رویکرد کلام فلسفی فخر رازی دربارة نظام فیض حکما
الموضوعات :
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
الکلمات المفتاحية: فخر رازی, مراتب هستی, قدرت مطلق الهی, نظام فیض حکما, ارواح.,
ملخص المقالة :
تحقیق و واکاوی در خصوص آفرینش جهان،از مسائلی است که همواره ذهن حکما و متکلّمین را به خود معطوف کرده است.فلاسفه معتقد به نظام فیض بوده و هندسة جهان را مبتنی بر قاعدة «الواحد لا یصدر عنه الّا الواحد» ترسیم کرده اند و معتقد به واسطه های فیض در جهان آفرینش می باشند. امّا متکلّمین اسلامی در برخورد با نظام فیض حکما به دو گروه تقسیم شده اند: گروهی موافق نظام فیض حکما بوده و گروهی نیز مخالفت خویش با نظام فیض حکما را ابراز نموده اند.از بین متکلّمین اسلامیِ مخالف، فخر رازی، سرسخت ترین مخالفِ نظام فیض حکما به شمار آمده که انتقادات جدّی به اصلِ نظام فیضِ حکما و مبانی آن وارد کرده است.در مقالة حاضر به بررسی نظام آفرینش جهان از منظر فخر رازی پرداخته می شود و دلایل فخر بر نقد نظام فیض حکما و مبانی آن عنوان می گردد. در نهایت نظر مختار فخر رازی در باب مراتب هستی، که عبارت از صدورِ بی واسطة تمام مخلوقاتِ عالَم از ذات اقدس الهی می باشد با توجّه به مبانی مورد پذیرش وی تبیین می گردد و طبقه بندی موجودات، مطابق دیدگاه خاصّ فخر تشریح می‌شود.روش کار در مقالة حاضر توصیفی-تحلیلی می باشد.
حلبی،علی اصغر،1373 ش،تاریخ علم کلام در ایران و جهان اسلام،چاپ دیبا
رازی، فخرالدین، مباحث المشرقیه فی علم الالهیات و الطبیعیّات، 1411، بیدار، قم
ـــــــ ، المطالب العالیه من العلم الالهیه، 1407، دارالکتاب العربی، بیروت
.ـــــــ ، شرح الاشارات و التنبیهات، 1370 ش، مکتبة المرعشی، قم
ـــــــ ، الاربعین فی اصول الدین، 1986 م، مکتبة الکلیّات الازهریه، قاهره
ـــــــ ، التفسیر الکبیر، 1369، دارالمکتبة العلمیه، بیروت
ـــــــ ، سبزواری، سید محمدباقر، فی علم الکلام، 1341، انتشارات دانشگاه تهران
ـــــــ ، لوامع البیّنات شرح اسماءُ الله تعالی، 1406، مکتبة الکلیّة الازهریه، قاهره
ـــــــ ، المحصّل، 1411، دار الرازی، عمان
ـــــــ ، النفس و الروح و شرح قواهما، 1406، افست، تهران
ـــــــ ، لباب الاشارات، 1395، انتشارات مولا
ـــــــ ، رسالة الکمالیه فی الحقایق الالهیة، 1423
فارابی، ابونصر محمد بن محمد، خدیوجم، حسین، 1348، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، تهران
خادمی،عین اله، 1383 ش، دیدگاه متکلّمان مسلمان دربارة نظام فیض،دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی
قاسمی،اعظم و یوسفی،آریا، 1396 ش، فخر رازی خاستگاه کلام فلسفی،جستارهای فلسفة دین.
