رابطه هوشمندسازی و چابکی سازمانی؛ در راستای ایفای نقش اثربخشتر مدارس در فرایند توسعه دانشی کشور
الموضوعات :
محمدعلی نعمتی
1
(گروه مدیریت آموزش عالی، دانشکده روان شناسی وعلوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران)
معصومه مهرجو
2
( دانشگاه علامه طباطبایی)
الکلمات المفتاحية: واژه‌های کلیدی: توسعه دانشبنیان, چابکی سازمانی, فناوری اطلاعات و ارتباطات و هوشمند سازی مدارس.,
ملخص المقالة :
چکیده هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه هوشمند سازی و چابکی سازمانی در میان مدارس متوسطه هوشمند شهرستان خرم‌آباد و ارائه راهکارهایی به‌منظور ایفای نقش اثربخشتر آنان در مسیر توسعه دانشبنیان کشور است. دانشگاه‌ها به‌عنوان متولیان اصلی تربیت و پرورش منابع انسانی متخصص جهت توسعه دانشبنیان جامعه، نقشی اساسی دارند و با توجه به اینکه مدارس وظیفه تأمین ورودی‌های دانشگاه‌ها را بر عهده دارند؛ لذا می‌توانند زمینهساز آموزش و پرورش منابع انسانی مورد نیاز برای توسعه دانشبنیان جامعه باشند. در این راستا، جامعه پژوهش فوق مشتمل بر کلیه دبیران و کارکنان مدارس متوسطه هوشمند شهرستان خرم‌آباد بوده که شامل 396 نفر است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 195 نفر تخمین زده شده است که بر اساس روش نمونهگیری خوشهای دومرحله‌ای انتخاب شدند. در پژوهش حاضر به‌منظور گردآوری دادهها از پرسشنامه هوشمند سازی مدارس، جعفری حاجتی (1385) با 32 سؤال و پرسشنامه چابکی سازمانی، شریفی و ژانگ (1999) با 29 سؤال استفاده شده است. روایی ابزارهای فوق با بهره‌گیری از نظرات صاحب‌نظران و پایایی پرسشنامه هوشمند سازی مدارس با ضریب آلفای کرونباخ 91% و ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه چابکی سازمانی نیز 91% محاسبه شد. نتایج پژوهش با بهره‌گیری از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین هوشمند سازی مدارس و چابکی سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین بین هوشمند سازی مدارس و مؤلفه‌های چابکی (سرعت، شایستگی، پاسخگویی و انعطاف‌پذیری) نیز رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. از دیگر سو، بهره‌گیری بهینه مدارس از فناوری اطلاعات و ارتباطات و حرکت به‌سوی هوشمند سازی و چابکی، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر بوده و یکی از راهبردهای توسعه دانشبنیان کشور محسوب خواهد شد.
1. عمید، امین، ابراهیمی، سارا، قدریان، محمد، شناسایی عوامل کلیدی در دستیابی به مفهوم واقعی هوشمند سازی مدارس با محوریت مدیریت منابع انسانی، اولین کنفرانس ملی صنایع و سیستم‌ها، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، 1391.
2. Naufal Umar, I. & Khosraw Hussin, F, ICT coordinators perceptions on ICT practices, barriers and its future in Malaysian secondary schools: correlation Analysis, 5th world conference on Educational scince-WCES2013, Procedia- Social and Behavioral Scinces 116, pp. 2469- 2473, 2013.
3. Milton, P, Trends in the integration of ICT and learning in K-12 systems, 2003.
4. سند راهبردی مدارس هوشمند (1388). هوشمند سازی مدارس (راهبرد تحولی وزارت آموزش‌وپرورش در توسعه فناوری).
5. جعفر نژاد، احمد و شهابی، بهنام، چابکی سازمانی و تولید چابک. مؤسسه مهربان نشر، چاپ اول، 1386.
6. Alzoubi, A.E.H. Al-otoum, F.J. & Albatainh, A.K.F, Factors associated affecting organization agility on product development. International Journal of Reserch and Reviews in Applied Sciences, 9(3), 2011.
7. Hornby, A.S, Oxford Advanced Learners Dictionary ofcurrent English, sixth Edition. Oxford University press, p.4, 2000.
8. Dove, R, Response ability: the language, structure, and culture of the agile enterprise. John Wiley & Sons, 2002.
9. قنبر نژاد، خسروی پور، الهام، تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر چابکی سازمانی، ماهنامه اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی کار و جامعه، شماره 179، صفحات 42-49، 1394.
10. Overby, E, Bharadwaj, A, Sambamurthy, V, Enterprise agility and enabling role of information technology, European Journal of information Systems, 15(2),pp. 120-131, 2006.
11. Kornienko, A. University Education in the Development of Knowledge-based Society: Network Technologies of Scientific Research and Cyberscience as Factors of Education Professionalization. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 206,pp. 359-364, 2015.
12. Neagu, C, D, Knowledge based organization, an identificational model: the future of identity in the information Society, IFIP international federation for information processing,pp. 407-421, 2008.
13. عاصمی، آرزو، مدارس هوشمند مدارس فردا، ماهنامه پژوهشی، آموزشی و اطلاع‌رسانی مدارس کارآمد، شماره 7، صفحه 29، 1388.
14. قیسوندی، حمید، ساعدی، نبی، باغی، محمد، فناوری‌های نوین و مدارس هوشمند. فصلنامه رشد تکنولوژی آموزشی، دوره 30، شماره 4، صفحات 28-31، 1393.
15. کشکولی، سعیده، تأثیر آموزش سواد اطلاعاتی بر میزان یادگیری دانش آموزان مدارس هوشمند. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، 1391.
16. مرکز آمار و فناوری اطلاعات و ارتباطات. شیوه‌نامه هوشمند سازی مدارس، 1390.
17. Goldman, S.L, Nagel, R.N, & Preiss, K. Agile competitors and virtual organizations: strategies for enriching the customer, New York, NY: Van Norstand Reinhold, 1995.
18. Iacocca Institute, 21st Centurry Manufacturing Enterprise Strategy. An Industry-Led View. Volumes 1 & 2. Iacocca Institute, Bethlehem, PA, International Journal of Production Economics, 101, PP. 353-368, 1991.
19. Sharifi, H. Zhang, Z, A methodology for achiving agility in manufacturing organization. International Journal of Production Economics, 62, PP. 7-22, 1999.
20. منتظر، غلامعلی، توسعه مبتنی بر فناوری اطلاعات محور آینده‌نگری در نظام آموزشی کشور. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، سال هشتم، شماره 3، صفحات 116- 97، 1381.
21. Underwood, J, Skills for the 21st century, Journal of information science, 32(6),pp. 211-214, 2002.
22. World Employment Report, available at: http: // www.ilo. Org, Dec, 2001.
23. امیر نژاد، قنبر و خسروی¬پور، الهام، تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر چابکی سازمانی: دانشگاه‌های دولتی استان خوزستان. ماهنامه اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی کار و جامعه، شماره 179، صفحات 42 -49، 1394.
24. باشکوه، محمد و شکسته‌بند، میترا، تأثیر قابلیت‌های فناوری اطلاعات بر چابکی کسب‌وکار. مطالعات مدیریت فناوری، سال اول، شماره 4، صفحات 1-24، 1393.
25. عباس پور، عباس، آقازاده، احمد و باقری کراچی، امین، طراحی الگوی مطلوب دستیابی به چابکی سازمانی در دانشگاه‌ها. فصلنامه مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، سال بیست و دوم، شماره 69، صفحات 171- 217، 1391.
26. باقری کراچی، امین و عباس پور، عباس، چابکی؛ رهیافتی نوآورانه در مدیریت دانشگاه‌ها. فصلنامه نوآوری و ارزش‌آفرینی، سال اول، شماره 1 و 2، صفحات 63-72، 1391.
27. کمانی، سید محمدحسین، بررسی تأثیر کاربرد فناوری اطلاعات بر چابکی سازمانی و چابکی نیروی کار در اداره کل آموزش‌وپرورش فارس. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان فارس، 1391.
28. فتحیان، محمد، نقش فناوری اطلاعات در چابکی بنگاه‌های کوچک و متوسط ایران. سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، آذرماه، تهران، 1384.
29. Kuleelung, T. & Ussahawanitchakit, P, Organizational agility and firm performance: evidence from information and communication technology (ICT) businesses in Thailand. The business & management review, 7(1), PP. 206-217, 2015.
30. Yeganegi, K. & Azar, M, The Effect of IT on Organizational Agility. In proceedings of the 2012 International Conference on Industrial Engineering and Operations management, Istanbul, Turkey, 2012.
31. Raschke, R. L, Process-based view of agility: The value contribution of IT and the effects on process outcomes. International Journal of Accounting Information Systems, 11(4), PP. 297-313, 2010.
32. Pina, V. Torres, L. & Acerete, B, Are ICTs promoting government accountability? A comparative analysis of e-governance developments in 19 OECD countries. Critical Perspectives on Accoounting, 18(5), PP. 583-602, 2007.
33. Dames, M. P. Fisher, M. A. & Wittgreffe, J. P, Use of policy management to achieve flexibility in the delivery of network-centric ICT solutions. BT technology journal, 23(3), PP. 137-148, 2005.
34. Zain, M. Rose, R. C. Abdullah, I. & Masrom, M, The relationship between information technology acceptance and organizational agility in Malaysia. Information & Management, 42(6),pp. 829-839, 2005.
