تأثیر قابلیت‌های فناوری اطلاعات بر تشخیص فرصت کارآفرینی در شرکت‌های در حال رشد پارک علم و فناوری زاهدان
الموضوعات :حسن غفاری 1 , فرحناز آهنگ 2 , ابوبکر ریسی 3 , مهیم شیهکی 4
1 - دانشگاه سیستان و بلوچستان
2 - دانشگاه سیستان و بلوچستان
3 - دانشگاه سیستان و بلوچستان
4 - دانشگاه سیستان و بلوچستان
الکلمات المفتاحية: اقتصاد فناوری فناوری اطلاعات تشخیص فرصت,
ملخص المقالة :
فرصت کارآفرینانه شامل مجموعه‌ای از باورها و اقداماتی است که خلق کالاها و خدمات را مقدور می‌سازد. سازمان‌هایی که فناوری اطلاعات و قابلیت استفاده از آن را دارند، می‌توانند این فرصت‌ها را تشخیص داده و بهره‌برداری نمایند. فناوری از حیاتی‌ترین اجزای سازمان‌های تجاری و صنعتی محسوب می‌شود و وجود یک سیستم کارآمد فناوری اطلاعات زمینه‌ساز قابلیت‌های فناوری اطلاعات است. شرکت‌های فعال در پارک‌های علم و فناوری نیز که در اقتصاد دانش‌بنیان امروز به عنصری مهم تبدیل شده‌اند، می‌بایست در تشخیص فرصت‌های کارآفرینی فعالانه عمل کرده و از فرصت‌های موجود در محیط به مطلوب‌ترین شکل بهره‌برداری نمایند. از این‌رو، پژوهش حاضر درصدد برآمد به بررسی تأثیر قابلیت‌های فناوری اطلاعات بر تشخیص فرصت کارآفرینی به روش پیمایشی و مبتنی بر مدل‌یابی ساختاری تفسیری در محیط نرم‌افزاری Smart-PLS بپردازد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه کارکنان شرکت‌های در مرحله رشد پارک علم و فناوری زاهدان تشکیل می‌دهند که مطابق جدول مورگان 130 نفر به‌عنوان نمونه به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در پژوهش پرسش‌نامه بود. پایایی پرسش‌نامه‌ها از طریق آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی، و روایی آن‌ها از طریق روایی واگرا و همگرا تأیید شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد قابلیت‌های فناوری اطلاعات تأثیر مثبت و معنی‌داری به میزان 472/0 بر تشخیص فرصت کارآفرینی دارد. بنابراین شرکت‌های مستقر در پارک علم و فناوری می‌بایست به نقش قابلیت‌های فناوری اطلاعات و ابعاد آن در تشخیص فرصت کارآفرینی توجه نمایند.
1- ابراهیم‌پور ازبری. مصطفی، مرادی. محمود و میرفلاح دموچالی، رضوانه، "تأثیر قابلیت‌های فناوری اطلاعات بر عملکرد شرکت با نقش میانجی‌گری ظرفیت دانش"، دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت صنعتی، مازندران، فروردین، 1396.
2- سپهوند، رضا. عارف‌نژاد، محسن. و شریعت‌نژاد، علی، "تأثیر فناوری اطلاعات بر سرمایه فکری و راهبردهای مدیریت دانش با اثر تعدیلی چابکی سازمانی"، پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، دوره 5، شماره 3، صفحات 72-96، 1394.
3- پرستو مصباحی، جمشید. سرمدی، محمدرضا. فرج‌اللهی، مهران، میردامادی، محمد. و اسماعیلی، زهره، "تحلیل فلسفی فناوری و نقش آن در شکل‌گیری فضای مجازی"، فناوری آموزش، دوره 14، شماره 1، صفحات 225-236، 1398.
4- عبدالملکی، صابر. خسروی، محبوبه. و ترکمان اسدی، مهشید، "تبیین جایگاه و نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرایند یاددهی ـ یادگیری مبتنی بر سنتزپژوهی در شواهد پژوهشی معاصر"، فناوری آموزش، دوره 14، شماره 1، 237-249، 1398.
5- غلامی، امیر. و محمودزاده، محمد، "تأثیر تکنولوژی اطلاعات بر بهره‌وری و اثربخشی"، مدیریت صنعتی، دوره 11، شماره 1، صفحات 143-157، 1394.
6- نقی‌زاده، یاسین. و غفاري، سعید، "تأثیر فناوري اطلاعات بر توانمندي کارکنان دانشگاه علوم پژشکی تهران"، مدیریت اطلاعات، دوره 3، شماره 3، صفحات 83-104، 1396.
7- تقی‌پور، محمد. محبوبی، مریم. و قراگوزلو، حمید، "بررسی تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر موانع به اشتراک‌گذاری دانش"، پردازش و مدیریت اطلاعات، دوره 31، شماره 4، صفحات 1056-1074، 1395.
8- فتحیان، محمد. و شیخ، عاطفه، "بررسی تأثیر فناوری اطلاعات بر چابکی شرکت‌های کوچک و متوسط"، دانشور رفتار، دوره 18، شماره 50، صفحات 71-96، 1390.
9- امامی، لطیف و نمامیان، فرشید، "بررسی تأثیر فناوری اطلاعات بر عملکرد سازمانی با تبیین نقش متغیر میانجی ساختار سازمانی"، فرهنگ ایلام، دوره 16، شماره 48، صفحات 60-80، 1394.
10- باشکوه، محمد. و شکسته‌بند، میترا، "تأثیر قابلیت‌های فناوری اطلاعات بر چابکی کسب و کار"، مطالعات مدیریت فناوري اطلاعات، دوره 1، شماره 4، صفحات 1-24، 1392.
11- عالم تبریز، اکبر. و عباسی، مهرانگیز، "تأثیر قابلیت‌های فناوری اطلاعات بر عملکرد سازمانی از طریق ظرفیت جذب دانش و یادگیری سازمانی"، مطالعات مدیریت فناوری اطلاعات، دوره 5، شماره 27، صفحات 1-17، 1395.
12- اسماعیل‌زاده. زینب، چوبین. نیلوفر، اشکانی. نجمه، و کمالی‌پور، مرجان، "بررسی امکان پیاده‌سازی قابلیت‌های فناوری اطلاعات در بیمارستان‌های آموزشی شهر بندرعباس در سال 1394"، اطلاع‌رسانی پزشکی نوین، دوره 2، شماره 2، صفحات 45-50، 1394.
13- بهادری، محمدکریم. مهرابیان، فردین. تیمورزاده، احسان. روانگرد، رامین. یعقوبی، مریم. و حسینی، سید مصطفی، "تعیین عوامل تأثیرگذار بر استفاده بهینه از فناوري اطلاعات در صنعت بیمه سلامت: مطالعه موردي در استان گیلان"، مجله طب انتظامی، دوره 19، شماره 6، صفحات 616-623، 1396.
14- خوش‌سیما، غلام‌رضا، "تأثیر انعطاف‌پذیری زیرساخت‌های فناوری اطلاعات بر مزیت رقابتی و عملکرد سازمانی"، راهبردهای بازرگانی، دوره 19، شماره 1، صفحات 79-100، 1392.
15- سیادت، سیدحسن. تولایی، روح‌الله و فرهادی، مریم. "ارزیابی تأثیر هوش هیجانی و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات بر مزیت رقابتی با در نظر گرفتن چابکی سازمانی"، پژوهش‌های مدیریت در ایران، دوره 21، شماره 4، 1396.
16- قربانی‌زاده، وجه‌الله. بازیار، امین. اشرفی، حسین. و معتضدیان، رسول، "نقش یکپارچگی سامانه‌های اطلاعات در کسب مزیت رقابتی شرکت همکاران سیستم"، مدیریت فناوری اطلاعات، دوره 2، شماره 7، صفحات 83- 107، 1393.
17- آهنگ، فرحناز. شهسواری، ناصر. و صیادی، حسین. (1395). اتصال استراتژی به عملیات. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد.
18- عبدی جماایران، علی. حسینی، الهه. و روایی، سلطنت، "بررسی مدل‌های تشخیص فرصت در فرایند کارآفرینی"، پژوهش در هنر و علوم انسانی، دوره 2، شماره 3، صفحات 79-88، 1396.
19- رستمی، مرضیه. و فیض‌بخش، علیرضا، "ارائه گونه‌شناسی از فرصت‌هاي کارآفرینی براساس منشاء و فرایند شکل‌گیري آن‌ها"، فصلنامه علوم مدیریت ایران، شماره 27، صفحات 1-32، 1392.
20- عبدی جمایران، علی. حسینی، الهه و روایی، سلطنت، "بررسی مدل‌های تشخیص فرصت در فرایند کارآفرینی"، پژوهش در هنر و علوم انسانی، دوره 2، شماره 3، 79-88، 1396.
21- كردنائيج، اسدالله. زالی، محمدرضا. و شرکاء، سارا، "شناسايي و اولويت‌بندي فرصت‌هاي كارآفرينانه در شركت قطارهاي مسافري رجا"، توسعه كارآفريني، دوره 2، شماره 7، صفحات 117-140، 1389.
22- فیض‌بخش، سیدعلی‌رضا؛ تقی‌خان تجریشی، امیر؛ امینی، روجا، "اهداف و برنامه‌های توسعه کارآفرینی و کسب‌وکارهای کوچک"، رهیافت، شماره 29، صفحات 49-46، 1382.
23- جغائی، بهاره. نظری منش، لیلا. و حاجی نبی، کامران، "رابطه قابلیت‌های فناوری اطلاعات با پاسخگویی بیمارستان بهارلو"، بیمارستان، دوره 17، شماره 2، صفحات 98-104، 1397.
24- طالبی، كامبیز.، داوري، علی.، دهقان، عامر، "شناسایی تأثیر سرمایه فکري بر تشخیص فرصت‌های کارآفرینانه در شرکت‌های دانش‌بنیان"، فصلنامه مطالعات مدیریت، دوره 22، شماره 71، صفحات 19-47، 1392.
25- ولیان، حسن. کوشکی، علیرضا. و بودلائی، حسن، "طراحی مدل قابلیت‌های فناوری اطلاعات در سازمان‌های دولتی"، مطالعات مدیریت فناوری اطلاعات، دوره 5، شماره 20، صفحات 5-40، 1396.
26- ایمانی، عبدالمجید. حسینی، الهه. و آهنگ، فرحناز، "تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر کارآفرینی دیجیتالی با نقش میانجی تشخیص فرصت (مطالعه شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک علم و فناوری کرمان)"، پژوهش‌های مدیریت عمومی، دوره 11، شماره 41، صفحات 287-312، 1397.
27- ایمانی، عبدالمجید. شیهکی تاش، مهیم و کراچی اصفهانی، مهسا، "تأثیر ابعاد بازاریابی کارآفرینانه بر تشخیص، ارزیابی و بهره‌برداری از فرصت‌های بازار کسب و کارهای خرد و کوچک حوزه پوشاک" پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده مدیریت، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ۱۳۹۷.
28- محبت‌طلب، علی. رضوانی، مهران. و ضیاء، بابک، "بررسی رابطۀ بین بازاریابی کارآفرینانه و وفاداري به برند در صنایع غذایی"، توسعه کارآفرینی، دوره 11، شماره 1، صفحات 141-160، 1397.
29- میرواحدي، سیدسعید. طغرایی، محمدتقی. و سنجریان، زهرا، "بررسی عوامل مؤثر بر تشخیص فرصت‌هاي کارآفرینانه"، کارآفرینی در کشاورزي، دوره 4، شماره 1، 53-74، 1396.
30- جعفری‌نیا، سعید. و جوانمرد، مریم، "تأثیر انعطاف‌پذیری زیرساخت فناوری اطلاعات و عملیات مدیریت زنجیره تأمین بر مزیت رقابتی و عملکرد مالی در شرکت‌های تولیدی و صنعتی شهرستان اهواز"، مدیریت فناوری اطلاعات، دوره 3، شماره 11، صفحات 123-140، 1394.
31- N. Sanders and R. Premus, “Modeling the relationship between firm IT capability, collaboration, and performance”, Journal of business logistics, vol. 26, no. 1, pp. 1-23, 2005.
32- M. D. Stoel, W. A. Muhanna,” IT capabilities and firm performance: A contingency analysis of the role of industry and IT capability type’, Information & Management, Vol. 46, no 3, pp. 181–189, 2009.
33- L. Melián-Alzola, M. Fernández-Monroy, M. Hidalgo-Peñate, Information technology capability and organisational agility: A study in the Canary Islands hotel industry, Tourism Management Perspectives, vol 33, 2009.
34- M. Queiroz, P. P. Tallon, R, Sharma, T. Coltman, "The role of IT application orchestration capability in improving agility and performance", Journal of Strategic Information Systems, Vol. 27, no 1, pp. 4–21, 2018.
35- S. Panda, S. K. Rath, "Investigating the structural linkage between IT capability and organizational agility: A study on Indian financial enterprises", Journal of Enterprise Information Management, vol 29, no 5, pp. 751–773, 2016.
36- A. Geissinger, C. Laurell, C. Sandström, K. Eriksson and R. Nykvist, “Digital entrepreneurship and field conditions for institutional changeInvestigating the enabling role of cities”, Technological Forecasting & Social Change, pp. 1-10, 2018.
37- S. Shane, “A general theory of entrepreneurship: The individual-opportunity nexus”, Edward Elgar Publishing Limited, 2003.
38- J. A. Young, “Forecasting twenty first century information technology skills: A Delphi study”, Spalding University, 2012.
39- S. Jorfi, K. M. Nor and L. Najjar, “Assessing the Impact of IT Connectivity and IT Capability on ITBusiness Strategic Alignment: An Empirical Study”, Computer and Information Science, vol. 4, no. 3, pp. 76-87, 2011.
40- B. Anandhi and Z. Robert, “IT capabilities: theoretical perspectives and empirical operationalization”, in Paper Presented at the 20th International Conference on Information Systems, Charlotte, NC, United States. 1999.
41- H. Mao, S. Liu, J. Zhang, "How the effects of IT and knowledge capability on organizational agility are contingent on environmental uncertainty and information intensity", Information Development, vol. 31. no. 4, pp. 358–382, 2005.
42- Y. Lu , K. Ramamurthy, "Understanding the link between information technology capability and organizational agility: An empirical examination", MIS Quarterly, 35(4), 931–954, 2011.
43- B.-W. Lin, Information technology capability and value creation: Evidence from the US banking industry”, Technology in Society, vol. 29, no. 1, 93- 106, 2007.
44- A. Bharat and R. Zillur, “Information technology capability as competitive advantage in emerging markets: Evidence from India”, International Journal of Emerging Markets, vol. 12, no. 3, 2017.
45- Y. Chen, Y. Wang, S. Nevo, J. Benitez- Amado, G. Kou, “IT capabilities and product innovation performance: The roles of coporate entrepreneurship and competitive intensity”, Information and Management, vol. 52, no. 6, pp. 1-15, 2015.
46- G. Ray, J. Barney, W. Muhanna, "Capabilities, business processes, and competitive advantage: Choosing the dependent variable in empirical tests of the resource-based view," Strategic Management J., v25, pp. 23-37, 2004.
47- G. D. BHATT, V. GROVER, “Types of Information Technology Capabilities and Their Role in Competitive Advantage:An Empirical Study”, Journal of Management Information Systems, 253–277, 2005.
48- T. A. Byrd and D. E. Turner, “An exploratory examination of the relationship between flexible IT infrastructure and competitive advantage”, Information and Management, vol. 39, no. 1, pp. 41-52, 2001.
49- T. Davenport, Y. Linder, “Information Management Infrastructure: The New Competitive Weapon”, Proceedings of the Twenty-Seventh Hawaii International Conference on System Sciences, no. 4, pp. 885-896. 1994.
50- B. Ganesh and G. Varuu, “Types of Information Technology Capabilities and Their Role in Competitive Advantage: An Empirical Study”, Journal of Management Information Systems, vol. 22, no. 2, pp. 253-277, 2005.
51- A. Rail, R. Patnayakuni, N. Seth,”Firm performance impacts of digitally enabled suppy chain integration capabilities, MIS quarterly, vol. 30, no. 2, pp. 225-246, 2006.
52- M. Zhang and S. Sarker, “Unpacking the effect of IT capability on the performance of export-focused smes: a report from China”, Information Systems Journal, vol. 18, no. 4, pp. 357-380. 2008.
53- A. Stolaki, A. A. Economides, "The Creativity Challenge Game: An educational intervention for creativity enhancement with the integration of Information and Communication Technologies (ICTs)', Computers & Education, 123, 195–211. 2018.
54- J. Luftman and T. Brier, “Achieving and sustanining business- IT alignment”, Calif Manage, vol. 42, no. 1, pp. 109-122, 1999.
55- J. Pollack and D. Adler, “Skills that improve profitability: The relationship between project management, IT skills, and small to medium enterprise profitability”, Project Management, vol. 34, no. 5, pp. 831-838, 2016.
56- L. Edelman and H. Yli-Renko, “The impact of environment and entrepreneurial perceptions on venture- creation efforts: Bridging the discovery and creation views of entrepreneurship”, Entrepreneurship theory and practice, vol. 34, no. 5, pp. 806- 833, 2010.
57- M. Joshi, S. Dixit, "Entrepreneurial opportunity recognition and growth of venture via strategic alliance: a case study of RTAP", International Journal of Strategic Business Alliances, vol. 4, no. 4, 2015
58- M. S. A. Bakar, A. Azmi, Improving entrepreneurial opportunity recognition through web content analytics. doi:10.1063/1.5005348, 2017.
59- L. Fuentelsaz, C. Gonzlez, J. P. Maicas," Formal institutions and opportunity entrepreneurship. The contingent role of informal institutions", BRQ Business Research Quarterly, vol. 22, pp. 5-24, 2019.
60- Paolo Di. Muro, J. Turner, Rodney, Entrepreneurial opportunity pursuit through business model transformation: a project perspective. Project Management, vol. 36, pp. 968– 979, 2018.
61- S. G. Toma, A. M. Grigore and P. Marinescu, “Economic development and entrepreneurship”, Procedia economics and finance, vol. 8, no. 2, pp. 436-443, 2013.
62- M. Forsgren, “A note on the revisited Uppsala internationalization process model, the implications of business networks and entrepreneurship”, International Business Studies, vol. 47, no. 9, pp. 1135-1144, 2016.
63- R. Shu, S. Ren and Y. Zheng, “Building networks into discovery: The link between entrepreneur network capability and entrepreneurial opportunity discovery”, Business Research, vol. 85, pp. 197–208, 2018.
64- K. McDermott, E. C. Kurucz and B. A. Colbert, “Social Entrepreneurial Opportunity and Active Stakeholder Participation: Resource Mobilization in Enterprising Conveners of Cross-Sector Social Partnerships. Cleaner Production”, Cleaner Production, vol. 183, 2018.
65- Bi, R., Davison, R., K. Smyrnios, "The Role of Top Management Participation and IT Capability in Developing SMEs’ Competitive Process Capabilities", Journal of Small Business Management, 2018.
66- J. Peng, J. Quan, G. Guoying and A. J. Dubinsky, “Mediation effect of business process and supply chain managementcapabilities on the impact of IT on firm performance: Evidence fromChinese firms, International journal of information management, vol. 36, no. 1, pp. 89-96, 2016.
67- B. Sanjay, “How psychic distance and opportunity perceptions affect entrepreneurial firm [internationalization”, Administrative Sciences, vol. 36, no. 1, pp 1-16, 2018.
