تصویر زیبایی شناسانه نقش الگوی تربیتی توحیدی از منظر قرآن وحدیث
الموضوعات :
حمیدرضا حاجی‌بابایی
1
(دانشگاه تهران)
الکلمات المفتاحية: مفهوم شناسی الگوی قرآنی, مفهوم شناسی تربیت, تصوی پردازی الگوی تربیتی توحیدی,
ملخص المقالة :
از منظر قرآن، راه و روش رسيدن به سعادت دنيا و آخرت، پيروي از الگوي تربیتی توحیدی است.قرآن هدف اصلی خلقت را تربیت انسان بیان می کند. و برای این هدف، نقشه راهی را تعیین نموده است.که در آن، قوانین، مسیر، الگوو روش ها را تعیین و چگونگی رسیدن به هدف را از طریق الگوهای کامل امکان پذیر نموده است. والگوی تربیتی توحیدی رادر قالب جامعه ،صفات کلی، فردی کامل و گاهی با یک صفت خاص از یک فرد به تصویر کشیده واز الگو های غیرتوحیدی،بر حذر داشته است،تربیت توحیدی به سوی جهان بینی توحیدی تمایل دارد.«.إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ»(بقره،2 ،156). وبه رب منتهی می گردد. «إِلى رَبِّكَ مُنْتَهاها»(نازعات، 79، 44). زیراهمه امور مسیر الهی دارند. «. أَلا إِلَى اللَّهِ تَصيرُ الْأُمُورُ»(شوری، 42، 53). از طرفی چون تربیت دانشی کاربردی است،که از علوم بنیادی،معرفت شناسی، الهیاتی، انسان شناسی ،ارزش شناسی، روانشناسی ،جامعه شناسی، فلسفه، کلام و فقه بهره می گیرد. و محدود در علوم دنیوی نیست. بر اساس این استدلال تربیت جایگاه ربوبی پیدا می کند. و مفهوم شناسی تربیت از ریشه "ربو" در قرآن دامنه محدود تحقیقی دارد. ولی از ریشه "ربب"دامنه گسترده ووسیعی دارد. و"ربیت وربانیت"نقش تعیین کننده ای، درتربیت باجهان بینی توحیدی دارد.چون رب،افاده مالکیت ومدبریت مطلق دارد. و ربوبیت وخالقیت تفکیک نا پذیرند.و فقط خالق می تواند رب باشد.دراین تصویر پردازی حقیقی، تربیت از منظر قرآن،شناخت خالق، مالک ومدبرهستی ،پذیرش اوبه عنوان رب یگانه وعمل به اوامر ونواهی او،که همان دین کامل است.پس همه امور از طریق الگوهای کامل هدایت می شود.« قُلْ إِنَّ صَلاتي وَ نُسُكي وَ مَحْيايَ وَ مَماتي لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمينَ »( سوره انعام/،162). زیرا درنظام ربوبی الگوی کامل جهت دهنده به همه امور والگوی تمام عیار وهدایت شده وهدایت کننده است. هستند.
قرآن کریم
ابن فارس، احمد ابن فارس(395 ق)، محقق، هارون عبد السلام، محمد، ناشر، مکتب الاعلام الاسلامی، قم، 1404 ق
بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر قرآن، ناشر، بنیاد بعثت، تهران، 1406 ق.
برومند، مهدی، شیوه های تعلیم و تربیت، ناشر کتاب مبین، 1380 ش.
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، مرکز فرهنگ معارف قرآن، دائره المعارف قرآن کریم، ناشر، مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، 1382 ش.
جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن، ناشر، مرکز نشر اسراء، چاپ چهارم، 1385 ش.
راغب، ابوالقاسم حسین ابن محمد ابن فضل(502 ق)، مفردات الفاظ القرآن الکریم، ناشر، کتاب فروشی مرتضوی، ترجمه و تحقیق، خسروی، غلامرضا.
راوندی، قطب الدین محمد ابن هبه الله، محقق، عرفانیان یزدی، غلامرضا، ناشر، مرکز پژوهش های اسلامی، مشهد، 1409 ق.
زمخشری، محمود، الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل، دار الکتاب العربی، بیروت، 1407 ق.
صبحی صالح، تحقیق نهج البلاغه، نا شر، هجرت، قم، 1414 ق.
طباطبایی محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ناشر، دفتر انتشارات اسلامى جامعهى مدرسين حوزه علميه قم، چاپ پنجم، قم، 1417ق.
طبرسی، حسن ابن فضل، مکارم الاخلاق، ناشر، الشری الرضی، قم، 1370 ش.
قرشی بنایی، علی اکبر، قاموس قرآن، ناشر، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1412 ق.
کلینی، ابو جعفر محمد ابن یعقوب ابو اسحاق( 329 ق)، اصول کافی، ناشر، دفتر فرهنگ اهل بیت علیهم السلام، قم.
لویس، معروف، المنجد، ناشر. انتشارات اسماعیلی، چاپ دوم، 1364 ش.
مجلسی، محمد باقر ابن محمد تقی(1111 ش) بحار الانوار لدرر اخبار الائمه الاطهار علیهم السلام، ناشر، مکتب اسلامی، چاپ دوم، 1403 ق.
محقق، محمد باقر، دایره الفوائد، ناشر، انتشارات بعثت، تهران، 1364 ش.
محمدی ری شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، ناشر، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، 1390 ش.
مصباح یزدی، محمد تقی، نظارت بر گروهی از نویسندگان، فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، ناشر، انتشارات مدرسه، 1391 ش.
مصطفوی، حسن، ترجمه مصباح الشریعه منصوب به امام صادق علیه السلام، ناشر، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
نرم افزار جامع الاحادیث نور.
نرم افزار جامع التفاسیر نور.
