مطالعه تطبيقي مسئوليت اخلاقی دولت ناشي از فعل اتباع در ايران و حقوق بين‌الملل
الموضوعات :حسین دعاگو 1 , سید محمد هاشمی 2 , علي زارع 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامي، واحد امارات
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران
الکلمات المفتاحية: مسئولیت اخلاقی, فعل اتباع, مسئولیت بین المللی دولت, حقوق داخلی, نقض تعهد,
ملخص المقالة :
در پژوهش پیش رو با بررسي مطالعه تطبيقي مسئوليت دولت در مقابل فعل اتباع به بررسی موارد و اشکال افعالي كه باعث ايجاد مسئولیت منتسب به دولت مي شود در حقوق بين الملل و در حقوق داخلي پرداخته شده است و با اشاره به اين مسأله كه؛ دولت به عنوان تصميم گيرنده در تأمین منافع و حفظ نظم عمومی در جامعه، ممكن است به حقوق و جان و مال و اعتبار اشخاص ضرر وارد نماید ، به فراخور خسارت ایجاد شده مسئول است، بر طبق اين اصل و در تمامی نظام های حقوقی دنیا، دولت در قبال آثار اعمال و فعالیت های خود در برابر اشخاص، مسئولیت دارد، در نظام حقوقی ایران بر همين اساس با توجه به قانون مسئولیت مدنی این قواعد وجود دارد و تابع اين نظام است، در اصل حاکمیت دولت، مانند گذشته نامحدود نبوده و به موجب اصول حاکمیت قانون و حقوق و آزادیهای شهروندان و حقوق عمومی، اصل مسئولیت و جبران خسارت تعریف شده و دولت در صورت ورود خسارت و تعدی و تفریط در اعمال حاکمیتی و تصدی گری در برابر اشخاص مسئولیت دارد. اما دولت در برابر اعمال و رفتار خسارت بار اتباع هم مسئولیت دارد و منسوب به دولت تلقی می شود، لذا باید گفت؛ به طور كلي اصل بر عدم مسئولیت دولت است و مسئولیت متوجه اشخاص است اما تحت شرایطی می تواند آن اعمال زمینه ساز مسئولیت برای دولت باشد.
آگهرست، مایکل، حقوق بین‌الملل نوین، ۱3۷3، ترجمۀ مهرداد سیدی، چاپ اول، تهران، دفتر خدمات حقوق بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران.
ثریایی آذر، حسین، حقوق بین‌الملل عمومی، ۱3۸۲، چاپ اول، تهران، قوس.
صفایی، سید حسین، حقوق بین‌الملل و داوری‌های بین‌المللی، ۱3۷۵، چاپ اول، تهران، دانشگاه میزان.
ضیایی بیگدلی، محمدرضا، حقوق بین‌الملل عمومی، ۱3۸۵، چاپ بیست‌ونهم، انتشارات گنج دانش.
فن گلان، گرهارد، درآمدی بر حقوق بین‌الملل عمومی، جلد اول، ۱3۷۸، ترجمۀ سید داوود آقایی، تهران، میزان.
فیوضی، رضا، حقوق بین‌الملل مسئولیت بین‌الملل و نظریۀ حمایت سیاسی اتباع، جلد اول، ۱3۷۹، تهران، دانشگاه تهران.
فیوضی، رضا، حقوق بین‌الملل، مسئولیت بین‌المللی دولت‌ها و نظریه حمایت سیاسی اتباع، جلد اول، ۱3۷۹، انتشارات دانشگاه تهران
بازيار، ابوالقاسم، مطالعه تطبيقي جبران دولتي خسارت بزه‌ديدگان در حقوق ايران و انگلستان، ۱3۸۶، پايان‌نامه كارشناسي ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسي، دانشگاه تربيت مدرس، دانشكده علوم انساني.
راعی، مسعود، کنترل کلی یا کنترل مؤثر عاملی برای تحقق مسئولیت بین‌المللی دولت‌ها؟، پاییز ۱3۸۸، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 39، شماره 3.
زاهدي، مهدي، بحران سیاسی و حقوقی در قضیه کارکنان سیاسی و کنسولی ایالات متحده در تهران، ۱3۷۱، رساله کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی.
قلی‌زاده، عاطفه، مبانی تأثیرگذار بر مسئولیت دولت‌ها، به نقل از سایت پژوهشی
http// www. Noormags. Com، ۱۹/3/۹3.
ممتاز، جمشید، مسئولیت بین‌المللی دولت‌ها، ۱3۸۰، بولتن مرکز مطالعات حقوق بشر، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق، شماره 13.
ناصحی، علی، تابعیت و اصول و قواعد حاکم بر آن، پاییز ۱3۸۲، نشریه علوم انسانی پیک نور.
هیگینز، روزالین، دیوان بین‌المللی دادگستري، موضوعات منتخب درباره مسئولیت دولت، ۱3۸۵، ترجمه علی قاسمی، مجله حقوقی، شماره 34.
Amerasinghe, F. state Responsibility for Injuries to Aliens, oxford: Clarendon, 1967.
Brierly, J. L., The law of nations, 6th ed. Rev. byh. Waldock, oxford: clarendon press, 1963.
Crawford, James (2002). The International Law Commission's Articles on State Responsibility: Introduction, Text and Commentaries, Cambridge University Press.
Kirkemo, Ronald B., An Introduction to International Law, Jersey: litefied, adams & co. Totowa, 1975,
Stumer, Andrew. (2007). "Liability of Member States for Acts of International Organizations Reconsidering The Policy Objections ",Harvard International Law Journal.Vol. 48 , No. 2.
Zafiro Case.UNRIAA, vol, VI, P. 160 (1925). Stephens, UNRIAA, Vol, I.V. P. 265 (1921). Lehigh Valley Reilroad Company V. Germand ( Sabotahe Case). Block Tom and King Sland Incidents UNRIAA, VOL ,VIII
6-Bosnia and Herzegovina V. Serbia and Montene 2007. Para 377- 215
Case Presecutor V. Tadic (1999) ILM. Vol, 38, P. 1518, at P 1541. and Para. 111.
Case Presecutor V. Tadic (1999) ILM. Vol, 38, P. 1518, at P 1541. and Para. 117
ICJ, Report. 1999
ICJ. Reports, 1986.
The Case Concrning Maritime Delimination between Nicaragua and Honduras in the Caribben see (Nicaragua V Honduras) [6 March Q 2000].
UNR IAA, Vol. X, P.
