ملال و اطوار سوژه مدرن در شعر الیوت و بیژن الهی
الموضوعات :
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه گنبدکاووس، ایران
الکلمات المفتاحية: سوژه مدرن, ملال و اطوار, الیوت, بیژن الهی,
ملخص المقالة :
تی، اس، الیوت، شاعر و منتقد بریتانیایی- امریکایی به واسطه تکنیکهای فرمی و بیانی و مضمون‌پردازی، یکی از پیشگامان مدرنیسم ادبی دانسته شده است. دفتر «سرزمین ویران» و «چهار کوارتت»، شیوه و دوره جدیدی از فردیت و خوداگاهی در شعر را به نمایش می‌گذارد که در آن سوژه/راوی شعر به تجربه و درک عمیق‌تری از زندگی دست می‌یازد. نسبت سوژه مدرن الیوت با ابژه تماشایش نه تنها بر شعر اروپایی تأثیر می‌گذارد بلکه الگو و منشأ الهام شعر مدرن فارسی نیز می‌شود. بیژن الهی، شاعر موج نو، در دفترهای «جوانی‌ها» و «دیدن» نشان می‌دهد به شاخص‌های شعر مدرن نزدیک شده است.این پژوهش با تکیه بر آرا و شیوه نگارش مدرنیستی از دو منظر طرز بیان و درونمایه شعر این دو شاعر را بررسی کرده است. هدف بررسی نشان دادن تأثیرپذیری الهی از مؤلفه‌های شعر مدرن به ویژه شعر الیوت بوده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که الیوت و الهی به شیوه‌های شخصی‌سازی و غیرشخصی‌سازی، موقعیت انسان/ سوژه‌ای را به تصویر می‌کشند که در مرزهای خودآگاهی و فردیت با تنش‌ها و بحران‌های جهانِ مدرن روبه‌رو می‌شود و اندوه و یأس خود را از تماشا و تجربه جهانی فاش می‌کند که با فرسودگی، تباهی و ویرانی نشان‌دار می‌شود. گرچه تصویر تباهی و مرگ در سرزمین ویران الیوت پربسامدتر از شعر الهی است و الهی بیشتر از الیوت در تمنای روشنی و امید برمی‌آید اما در نمای کلی، روشنی و امید در شعر الهی کارکردی حاشیه‌ای دارد.
الهی، بیژن (1393) دیدن، چ دوم، تهران، بیدگل.
-------- (1396) جوانی‌ها، چ دوم، تهران، بیدگل.
الیوت، تی. اس (1351) چهارشنبه خاکستر، ترجمه بیژن الهی، تهران، چاپخانه تابش.
----------- (1368) چهار کوارتت، ترجمه مهرداد صمدی، تهران، فکر روز.
----------- (2009) سرزمین ویران، ترجمه محمود داوودی و خلیل پاک نیا، استکهلم، سی و دو حرف.
ایگلتون، تری (1393) مارکسیسم و نقد ادبی، ترجمه اکبر معصوم‌بیگی، چ‌سوم، مشهد، بوتیمار.
برمن، مارشال (1386) تجربه مدرنیته، ترجمه مراد فرهادپور، تهران، طرح نو.
بلانشو، موریس (1395) از کافکا تا کافکا، ترجمه مهشید نونهالی، چ چهارم، تهران، نشرنی.
تودوروف، تزوتان (1388) بوطیقای نثر، ترجمه انوشیروان گنجی پور، تهران، نی.
چایلدز، پیتر (1389) مدرنیسم، ترجمه رضا رضایی، چ سوم، تهران، ماهی.
رویایی، یدالله (1391) از سکوی سرخ، چ‌دوم، تهران، نگاه.
سارتر، ژان پل (1394) هستی و نیستی، ترجمه مهستی بحرینی، نیلوفر.
----------- (1396) بازپسین گفت‌وگو، گردآوری و ترجمه جلال ستاری، چ دوم، تهران، مرکز.
کیارس، داریوش (1393) شاعران نقاش1، بیژن الهی، چ‌نخست، تهران، پیکره.
میشو، هانری (1395) مستغلات، ترجمه بیژن الهی، تهران، بیدگل.
نوری علا، اسماعیل (1373) تئوری شعر، از موج نو تا شعر عشق، لندن، غزال.
ویکس، رابرت (1397) فلسفه مدرن فرانسه، تهران، ثالث.
هولکوییست، مایکل (1395) مکالمه‌گرایی، میخاییل باختین و جهانش، ترجمهمهدی امیرخانلو، تهران، نیلوفر.
Atkins, G. D. (2012) Reading T. S. Eliot، Four Quartets and the Journey towards Understanding, New York، Palgrave Macmillan.
Badenhausen, R. (2004)T. S. Eliot and The Art of Collaboration, New York، Cambridge University Press.
Beasley, R. (2007) Theorists of Modernist Poetry، T.S. Eliot, T.E. Hulme, Ezra Pound, New York، Routledge.
Bloom, H. (2007) Bloom’s Guides، The Waste Land, Bloom’s Literary Criticism.
Holbrook, P. (2009) Vulgar, Sentimental, and Liberal Criticism، F. J. Furnivall and T. S. Eliot on Shakespeare and Chaucer, The University of Chicago Press.
K. Gish, N. (2004) “Discarnate desire” in Gender, Desire, and Sexuality in T. S. Eliot, edited by Cassandra Laity and Nancy K. Gish, Cambridge University Press.
Lamos, C. (2004) Deviant Modernism، Sexual and textual errancy in T. S. Eliot, James Joyce, and Marcel Proust, Cambridge University Press.
Ricoeur, Paul (1994) Oneself as Another, Translated by Kathleen Blarney, the University of Chicago Press.
Schuchard, R. (1999) Eliot's Dark Angel, Oxford University Press.
Taylor, Charles (1989) Sources of The Self, Harvard University Press.
Tepper, M. (2004) “Cells in one body” in Gender, Desire, and Sexuality in T. S. Eliot, edited by Cassandra Laity and Nancy K. Gish, Cambridge University Press.
Thurston, M. (2009) The Underworld In Twentieth-Century Poetry، From Pound and Eliot to Heaney and Walcott, New York, Palgrave M.
