غده تیروئید: بیماریها و روشهای تشخیص آزمایشگاهی در دام کوچک
الموضوعات :مائده قاری 1 , نیلوفر عابدی 2 , محمد حیدرپور 3
1 - دانشجو
2 - دانشجو
3 - عضو هیئت علمی
الکلمات المفتاحية: کم کاری تیروئید, پرکاری تیروئید, یافتههای آزمایشگاهی, تشخیص ,
ملخص المقالة :
بیماریهای غده تیروئید جز شایعترین اختلالهای غدد درون ریز هستند. کم کاری تیروئید در سگ ها شایع است در گربهبه ندرت رخ می دهد. پرکاری یکی از بیماریهای رایج در گربهها و غیر رایج در سگها است. کمکاری تیروئید اغلب در سگ های میانسال تا پیر با علائم بالینی از قبیل افزایش وزن و چاقی، بیحالی، پوشش مویی نامناسب، عدم تحمل سرما و جستجوی مکانهای گرم، ناباروری، موریختگی غیر شورهای و هیپرپیگمنتاسیون در محل موریختگیها رخ میدهد. یافتههای آزمایشگاهی این بیماری میتواند شامل کمخونی ملایم، افزایش آنزیمهای کبدی و آنزیم کراتین کیناز باشد. افزایش تریگلیسریدها و لیپیدهای خون در بیشتر بیماران رخ میدهد. افزایش کلسترول خون در بیش از 80 درصد سگهای مبتلا دیده میشود و اگر بیشتر از 500 میلیگرم در دسیلیتر باشد احتمال وجود کمکاری تیروئید را تقویت میکند. اندازهگیری غلظت پایه T4 تام خون (Total T4, TT4) باید به عنوان اولبن آزمایش تشخیصی در هنگامیکه کمکاری تیروئید تشخیص داده میشود، انجام شود. است اما در 20 درصد سگها بدون کمکاری تیروئید نیز ممکن است TT4 کاهش یابد. همچنین در 10 درصد سگهای مبتلا به کمکاری تیروئید ممکن است TT4 در محدوده نرمال باشد. بنابراین اندازهگیری غلظت fT4 و یا TSH مهم است. در موارد چالش برانگیز ممکن است نیاز به روشهای تشخیصی دقیقتر مانند تکرار آزمایشها در 4 هفته و یا انجام آزمایشهای تحریک TSH یا TRH باشد. پرکاری تیروئید شایعترین اختلال غدد درونریز در گربه ها است. بیشفعالی، کاهش وزن و پلی فاژی فراوانترین علایم بالینی در گربههای مبتلا میانسال تا مسن هستند. افزایش در یک یا چند آنزیم کبدی، ازتمی، افزایش فسفر خون و اریتروسیتوز پایدارترین یافتههای آزمایشگاهی در گربههایی با پرکاری تیروئید هستند. اگر گربهای برخی علائم بالینی و آزمایشگاهی غیر طبیعی پرکاری تیروئید و افزایش TT4 داشت برای تشخیص بیماری کافی است و نیازی به اندازهگیری fT4 و سایر آزمایشها نیست. هرگاه گربها ی علائم بالینی و آزمایشگاهی متناقض داشت، جهت تشخیص پرکاری تیروئید، سایر آزمایشهای اندوکرین مانند تکرار TT4 یک تا دو هفته بعد، اندازهگیری fT4، آزمایش سرکوب T3 و آزمایش تحریک TSH یا TRH باید انجام شود.
1. Kaneko H. Thyroid function. In: Kaneko JJ, Harvey JW, Bruss ML, editors. Clinical biochemistry of domestic animals, 6th ed. San Diego, USA:Academic Press; 2008. p. 623-634.
2. Latimer KS. Duncan and Prasse's veterinary laboratory medicine: clinical pathology, 5th ed. John Wiley & Sons; 2011.
3. Mooney CT, Peterson M. BSAVA manual of canine and feline endocrinology, 4th ed. Quedgeley, Gloucester:British Small Animal Veterinary Association; 2012.
4. Peterson ME, Ward CR. Etiopathologic findings of hyperthyroidism in cats. Vet Clin North Am Small Anim Pract 2007; 37(4):633-645.
5. Stockham SL, Scoth MA. Fundamentals of veterinary clinical pathology, 2nd ed. Iowa, USA: Blackwell Publlshing; 2008.
6. Thrall MA, Allison R, Weiser G, Campbell T. Veterinary hematology and clinical chemistry, 2nd ed. 2012.
7. Villiers E, Ristic J. BSAVA Manual of Canine and Feline Clinical Pathology. 3rd ed. British Small Animal Veterinary Association; 2016.
