تقویت مداخله وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی از منظر حقوق موضوعه و الزامات اخلاقی
الموضوعات :امیر وطنی 1 , حسین آقایی جنت مکان 2 , محمد امین درویش 3
1 - دانشگاه خوارزمی
2 - دانشگاه شهید چمران اهواز
3 - 0دانشگاه خوارزمی،پردیس دانشگاهی
الکلمات المفتاحية: الزامات اخلاقی, تحت نظر, تحقیقات مقدماتی, حقوق متهم, وکیل مدافع,
ملخص المقالة :
در فرایند رسیدگی کیفری، مرحله تحقیقات مقدماتی با توجه به اوصاف و ویژگی های این مرحله، از اهمیت ویژه ای در روند دادرسی های بعدی، بالاخص حقوق اتهامی متهم، و تأثیر گذاری قانونی وکیل در تضمین و صیانت از این حقوق دارد. حضور وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی از دو جهت الزامات قانونی و الزامات اخلاقی، موجبات رعایت حقوق افراد و تساوی امکانات دفاعی و حق ترافعی آنهارا فراهم می نماید. قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، از نوآوری ها ی موثری در مورد حق برخورداری متهم از وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی برخوردار بوده، و حضور وکیل در مرحله تحت نظر، حضور بدون محدودیت، حق مطالعه و دسترسی به پرونده و الزام به تعیین وکیل تسخیری، از منظر حقوق موضوعه دارای ضمانت اجرا، و اخذ آخرین دفاع از وکیل، تذکر وکیل به بازپرس، حفظ کرامت و حیثیت افراد و تفکیک مقام تحقیق از تعقیب به جهت سهولت دخالت وکیل از منظر الزامات اخلاقی،از جمله بارزترین نشانه های تقویت مداخله وکیل محسوب می شود. در این نوشتار، در مورد حق برخورداری متهم از وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی با تاکید برنوآوریهای این قانون پرداخته، ضوابط و احکام خاص آن تحلیل و تشریح می گردد.
آزمایش،سید علی.(1386). «رابطه اخلاق و حقوق کیفری»، ماهنامه قضاوت، شماره 49 .
آشوری، محمد. ( 1388 ). آیین دادرسی کیفری، تهران، انتشارات سمت،چاپ یازدهم،جلد دوم.
آشوری، محمد. ( 1376 ). عدالت کیفری. مجموعه مقالات، تهران، کتابخانه گنج دانش،چاپ اول.
آشوری، محمد و سپهری، روح اله. ( 1392) .« بررسی تطبیقی مرحله تحت نظر در آیین دادرسی کیفری ایران و فرانسه »، مجله آموزه های حقوق کیفری، شماره 6 .
آقایی جنت مکان، حسین. ( 1396). حقوق دادرسی عادلانه و منصفانه ( دادگرانه )، تهران، انتشارات جنگل جاودانه، چاپ اول.
اردبیلی، محمد علی. ( 1383) « نگهداری تحت نظر» . علوم جنایی (مجموعه مقالات در تجلیل از استاد دکتر محمد آشوری، تهران، انتشارات سمت، چاپ اول).
باقر پور، یوسف علی. ( 1384). « تضمینات قانونی و اساسی در دادرسی و تحقیقات مقدماتی (مطالعه تطبیقی حقوق ایران و فرانسه )»، فصلنامه بصیرت، سال دوازدهم، شماره 34.
برهانی، محسن. (1388). «تأثیر نظریه های اخلاقی بر حقوق کیفری ( با تأکید بر حقوق ایران)»، رساله دکتری، گرایش حقوق کیفریو جرم شناسی، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
تدین، عباس. ( 1394) . قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه، تهران، انتشارات خرسندی، چاپ دوم.
توسلی نائینی، منوچهر و خسرو شاهی، قدرت اله و نصراللهی، زهره. ( 1395 ). « اصل برابری سلاح ها در مرحله تحقیقات مقدماتی در قانون آیین دادرسی کیفری 1392 و اسناد بین المللی حقوق بشر»، مجله حقوقی دادگستری، سال هشتادم، شماره 94 .
جعفری، جلال و کرامتی معز، هادی و محمود سلطانی، طاهره . ( 1396 ).« تساوی سلاح در فرآیند عدالت کیفری ایران و کامن لا با نگرشی به اسناد بین المللی»، فصلنامه مطالعات حقوق، شماره پانزدهم.
حیدری، الهام . ( 1394). «حقوق دفاعی متهم در دوران تحت نظر در قانون آیین دادرسی کیفری و بررسی تطبیقی آن با حقوق انگلستان»، فصلنامه دیدگاه های حقوق قضایی، شماره 71.
. خالقی، علی . ( 1394). آیین دادرسی کیفری، تهران، انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش های حقوقی شهر دانش، چاپ بیست و هفتم، جلد اول.
خالقی، علی. ( 1395). نکته ها در قانون آیین دادرسی کیفری، تهران، موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش،چاپ ششم.
رستمی غازانی، امید. ( 1392) .«حق برخورداری از وکیل در محاکمات کیفری بین المللی»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 83 .
ساقیان، محمد مهدی. ( 1393). «تحولات حق متهم بر داشتن وکیل در مرحله تحت نظر در حقوق فرانسه و ایران»، مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی، دوره 1، شماره 1 .
ساقیان، محمد مهدی. ( 1393). « تقویت حقوق و آزادی های متهم در مرحله تحقیقات مقدماتی دادرسی مصوب 92»، مجله پژوهش های حقوق کیفری، سال دوم، شماره ششم.
شاکری، ابوالحسن و نریمانی کناری،یاسر. (1392). «اخذ آخرین دفاع از متهم در حقوق ایران»، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره پنجم، شماره دوم.
صابر، محمود. ( 1388 ) .« معیارها و تضمین های دادرسی عادلانه در مرحله تحقیقات مقدماتی»، مجله مدرس علوم انسانی، شماره 63 .
طباطبایی مؤتمنی، منوچهر. (1372). آزادی های عمومی و حقوق بشر، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
طهماسبی، جواد. ( 1394). آیین دادرسی کیفری، تهران، نشر میزان، چاپ اول، جلد دوم.
غلامی، نبی اله و موذن زادگان،حسنعلی.(1396). «جایگاه الزامات اخلاقی در فرایند تحقیقات مقدماتی در قانون آیین دادرسی کیفری ایران»،فصلنامه اخلاق زیستی، شماره 25 .
کرامت، قاسم و حبیب زاده، محمد جعفر. ( 1391). « الزامات نظام قضایی در زمینه حقوق و آزادی های متهمان در مرحله دادسرا »، فصلنامه پژوهش های حفاظتی – امنیتی دانشگاه جامع امام حسین ( ع )، سال اول، شماره 3 .
کوشکی، غلامحسن و سهیل مقدم، سحر. ( 1395) .« مطالعه تطبیقی حقوق شخص تحت نظر در نظام دادرسی کیفری ایران و آمریکا »، مجله حقوقی دادگستری، شماره 94 .
گلدوست جویباری، رجب و عبداللهی، افشین. (1388). «اخذ آخرین دفاع از متهم در حقوق کیفری ایران»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 50 .
نیاز پور، امیر حسین . ( 1386) . « حق متهمان مبنی بر داشتن وکیل در فرایند کیفری، جلوه ای از حقوق شهروندی»، مجله حقوق دادگستری، شماره 58 .
یوسفی، ایمان . ( 1390) . « بررسی تمایل جهانی به حذف بازپرس»، مجله مطالعات حقوقی، دوره سوم، شماره دوم.
