تشکیلات قضایی اسلامی و پیشنهاد تنوع دادگاه
الموضوعات :
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری
الکلمات المفتاحية: حق‌ّالله, حق‌ّالناس, حق‌ّجامعه, تشکیلات قضایی, دادرسی, قاضی تحکیم.,
ملخص المقالة :
جهان امروز نسبت به گذشته دچار دگرگونی‌ها و تحولات فراوانی گشته است. بسیاری از امور مأنوس در نزد انسان دیروز، امروز با رویه‌ای کاملاً متفاوت صورت می‌پذیرد. نحوهٔ قضا و داوری اسلامی، بخشی از احکام فقهی است که هنوز تحولی در آن صورت نگرفته است. پرسش ما در این مقاله این است که آیا با عنایت به تحولات عصری، نیازی به تغییر در شیوهٔ امر قضا و تشکیلات قضایی اسلامی وجود دارد؟ در پاسخ به این سؤال نویسنده بر آن است تا با در نظر گرفتن مبانی دینی و به‌خصوص مشروع بودن قاضی تحکیم فی‌الجمله و تفکیک داوری در حق‌الله و حق‌الناس در مسائل فقهی و با طرح این موضوع که حقوق اجتماعی امری سوای حق‌الله می‌باشد، اثبات نماید که می‌توان دادگاه‌های متنوعی به اقتضای دعاوی مطروحهٔ مبتنی بر هر یک از: حقوق شخصی افراد، حقّ جامعه و حق‌الله، تعریف کرد که قاضیان رسیدگی‌کننده به دو نوع حقوق نخست را مردم بر می‌گزینند و برای رسیدگی به حق‌الله و آنچه در مرز آن قرار می‌گیرد از قاضی منصوب از سوی حاکم استفاده خواهد شد.
- قرآن مجید
- نهج‌البلاغه
- قانون اساسی
- آخوندی، محمود. (۱۳۷۲) آیین دادرسی کیفری، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، سه جلدی.
- آشتیانی، حاج میرزا محمد. (۱۳۶۳) کتاب القضاء، قم: انتشارات هجرت، چاپ اول، یک جلدی.
- ابن ادریس، محمد بن منصور. (۱۴۱۰ ق.) السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم: جامعهٔ مدرسین حوزهٔ علمیهٔ قم، چاپ اول، سه جلدی.
- احمد امین. (۱۹۶۲) ظهرالاسلام، قاهرة: مکتبة النهضة المصریه، چاپ اول، سه جلدی.
- ــــــــــ. (۱۹۶۴) فجرالاسلام، قاهرة: مکتبة النهضة المصریه، چاپ اول، یک جلدی.
- حر عاملی، محمد بن حسن. (بی‌تا) تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، بیروت: داراحیاءالتراث العربی.
- داوید، رنه. (۱۳۷۵) نظام‌های بزرگ حقوقی معاصر، ترجمهٔ حسین صفایی، محمد آشوری و عزت‌الله عراقی تهران: نشر دانشگاه تهران، چاپ اول.
- شهید اول، شمس‌الدین محمد. (۱۳۷۷) اللمعة الدمشقیة، تهران: الهام، چاپ اول، یک جلدی.
- شهید ثانی، جمال‌الدین مکی عاملی. (۱۴۱۰ ق.) الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، قم: داوری، چاپ اول، ده جلدی.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن. (۱۳۸۷ ق.) المبسوط فی فقه الامامیه، تهران: مکتبة المرتضویة لاحیاء التراث الجعفریه، چاپ اول، هشت جلدی.
- علامه حلّی، حسن بن یوسف. (۱۴۱۲ ق.) مختلف الشیعة فی احکام الشریعة، قم: جامعهٔ مدرسین حوزهٔ علمیه قم، چاپ دوم، نه جلدی.
- محقق حلّی، ابوالقاسم نجم‌الدین جعفر بن الحسن. (۱۳۸۹ ق.) شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، نجف اشرف: مطبعة الآداب، چاپ اول، سه جلدی.
- نجفی، محمدحسن. (۱۳۶۸) جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران: دارالکتب الاسلامیة چاپ سوم، چهل و یک جلدی.
- وزارت فرهنگ، (بی‌تا) مجلهٔ تعلیم و تربیت، شماره دهم، سال ششم.
