پاندمی فضای مجازی و ایدۀ مقاومت
الموضوعات :
1 - دانشیار علوم سیاسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ایران
الکلمات المفتاحية: Cyberspace Pandemic and the Idea of Resistance,
ملخص المقالة :
ظهور دنیای مجازی در دوران معاصر، تحولی عظیم در گستره زندگی انسان‌ها به‌وجود آورد و به‌دنبال آن، شکل‌گیری شبکه‌های مجازی، نوع نوینی از زندگی را شکل داد که حاصل آن، پدیداری دنیای مجازی به‌عنوان ساحت بدیل زندگی در دنیای واقعی بود. این دنیا، متضمن تأسیس اجتماعات جدیدی است که اعضای آن، ورای مرزهای مرسوم سیاسی، فرهنگی و جغرافیایی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و بنا به ماهیت شبکه‌ها، همزمان در اجتماعات مختلفی عضویت دارند. نحوۀ سامان‌یابی این اجتماعات نیز با گونه‌های کلاسیک تشکیل اجتماعات متفاوت است و مؤسسان هر ساحتی در فضای مجازی می‌توانند قواعدی خودبنیاد را برای آن ترسیم نمایند و به‌اجبار بر همگان اعمال کنند. در واقع مؤسسان این شبکه‌ها در مقام لویاتان‌هایی خودمختار عمل می‌کنند که با توجه به موقعیت مؤسس خود در تشکیل اجتماع، حتی در قراردادی متقابل با اعضا قرار نمی‌گیرند و قوانین و مقررات تعیین‌شده از سوی آنها برای هرگونه عضویت و حیات‌یابی در آن شبکه‌ها، الزامی و پیشینی است. این امر به شکل‌گیری وضعیتی استثنایی رهنمون می‌شود که حاکم را در موضع قادر مطلق قرار می‌دهد و عضویت در آن، بر پایه میل عمومی افراد (و نه ضرورت عضویت در جامعه) رخ می‌دهد. پژوهش حاضر با بررسی ابعاد مختلف شکل‌گیری این اجتماعات، بر آن است که ضمن تبیین فرایند فکری و فلسفی تأسیس این جوامع، راهکارهای تحدید قدرت و اجازۀ مشارکت عمومی در سامان‌یابی آنها را بررسی نماید.
آگامبن، جورجو (1395) وسایل بی‌هدف، ترجمه امید مهرگان و صالح نجفی، چاپ سوم، تهران، چشمه.
------------ (1397) وضعیت استثنایی، ترجمه پویا ایمانی، تهران، نی.
اسپینوزا، بندیکت (1396) رساله الهی سیاسی، ترجمه علی فردوسی، تهران، شرکت سهامی انتشار.
بک، اولریش (۱۳۷۹) جامعۀ خطر، به سوی مدرنیته‌ای نوین، ترجمه رضا فاضل و مهدی فرهمندنژاد، تهران، ثالث.
بنیامین، والتر (1384) «اثر هنری در عصر بازتولیدپذیری تکنیکی آن، در: زیبایی‌شناسی انتقادی»، ترجمه امید مهرگان، چاپ دوم، تهران، گام نو، صص 17-54.
دالمایر، فرد (1384) راه‌های بدیل، ترجمه فاطمه صادقی و نرگس تاجیک، آبادان، پرسش.
سعید، ادوارد (1380) نقش روشنفکر، ترجمه حمید عضدانلو، تهران، نی.
فوکو، میشل (1390) باید از جامعه دفاع کرد، ترجمه رضا نجف‌زاده، تهران، رخ‌داد نو.
کاستلز، امانوئل (1394) شبکه‌های خشم و امید، ترجمه مجید قلی‌پور، تهران، مرکز.
نیچه، فردریش (1386) غروب بت‌ها، ترجمه داریوش آشوری، چاپ چهارم، تهران، آگه.
هایدگر، مارتین (1381) شعر، زبان و اندیشه رهایی، ترجمه عباس منوچهری، تهران، مولی.
----------- (1389) هستی و زمان، ترجمه سیاوش جمادی، تهران، ققنوس.
Anderson, Benedict (2006) Imagined Communities (revised ed.), London & New York, Verso.
Dreyfus, Hubert L. (2009) On the Internet, 2nd ed.
, London & New York, Routledge.
Edosomwan, S., KalangotPrakasan, S., Kouame, D., Watson, J., & Seymour, T. (2011) "The History of Social Media and its Impact on Business", in, The Journal of Applied Management and Entrepreneurship, Vol. 16, No.3. Foucault, Michael (1978) History of Sexuality, Vol. 1, an Introduction, Trans. By Robert Hurley, New York, Pantheon Books.
-------------------- (1983) "Subject and Power", in, Dreyfus, H. &Rabinow, P., Michael Foucault, Beyond Structuralism and Hermeneutics, 2nd ed., The University of Chicago Press, pp. 208-228.
Ishikawa, K. Ch. (2003) "J.C.R. Licklider's vision for the IPTO", in, IEEEANNALS OF THE HISTORY OF COMPUTING, Vol. 25, No. 3, pp. 62-77.
McCracken, Harry (2014) "How Gmail Happened, The Inside Story of Its Launch 10 Years Ago". In, Time, 1 April, available on،https,//time.com/43263/gmail-10th-anniversary.
Melamed, Laliv & Keidl, P. Dominik (2020) "Pandemic Media، Introduction", in, Keidl, P. D., Melamed, L., Hediger, V., &Somaini, A. (Eds.), Pandemic Medi, Preliminary Notes Toward an Inventory, Frankfurt, Meson Press, pp. 11-25.
