زهرا؛ براتی، محمد و عزیزی، مریم. (1393). نقش تنظیم هیجانی و معنویت روي استرس شغلی پرستاران نظامی. فصلنامه پرستار و پزشک در رزم، 25، 17-22.
غلامعلی لوسانی، مسعود؛ اژه ای، جواد و محمدی مصیری، فرهاد. (1392). رابطۀ معناي زندگی و خوشبینی با بهزیستی ذهنی. مجلۀ روانشناسی، سال 17، شمارة 1، 3-17.
قبادی، اکرم؛ نیکدل، فریبرز و نوشادی، ناصر. (1397). نقش واسطه ای شیوه های مقابله با تنیدگی در رابطه بین تفکر خلاق و بهزیستی روان شناختی. مجله روانشناسی، 22(1)، 84-99.
قدم پور، عزت اله؛ يوسف وند، لیلا و رادمهر، پروانه. (1395). تبيين بهزيستي روانشناختي كاركنان بر اساس سازه هاي رهبري معنوي و سلامت سازماني. نوآوري هاي مديريت آموزشي، 11(2)، 71-80.
گل پرور، محسن. (1393). الگوی ساختاری رابطه پیوند معنوی با سرمایه روانشناختی و بهزیستی معنوی در پرستاران. فصلنامه مدیریت پرستاری، 3(2)، 30-40.
محمدی، لیلا؛ بشارت، محمدعلی؛ رضازاده، محمدرضا و غلامعلی لوسانی، مسعود. (1397). نقش واسطه ای عواطف مثبت و منفی در رابطه بین معنای زندگی و سلامت روانی. مجله روانشناسی، 22(2)، 157-171.
موسوی ونهری، فاطمه السادات و ایروانی، محمدرضا. (1395). بررسی رابطه بین پیوند معنوی و سرمایه روانشناختی با بهزیستی معنوی پرستاران بخش ویژه. فصلنامه مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 2(1)، 28-35.
هاشمي، سيد اسماعيل؛ قطب، سيد ايمان؛ مهرابي زاده هنرمند، مهناز و بشليده، کیومرث. (1396). مدل ارتباط منابع معنوي با تمايل به ترك شغل و بهزيستي در محل كار: نقش ميانجي فرسودگي هيجاني و اشتياق شغلي. پژوهش نامه روانشناسي مثبت، 1(9)، 29-47.
Connor, K. M., & Davidson, J. R. T. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Depression and Anxiety, 18, 76-82.
Emmons, R. A. (2005). Striving for the sacred: Personal goals, life meaning, and religion. Journal of Social Issues, 61, 731–745.
Fletcher, D., & Sarkar, M. (2013). Psychological resilience: A review and critique of definitions, concepts, and theory. European Psychologist, 18, 12–23.
Ford, M. T., Cerasoli, C. P., Higgins, J. A., & Decesare, A. L. (2011). Relationships between psychological, physical, and behavioural health and work performance: A review and meta-analysis. Work and Stress, 25, 185–204.
Fredrickson, B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broaden-and-build theory of positive emotions. American Psychologist, 56: 218–226.
Garg, N. (2017). Workplace spirituality and employee well-being: An empirical exploration. Journal of Human Values, 23(2), 1–19.
Giacalone, R. A., & Jurkiewicz, C. L. (2003). Right from wrong: The influence of spirituality on perceptions of unethical business activities. Journal of Business Ethics, 46, 85–97.
Gray, D. (2016). Developing resilience and wellbeing for healthcare staff during organisational transition: The salutogenic approach [online], International Journal of Evidence Based Coaching and Mentoring, 14(2), 31-47.
Hjemdal O., Friborg O., Stiles T. C., Rosenvinge J. H., & Martinussen M. (2006) Resilience predicting psychiatric symptoms: A prospective study of protective factors and their role in adjustment to stressful life events. Clinical Psychology & Psycho-therapy, 13(3): 194–201.
Jakovljevic, M. (2017). Resilience, psychiatry, and religion from public and global mental health perspective: Dialogue and cooperation in the search for humanistic self, compassionate society and empathic civilization. Psychiatria Danubina, 29(3), 238-244.
Keyes, C. L. M. (2005). Mental illness and/or mental health? Investigating the axioms of the complete state model of health. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 73, 539-548.
Lyubovnikova, J., West, M. A., Dawson, J. F., & Carter, M. R. (2015). 24-Karat or fool’s gold? Consequences of real team and co-acting group membership in healthcare organizations. European Journal of work and Organizational Psychology, 24(6), 929-950.
Milliman, J., Czaplewski, A.J., & Ferguson, J. (2003). Workplace spirituality and employee work attitudes: An exploratory empirical assessment. Journal of Organizational Change Management, 16(4), 426–447.
Nielsen, K., Nielsen, M. B., Ogbonnaya, C., Kansala, M., Saari, E. & Isaksson, K. (2017). Workplace resources to improve both employee well-being and performance: A systematic review and meta-analysis. Work & Stress, 31(2), 101-120.
Onuoha, U. C. & Bada, O. V. (2016). Spirituality, Self efficacy, Age, and Gender as predictors of Psychological Wellbeing among Flood Survivors in Nigeria. IOSR Journal of Humanities and Social Science, 21(10), 43-49.
Pretsch, J., Flunger, B. & Schmitt, M. (2012). Resilience predicts well-being in teachers, but not in non-teaching employees. Social Psychology of Education, 15(3), 321–336.
Rees, C. S., Breen, L. J., Cusack, L. & Hegney, D . (2015). Understanding individual resilience in the workplace: The international collaboration of workforce resilience model. Frontiers in Psychology, 6, 1-7.
Rego, A., & Pina e Cunha, M. (2008). Workplace spirituality and organizational commitment: An empirical study. Journal of Organizational Change Management, 21, 53–75.
Robertson, I. T., Cooper, C. L., Sarkar, M. & Curran, T. (2015). Resilience training in the workplace from 2003 to 2014: A systematic review. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 88, 533–562.
Rutter M. (1987) Psychosocial resilience and protective mechanisms. American Journal of Orthopsychiatry, 57(3): 316–331
Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Exploration on the meaning of psychological wellbeing. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069-1081.
Ryff, C. D., & Keyes, C .L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69(4), 719–727.
Saleem, R., & Khan, S. A. (2015). Impact of spirituality on well-being among old age people. The International Journal of Indian Psychology, 2(3), 172-181.
Soanes, C., & Stevenson, A. (2006). Oxford dictionary of English. (2nd ed.), Oxford, UK: Oxford University Press.
Taris, T. W., & Schreurs, P. J. G. (2009). Well-being and organizational performance: An organizational-level test of the happy-productive worker hypothesis. Work and Stress, 23, 120–136.
Vinayak, S., & Judge, J. (2018). Resilience and empathy as predictors of psychological wellbeing among adolescents. International Journal of Health Sciences & Research, 8 (4), 192-200.
Williams, K. (2003). Has the future of marriage arrived? A contemporary examination of gender, marriage and psychological well-being. Journal of Health and Social Behavior, 44, 470-487.
Zou, W-C. & Dahling, J. (2017). Workplace spirituality buffers the effects of emotional labour on employee well-being. European Journal of Work and Organizational Psychology, 26(5), 768-777.
قرآن کریم.
اباذری محمودآباد، علی محمد و امیریان زاده، مژگان. (1395). رابطه معنویت در محیط کار و تعهد سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی کارکنان. رهیافتي نو در مديريت آموزشی، 7 (1)، 119-144.
آهنگرزاده رضایی، سهیلا و رسولی، مریم. (1394). بررسی ویژگی هاي روانسنجی نسخه فارسی «مقیاس تاب آوري کانر- دیویدسون» در نوجوانان مبتلا به سرطان. مجله دانشکده پرستاري و مامایی ارومیه، 13(9)، 739-747.
حاج حسینی، منصوره؛ احمد، ژاکاوسلیم؛ اژه ای، جواد و نقش، زهرا. (1397). نقش واسطه ای تاب آوری در ارتباط اضطراب مرگ و سلامت عمومی نوجوانان مهاجر عراقی متأثر از جنگ با داعش. مجله روانشناسی، 22(3)، 242-255.
حقیقی، افسانه. (1388). بررسي رابطه معنويت در محيط كار و تعهد كاري كاركنان در بانك سامان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
خانجانی، مهدی؛ شهیدی، شهریار؛ فتح آبادی، جلیل؛ مظاهری، محمدعلی و شکری، امید. (1393). ساختار عاملي و ويژگي هاي روانسنجي فرم كوتاه (18سوالي) مقياس بهزيستي روان شناختي ريف در دانشجويان دختر و پسر. انديشه و رفتار، 8 (32)، 27-36.
سفیدی، فاطمه و فرزاد، ولیاله. (1391). رواسازي آزمون بهزيستي روانشناختي ريف در دانشجويان دانشگاه علوم پزشكي قزوين (1388). مجله علمي دانشگاه علوم پزشكي قزوين، 16 (1)، 66-71.
ظریفی، مجتبی؛ هنری، حبیب و بحرالعلوم، حسن. (1395). ویژگی های روان سنجی و هنجاریابی نسخه فارسی پرسشنامه تاب آوری در دانش آموزان و دانشجویان ورزشکار و غیر ورزشکار. مطالعات روان شناسی ورزشی، 5(15)، 131-150.
عربان، شجاع؛ ارشدی، نسرین؛ نیسی، عبدالکاظم و بشلیده، کیومرث. (1394). طراحی و آزمودن الگویی از برخی متغیرهای فردی، شغلی و سازمانی به عنوان پیشایندهای بهزیستی سازمانی در کارکنان شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب. مجله دستاوردهای روان شناختی (علوم تربیتی و روان شناسی)، 22(2)، 117-136.
علیزاده، عزیزه؛ کاظمی گلوگاهی، محمدحسن؛ جمالی، زهرا؛ براتی، محمد و عزیزی، مریم. (1393). نقش تنظیم هیجانی و معنویت روي استرس شغلی پرستاران نظامی. فصلنامه پرستار و پزشک در رزم، 25، 17-22.
غلامعلی لوسانی، مسعود؛ اژه ای، جواد و محمدی مصیری، فرهاد. (1392). رابطۀ معناي زندگی و خوشبینی با بهزیستی ذهنی. مجلۀ روانشناسی، سال 17، شمارة 1، 3-17.
قبادی، اکرم؛ نیکدل، فریبرز و نوشادی، ناصر. (1397). نقش واسطه ای شیوه های مقابله با تنیدگی در رابطه بین تفکر خلاق و بهزیستی روان شناختی. مجله روانشناسی، 22(1)، 84-99.
قدم پور، عزت اله؛ يوسف وند، لیلا و رادمهر، پروانه. (1395). تبيين بهزيستي روانشناختي كاركنان بر اساس سازه هاي رهبري معنوي و سلامت سازماني. نوآوري هاي مديريت آموزشي، 11(2)، 71-80.
گل پرور، محسن. (1393). الگوی ساختاری رابطه پیوند معنوی با سرمایه روانشناختی و بهزیستی معنوی در پرستاران. فصلنامه مدیریت پرستاری، 3(2)، 30-40.
محمدی، لیلا؛ بشارت، محمدعلی؛ رضازاده، محمدرضا و غلامعلی لوسانی، مسعود. (1397). نقش واسطه ای عواطف مثبت و منفی در رابطه بین معنای زندگی و سلامت روانی. مجله روانشناسی، 22(2)، 157-171.
موسوی ونهری، فاطمه السادات و ایروانی، محمدرضا. (1395). بررسی رابطه بین پیوند معنوی و سرمایه روانشناختی با بهزیستی معنوی پرستاران بخش ویژه. فصلنامه مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 2(1)، 28-35.
هاشمي، سيد اسماعيل؛ قطب، سيد ايمان؛ مهرابي زاده هنرمند، مهناز و بشليده، کیومرث. (1396). مدل ارتباط منابع معنوي با تمايل به ترك شغل و بهزيستي در محل كار: نقش ميانجي فرسودگي هيجاني و اشتياق شغلي. پژوهش نامه روانشناسي مثبت، 1(9)، 29-47.
Connor, K. M., & Davidson, J. R. T. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Depression and Anxiety, 18, 76-82.
Emmons, R. A. (2005). Striving for the sacred: Personal goals, life meaning, and religion. Journal of Social Issues, 61, 731–745.
Fletcher, D., & Sarkar, M. (2013). Psychological resilience: A review and critique of definitions, concepts, and theory. European Psychologist, 18, 12–23.
Ford, M. T., Cerasoli, C. P., Higgins, J. A., & Decesare, A. L. (2011). Relationships between psychological, physical, and behavioural health and work performance: A review and meta-analysis. Work and Stress, 25, 185–204.
Fredrickson, B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broaden-and-build theory of positive emotions. American Psychologist, 56: 218–226.
Garg, N. (2017). Workplace spirituality and employee well-being: An empirical exploration. Journal of Human Values, 23(2), 1–19.
Giacalone, R. A., & Jurkiewicz, C. L. (2003). Right from wrong: The influence of spirituality on perceptions of unethical business activities. Journal of Business Ethics, 46, 85–97.
Gray, D. (2016). Developing resilience and wellbeing for healthcare staff during organisational transition: The salutogenic approach [online], International Journal of Evidence Based Coaching and Mentoring, 14(2), 31-47.
Hjemdal O., Friborg O., Stiles T. C., Rosenvinge J. H., & Martinussen M. (2006) Resilience predicting psychiatric symptoms: A prospective study of protective factors and their role in adjustment to stressful life events. Clinical Psychology & Psycho-therapy, 13(3): 194–201.
Jakovljevic, M. (2017). Resilience, psychiatry, and religion from public and global mental health perspective: Dialogue and cooperation in the search for humanistic self, compassionate society and empathic civilization. Psychiatria Danubina, 29(3), 238-244.
Keyes, C. L. M. (2005). Mental illness and/or mental health? Investigating the axioms of the complete state model of health. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 73, 539-548.
Lyubovnikova, J., West, M. A., Dawson, J. F., & Carter, M. R. (2015). 24-Karat or fool’s gold? Consequences of real team and co-acting group membership in healthcare organizations. European Journal of work and Organizational Psychology, 24(6), 929-950.
Milliman, J., Czaplewski, A.J., & Ferguson, J. (2003). Workplace spirituality and employee work attitudes: An exploratory empirical assessment. Journal of Organizational Change Management, 16(4), 426–447.
Nielsen, K., Nielsen, M. B., Ogbonnaya, C., Kansala, M., Saari, E. & Isaksson, K. (2017). Workplace resources to improve both employee well-being and performance: A systematic review and meta-analysis. Work & Stress, 31(2), 101-120.
Onuoha, U. C. & Bada, O. V. (2016). Spirituality, Self efficacy, Age, and Gender as predictors of Psychological Wellbeing among Flood Survivors in Nigeria. IOSR Journal of Humanities and Social Science, 21(10), 43-49.
Pretsch, J., Flunger, B. & Schmitt, M. (2012). Resilience predicts well-being in teachers, but not in non-teaching employees. Social Psychology of Education, 15(3), 321–336.
Rees, C. S., Breen, L. J., Cusack, L. & Hegney, D . (2015). Understanding individual resilience in the workplace: The international collaboration of workforce resilience model. Frontiers in Psychology, 6, 1-7.
Rego, A., & Pina e Cunha, M. (2008). Workplace spirituality and organizational commitment: An empirical study. Journal of Organizational Change Management, 21, 53–75.
Robertson, I. T., Cooper, C. L., Sarkar, M. & Curran, T. (2015). Resilience training in the workplace from 2003 to 2014: A systematic review. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 88, 533–562.
Rutter M. (1987) Psychosocial resilience and protective mechanisms. American Journal of Orthopsychiatry, 57(3): 316–331
Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Exploration on the meaning of psychological wellbeing. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069-1081.
Ryff, C. D., & Keyes, C .L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69(4), 719–727.
Saleem, R., & Khan, S. A. (2015). Impact of spirituality on well-being among old age people. The International Journal of Indian Psychology, 2(3), 172-181.
Soanes, C., & Stevenson, A. (2006). Oxford dictionary of English. (2nd ed.), Oxford, UK: Oxford University Press.
Taris, T. W., & Schreurs, P. J. G. (2009). Well-being and organizational performance: An organizational-level test of the happy-productive worker hypothesis. Work and Stress, 23, 120–136.
Vinayak, S., & Judge, J. (2018). Resilience and empathy as predictors of psychological wellbeing among adolescents. International Journal of Health Sciences & Research, 8 (4), 192-200.
Williams, K. (2003). Has the future of marriage arrived? A contemporary examination of gender, marriage and psychological well-being. Journal of Health and Social Behavior, 44, 470-487.
Zou, W-C. & Dahling, J. (2017). Workplace spirituality buffers the effects of emotional labour on employee well-being. European Journal of Work and Organizational Psychology, 26(5), 768-777.
