واکاوی نقش آموزش به شیوه مجازی در بازتولید نابرابری آموزشی
الموضوعات :سینا ترکاشوند 1 , محمد مینایی نژاد 2 , وحیده مرادیان محمدیه 3 , فاطمه سادات هاشمی 4
1 - دانشگاه خوارزمی
2 - دانشگاه خوارزمی
3 - دانشگاه خوارزمی
4 - دانشگاه علامه طباطبائی
الکلمات المفتاحية: آموزش به شیوه مجازی, نابرابری آموزشی, بازتولید, آموزش و پرورش.,
ملخص المقالة :
هدف پژوهش حاضر واکاوی نقش آموزش به شیوه مجازی در بازتولید نابرابری آموزشی می‌باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. بدین صورت که ابتدا به تحلیل چالش‌های آموزش به شیوه مجازی در کشور پرداخته شده است، سپس به تحلیل چالش‌ها در بازتولید نابرابری آموزشی پرداخته شده است. از جمله چالش‌هایی که آموزش به شیوه مجازی به‌وجود آورده است عبارتند از: چالش توزیع منابع و امکانات (فضایی)، چالش اقتصادی، چالش جنسیتی و چالش فرهنگی است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که هر یک از چالش‌های مطرح‌شده در قلمرو آموزش و پرورش رسمی و عمومی به نابرابری آموزشی انجامیده است. بدین صورت که چالش توزیع منابع و امکانات منجر به پایین‌بودن کیفیت آموزش در مناطق محروم در مقایسه با مناطق برخوردار شده است. چالش اقتصادی نیز به دلیل پایین‌بودن سطح درآمد افراد مناطق محروم و گران‌بودن وسایل کمک آموزشی مجازی، فاصله طبقاتی را بین مناطق محروم و برخوردار ایجاد کرده است. چالش جنسیتی نیز به دلیل استفاده نابرابر در بین زنان و مردان، اغلب زنان در بهره‌گیری از آموزش‌های مجازی محدودیت‌هایی دارند. چالش فرهنگی نیز به دلیل اینکه طبقات مسلط نسبت به سایر طبقات سهم بیشتری از سرمایه فرهنگی می‌برند و بیشتر قادرند که این نوع سرمایه را در فرزندانشان به ودیعه بگذارند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که نظام آموزش و پرورش در رویارویی با چالش‌های مطرح شده باید اقدامات و سازوکارهایی را مدنظر قرار دهد، چراکه تا زمانی که چالش‌های پیش‌روی آموزش به شیوه مجازی در نظام آموزش و پرورش رسمی و عمومی برطرف نگردد، نمی‌توان نابرابری‌های آموزشی را برطرف نمود.
1- نوروزی، معصومه؛ زندی، فرانک؛ موسوی مدنی، فریبرز، "رتبه‌بندی روش‌های کاربرد فناوری اطلاعات در فرایند یاددهی- یادگیری مدارس، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، شماره 36، 16-17، 1387.
2- ضرغامی، سعید و بازقندی، پروین، "هستی‌شناسی فناوری اطلاعات: بازخوانی چرایی بهره‌گیری از فناوری اطلاعات در تربیت"، پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت، شماره 2، 120-99، 1391.
3- بازقندی، پروین، "ارزیابی نقش آموزش‌های مجازی در بازتولید نابرابری‌های آموزشی بر بنیاد اندیشه‌های اپل"، نهمین همایش انجمن فلسفه تعلیم و تربیت، فضای مجازی و فلسفه تربیت، 1397.
4- سعیدی، رحمان، جامعه اطلاعاتی شکاف دیجیتالی چالش‌ها و فرصت‌ها در جهان سوم، تهران، خجسته (چاپ اول)، 1385.
5- نورایی، مریم، "شکاف دیجیتال"، مجله جهانی رسانه‌ها، 1385. بازیابی از: www Globalmediajournal.com
6- باقری، خسرو، نجفی، نفیسه. "عدالت در آموزش و پرورش از دیدگاه اسلام با تأکید بر خصوصی‌سازی مدارس". مجله روانشناسی و علوم تربیتی.، 38 (1)، 43-21. 1387.
7- جلالی، محمدرضا، "تحلیل رابطه نابرابری‌های طبقاتی و نابرابری‌های با تکیه بر نقش متغیرهای واسطه‌ای"، مجله تعلیم و تربیت، شماره ۹۱، ۱۵-۵۴، 1386.
8- شارع‌پور، محمود، "نقش شبکه‌های اجتماعی در بازتولید نابرابری آموزشی"، فصلنامه علوم تربیتی، شماره 91، 165-180، 1386.
9- دهقان، حسین، "نقش شبکه‌های اجتماعی در بازتولید نابرابری آموزشی با توجه به رویکرد شبکه"، مجله رشد علوم اجتماعی، شماره ۲۴، ۴۲-۴۹، 1386.
10- ذاکری هامانه، راضیه؛ دستوار، محمد، "فضای مجازی و نابرابری‌های اجتماعی" اولین کنفرانس بین‌المللی وب پژوهی، تهران، 1394.
11- نقیب‌زاده، میرعبدالحسین، "نگاهی به نگرش‌های فلسفی سده بیستم: تهران، طهوری، 1390.
12- نوری، مرضیه، "تحلیل فاصله جغرافیایی دیجیتال بین کشورهای اسلامی"، مجموعه مقالات چهارمین کنگره بین‌المللی جغرافی‌نویسان جهان اسلام، 15-1، 1380.
13- هولمز، ماری، جنسیت و زندگی روزمره، ترجمه محمدمهدی لبیبی، تهران، نقد افکا، 1387.
14- احمدی، صدیقه، "بررسی رابطه جو عاطفی خانواده و بحران هویت در نوجوانان کانون اصلاح و تربیت شهر تهران"، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده روانشناسی دانشگاه تربیت‌معلم، تهران، 1383.
15- شارع‌پور، محمود، جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، تهران، روان، 1393.
16- علاقه‌بند، علی، جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، تهران، روان، 1393.
17- نوربخش، سیدمرتضی، "نقش سرمایه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خانواده در موفقیت تحصیلی داوطلبان آزمون سراسری"، فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 4، 1389.
18- بوردیو، پیر، ذوق و سرمایه فرهنگی، ترجمه لیلی مصطفوی، مجله‌نامه فرهنگ، شماره 30، 1378.
19- فکوهی، ناصر، تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی، تهران، نشر نی، 1381.
20- فاضلی، محمد، مصرف و سبک زندگی، چاپ اول، قم، انتشارات صبح صادق، 1382.
21- دهقان، حسین، "انواع نابرابری‌های آموزشی"، فصلنامه تعلیم‌و تربیت، (۱)۸، ۴۲-۴۹، 1383.
22- چلبی، مسعود، جامعه‌شناسی نظم: تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی، تهران، نشر نی، 1375.
23- شیخ بگلو، رعنا؛ تقوایی، مسعود؛ وارثی، حمیدرضا، "تحلیل فضایی محرومیت و نابرابری‌های توسعه در شهرستان‌های ایران"، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دوازدهم، شماره 46، 1391.
24- صراف، سها، "نقش فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات در توانمدسازی زنان ایران"، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد علوم ارتباطات اجتماع، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، 1385.
25- وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات. دبیرخانه عالی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات 1399.
26- باستانی، سوسن؛ میزبان، شهناز، "شکاف جنسیتی در کاربرد کامپیوتر و اینترنت: بررسی دانشجویان دانشگاه تهران، مجله مطالعات زنان، 5(1)، 46-45. 1386.
27- علم‌الهدی، جمیله، نظریه اسلامی تعلیم و تربیت (مبانی آموزش رسمی)، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، 1391.
28- بوردیو، پیر، نظریه کنش، ترجمه محسن مردیها، تهران، انتشارات نقش و نگار، 1389.
29- H. Chu, M. Liao, T. Chen, C. Lin and Y. Chen, "Learning case adaptation for problem-oriented e-learning on mathematics teaching for students with mild disabilities", Expert Systems with Applications, vol. 38, pp. 1269–1281, 2011.
30- M. Alavi and D. E. Leidner, "Research commentary: technology- mediated learning- a call for greater depth and breadth of research", Information Systems, 2009.
31- C. Bennett, C. Both, and S. Yeadle, "Mainstreaming equality in the committees of the Scottish Parliament", University of Strathclyde, 2001. Retrieved from http://www.scottishparliament.eu/S1_EqualOpportunitiesCommittee/Reports/eo03-mer.pdf
32- A. Babadi, M. Sharif, and A. Jamshidian, "Provision and development equality of opportunities and educational justice in the general education of Esphahan Province", Social Welfare, 10(37), pp. 287-305, 2007.
33- M. A. Mohammadi, and H. Dehghan, "The general education and modern discourse", Tehran, Education Research Center, (in Persian), 2004.
34- S. H. Shojaiipoor, "IT and virtual education (challenges and procedures)", Research Center of Information and Communication Technology, (in Persian), 2004.
35- M. Abdoos, "Effective factors in inequality educational opportunities between girls and boys", Summary of Engineering Theses Revisions in the General Education, Tehran, Education Research Center, (in Persian), 2002.
36- M. Golparvar, Z. Javadian, and M. R. Mosahebi, "Structural patterns of educational justice relation with satisfied with obtain civil behaviors resultseducational and fraud education", New Thinking in Educational Sciences, 7(1), pp. 87- 102, 2011.
37- S. Dewn, and F. J. Riggins, "The Digital Divide: Current and Future Research Directions", Journal of the Association for Information System, vol. 6, No. 12, PP. 1-53, 2005.
38- DiMaggio, P. & E. Hargittai (2001). From the ‘Digital Divide’ to ‘Digital Inequality’: Studying Internet use as Penetration Increase (Working Paper 19).
39- Yohance, d. Divergence of Digital World of Teachers”. Educational Technology & Society, 13 (1): 186194. 2017.
40- Telecommunication Union, "Measuring the Information Society", Geneva, Switzerland, 2011. Retrieved from http://www.itu.int/net/pressoffice/backgrounders/general/pdf/5.pd.
41- C. Y. S. Jerry, and E. M. Susan, "The Digital Divide and Its Impact on Academic Performance", US- China Education Review A, 2(3), 153-161, 2011.
42- C. M. Gadio, "Exploring the Gender Impact of the World Links Program: Summary of the findings of an independent study conducted in four African Countries", World Links: eLearning for Development, 2001. www.world-links.org
43- D. Dollar, and R. Gatti, "Gender Inequality, Income, and Growth: Are Good Times good for Women? Development Research Group / Poverty Reduction and Economic Management Network. Washington", World Bank. evidence from micro data, Economics, vol. 108, pp. 33-60, 1999.
44- S. Klasen, "Low schooling for girls, slower growth for all? Cross‐country evidence on the effect of gender inequality in education on economic development", The World Bank Economic Review, 16(3), pp. 345-373, 2002.
45- R. Pittin, "Selective education: Issues of gender, class and ideology in northern Nigeria", Review of African Political Economy, 48(17), pp. 7-25, 1990.
46- C. Colclough, P. Rose, and M. Tem, "Gender inequalities in primary schooling: The roles of poverty and adverse cultural practice", International Journal of Educational Development, 20(1), pp. 5-27, 2000.
47- R. Hausmann, L. D. Tyson, and S. Zahidi, "The global gender gap report", 2010. Retrieved from World Economic Forum website: http://www3.weforum.org/docs/WEF_GenderGap_Report_2010.pdf.
48- R. M. Sutton, K. M. Douglas, K. Wilkin, T. J. Elder, J. M. Cole, and S. Stathi, "Justice for whom, exactly? Beliefs in justice for the self and various others", Personality and Social Psychology Bulletin, vol. 34, pp. 528-541, 2008.
49- UNDP, "Gender inequality, Humanity Divided: Confronting Inequality in Developing Countries", 2014.
50- D. Kaye, "Gender inequality and domestic violence: implications for human immunodeficiency virus (HIV) prevention", African health sciences, 4(10), pp. 67-76, 2004.
51- M. Adelman, "The Culture of the Global Anti Gender Violence Social Movement", American Anthropologist, vol. 110, pp. 511- 514, 2008.
52- C. Han, J. G. Janmaat, B. Hoskins, and A. Green, "Perceptions of Inequalities: implications for social cohesion, published by the Centre for Learning and Life Chances in Knowledge Economies and Societies, 2012.
53- T. Turmen, "Gender and HIV & AIDS", International Journal of Gynecology and Obstetrics, vol. 82, pp. 411- 418, 2003.
54- K. Sheehan, "Does Gender Inequality in Education Affect Educational Outcomes? Honors Scholar Theses", pp. 251, 2012. http://digitalcommons.uconn.edu/srhonors_theses/251.
55- M. Weavet-Hightower, "The body turn in reasearch on gender and education", Review of Educational Research, 73(4), pp. 471-498, 2003.
56- J. Yang, X. Huang, and L. Xin, "An analysis of education inequality in china.International", Journal of Educational Development, vol. 37, pp. 2-10, 2014.
57- P. Bourdieu, "Cultural reproduction and social reproduction in: power and ideology in education". Edited by Karbel, Jerome etal, New York: oxford university press, 1997.
58- A. Lareau, and E. B. Weininger, "Cultural Capital", 2003. available at: www.brockport.edu/ sociology/faculty/cultural_capital.
59- P. Bourdieu, and J. C. Passeron, "The Inheritors: French Students and their Relations to Culture, Chicago". University of Chicago Press, 1979.
60- M. Kalmijn, and G. Kraaykamp, "Race, Cultural Capital and Schooling, an Analysis of Trends in the United States", Sociology of Education, (69)1, 196.
61- J. Cooper, "The digital divide: the special case of gender", Journal of Computer Assisted Learning, 22(12), pp. 320–334, 2006.
62- Fransoo, R., Ward, T., Wilson, E., Brownell, M., & Roos, N. The whole truth: Socio-economic status and educational outcomes. Education Canada. 45(3), 6-10. 2005
