تاریخ و تطور واژه شاگرد در نظام اخلاق آموزشی ایران
الموضوعات :اردشیر اسدبیگی 1 , ماهیار شریعت پناهی 2 , محمدرضا کاظمی 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد
الکلمات المفتاحية: شاگرد, دانش آموز, فراگیر, متعلم, آموزش وپرورش, تحصیل, تربیت,
ملخص المقالة :
انسان در همه‌ی مراحل زندگی، از کودکی تا نوجوانی و بلوغ و حتی در سنین سالخوردگی، پیوسته از افکار و رفتار دیگران متأثر است.از شرایط محیط نقش می‌گیرد، و بر مـحیط زیـست اثر می‌گذارد.آنچه فرهنگ انسانی را می‌سازد مجموعه‌ی این تأثیر و تأثرهاست؛ اعم از آنکه تغییر رفتارها نتیجه‌ی کوششهای عمدی و حسابشده و در قالب نظام آموزشی رسمی یا سنتی باشند، یا اینکه به صورت اثر محیط، به ویژگیهای فرد و جـامعه شـکل بدهند. درهرحال دگرگونیهای جامعه از تأثیر عوامل سنتی و نیز از کوششهای عمدی نظام آموزشی رسمی ناشی هستند. مصداق اولیه این نظام آموزشی در تاریخ ایران قبل از اسلام و نیز ایران بعد از اسلام، حداقل تا قرن معاصر در واژه ای به نام شاگرد موضوعیت داشت که اراده حاکمیت در ذهن شاگرد و یا شاگردان به صورت فردی ویا جمعی در مکانهایی خصوصی و یا عمومی و یا به مقتضای زمان و مکان و شرایط پیش آمده ،حک وتأثیرگذاربوده تا بتوانند سرمایه انسانی کشور را در امتداد تفکر واندیشه سیاسی خودحفط و هدایت ودر مواقع نیار بهره برداری نمایند.این پژوهش در صدد است تاچگونگی تغییر و تطور واژه شاگرد و تبدیل آن به دانش آموز و واژه های دیگر و علل و عوامل پیرامونی این موضوع را در گذرزمان حتی تا دوره حاضر بررسی تا غایت نهایی مقاله محقق شود. به نظر می رسد نقش دولتها، خصوصا نفوذ دانشمندان و فرهیختگان و «الیت» جامعه در بدنه حاکمیت، بی تأثیر در «آلترناتیو» واژه شاگرد در نظام آموزش سنتی ورسمی ایران نبوده و علاوه بر آن احتمال می رود همسویی با سیاست های آموزشی و تربیتی جوامع برون مرزی در تغییر کلمه شاگرد تأثیر گذار بوده است.این پژوهش به روش تاریخی و شیوه جمع آوری مطالب به روش کتابخانه ای و اسنادی و تطبیقی تهیه شده است
اميني، ابراهيم، اسلام و تعليم و تربيت، تهران، انجمن اولياء و مربيان، 1372.
ابن منظور، محمدبن مکرم، لسان العرب، دار صادر، نوبت سوم، بیروت، ج2
ابن هشام، السیرة النبویه، محقق مصطفی السقا و...، مطبعه مصطفی البابی و الحلبی و اولاده، مصر، 1355 ق
بناري، علي همت، نگرشي بر تعامل فقه و تربيت با تأكيد بر نقش فقه بر تربيت، قم مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره)، 1383.
بروجردى، آقا حسین، منابع فقه شیعه (ترجمه جامع أحادیث الشیعة)، انتشارات فرهنگ سبز - تهران، چاپ اول، 1386 ق، ج25
بیانات رهبر معظم انقلاب در اجتماع زنان خوزستان، 11/10/1370
پژوهشكده حوزه و دانشگاه، درآمدي بر فلسفه تعليم و تربيت، تهران، سمت، 1372.
حاجي‌ده‌آبادي، محمدعلي، درآمدي‌بر نظام‌تربيتي اسلام، قم،مركز جهاني‌‌علوم‌اسلامي، 1377.
حجتي، سيدمحمدباقر، تعليم و تربيت اسلامي (بخش دوم: تعيم)، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، 1358.
خوانساري، محمد، شرح غررالحكم و دررالكلم، تهران، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1373.
داودي داودي محمد، نقش معلم در تربيت ديني، قم، پژوهشكده همكاري حوزه و دانشگاه، 1384. دوركيم، اميل، تربيت و جامعه‌شناسي، ترجمه علي محمد كاردان، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1376.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، 1374 چاپ دوم، تهران، مرتضوی، مفردات ج 2، 168
سيف، علي‌اكبر، روانشناسي پرورشي، تهران، آگاه، 1368.
شريعتمداري، علي، رسالت تربيتي مراكز آموزشي، تهران، سمت، 1374.
شیخ عباس قمی ـ سفینه البحار ـ جلد 2
اصول و فلسفه آموزش و پرورش، تهران، امير كبير، 1379.
شكوهي، غلامحسين، مباني و اصول آموزش و پرورش، مشهد، مؤسسه انتشارات و چاپ آستان قدس رضوي، 1368.
صادقي، محمد، الفرقان في تفسير القران باالقران و السنه، بيروت، مؤسسه الاعلمي للمطبوعات، 1397ق.
صانعي، سيدمهدي، پژوهشي در تعليم و تربيت اسلامي، تهران، مشهد، سناباد، 1378.
طباطبائي، سيدمحمدحسين، الميزان، ترجمه سيدمحمدباقر موسوي همداني، قم، دفتر انتشارات اسلامي، 1363.
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، دفتر انتشارات اسلامی جامعه¬ی مدرسین حوزه علمیه قم، قم، ج 16
عاملی، حر، محمد بن حسن، موسسه آل بیت علهیم السلام، 1409 ه ق، قم، ج 20
كريمي، عبدالعظيم، آموزش به مثابه پرورش، تهران، وزارت آموزش و پرورش، پژوهشكده تعليم و تربيت، 1381.
كليني، محمدبن يعقوب، اصول كافي، تهران، دارالكتب الاسلاميه، 1365.
مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار في‌معرفة الائمه الاطهار، بيروت، دار احياء التراث العربي، 1403ق.
محمدي، ري شهري محمد، ميزان الحكمه، قم، مركز الاعلام الاسلامي، 1370.
مطهري، مرتضي، تعليم وتربيت در اسلام، تهران، صدرا، 1367.
مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه،1362.
ميالاره گاستون، معني و حدود علوم تربيتي، ترجمه علي‌محمد كاردان، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1375.
مجموعه آثار استادشهید مطهری، ج 19
مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، دارالکتاب، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی ج 7
موسوی همدانی سید محمد باقر- ترجمه تفسیر المیزان، 1374 ش، دفتر انتشارات جامعه ی مدرسین حوزه علمیه قم. ج 15
میزان الحکمه ـ جلد 6 ـ ص 363 ـ حدیث 12861
نقيب‌زاده، عبدالحسين، نگاهي به فلسفه آموزش و پرورش، تهران، طهوري، 1368.
37-هاشمي، سيد حسين، «رابطه تعليم و تربيت از منظر قرآن»، پژوهشهاي قرآني، شماره 61، بهار 1389.
الهندي المتقي، كنزالعمال، بيروت، مؤسسه الرساله، 1409ق.
هوشيار، محمدباقر، اصول آموزش و پرورش، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1327.
http://www.liberty.edu/undergrad/index.cfm?PID=23646
https://www.ccis.edu/policies/index.asp
http://www.columbia.edu/cu/compliance/index.html
http://www.dfa.cornell.edu/treasurer/policyoffice/policies/volumes/governance/policies.cfm
http://www.strathmore.edu/dos/policies.php
https://www.dso.ufl.edu/sccr/process/student-conduct-honor-code.
