موضع‌گیری ایدئولوژی آنارشیسم نسبت به دولت و تحقق آن در عصر جهانی شدن: بر اساس بازخوانی نظریۀ «وودکاک» و «نیومن»
الموضوعات :محمدعلي توانا 1 , محمود علی‌پور 2 , رقیه عزیزپور مرزونی 3
1 - دانشگاه شیراز گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی
2 - دکتری اندیشه سیاسی دانشگاه تربیت مدرس
3 - دانشگاه یزد
الکلمات المفتاحية: دولت آنارشیسم جهانی شدن مرکزیت زدایی فراقلمروزدایی از حوزه دولت,
ملخص المقالة :
«دولت» یکی از عناصر اصلی و به عنوان عالی ترین قوۀ اجرایی درون مرزهای سرزمینی مطرح شده است. دولت - حداقل در عصر مدرن - مظهر قدرت و حاکمیت در جوامع بوده است. اساساً «آنارشیسم» به عنوان یک ایدئولوژی، نسبت به نهاد «دولت» و «قدرت دولتی» بدبین بوده، هرگونه مؤسسه مبتنی بر زور و اجبار را عامل تباهی زندگی اخلاقی و اجتماعی انسان قلمداد می کند. از سوی دیگر در عصر «جهانی شدن» به عنوان وضعیت سیاسی اجتماعی متأخر، عناصر حاکمیت با چالش اساسی روبه رو شده است. یکی از مشخصه های اندیشه‌ای عصر جهانی شدن، تکیه کردن بر زمینۀ فکری جنبش «پست-مدرنیسم» است که ارزش‌های دوران مدرن را به چالش می خواند. از ویژگی های اصلی این جنبش، نفی مطلق گرایی است که در این راستا، «ساختارِ شکل گرفتۀ قدرت» را مورد سرزنش قرار می‌دهد و به نقد سلطۀ آن در اجتماع سیاسی می-پردازد. بر این اساس سؤالی که پیش روی این پژوهش است این است که با توجه به تکثرگرایی و نقد عام گرایی در وضعیت «جهانی شدن»، مسیری برای ادامۀ حیات ایدئولوژی «آنارشیسم» وجود خواهد داشت؟ و آیا فرصت ابراز وجودِ «دولت ستیزی» و «اختیارگرایی» ایدئولوژی «آنارشیسم» در وضعیت «جهانی شدن» فراهم می‌آید؟ فرضیۀ این مقاله این است که در عصر جهانی شدن با رویکرد «مرکزیت‌زدایی» که در حال گسترش در حوزه های مختلف است، می توان گفت «قدرت دولتی» پراکنده و وظایف آن محدود شده و از سوی دیگر رؤیای جامعۀ بدون دولت و اجتماع اخلاقی مبتنی بر «اختیارگراییِ آنارشیسم»، در برخی حوزه ها تحقق می‌یابد. بنابراین سعی می شود با بازخوانی ایدئولوژی آنارشیسم - در نزد دو تن از شاخص‌ترین متفکران معاصر این مکتب یعنی «جورج وودکاک» و «سال نیومن» - سرنوشت دولت در وضعیت جهانی شدن، تبیین و تحلیل گردد.
ایمان، محمدتقی و محمودرضا نوشادی (1390) «تحلیل محتوای کیفی»، پژوهش، سال 3، شماره 2، صص 15-42.#
باردن، لورنس (1374) تحلیل محتوا، ترجمۀ محمد یمنی و ملیحه آشیانی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.#
بری، نورمن (1387) نظریۀ نظم خودانگیخته، ترجمۀ خشایار دیهیمی، تهران، نی.#
بشیریه، حسین (1386) آموزش دانش سیاسی، چاپ هشتم، تهران، نگاه معاصر.#
بنت، دابلیو.#لنس و رابرت.# ام انتمن (1389) سیاست رسانه‌ای¬شده، ارتباطات در آیندۀ دموکراسی، ترجمۀ مسعود آریایی¬نیا، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.#
تامپسون، جان.#ب (1389) رسانه‌ها و مدرنیته، نظریۀ اجتماعی رسانه‌ها، چاپ دوم، تهران، سروش، صدا و سیما.#
توانا، محمدعلی (1390) «برابری جنسیتی در نظریۀ شهروندی متمایز آیریس ماریون یانگ»، زن در توسعه و سیاست، شماره 4، صص 27-42.#
جعفری، انوش (1389) «جهانی شدن و وستفالی¬زدایی از متغیرهای دولت»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره 13، صص 83-113.#
حقیقت، صادق (1387) روش¬شناسی علوم سیاسی، ویراست دوم، قم، دانشگاه مفید.#
دیواین، فیونا (1390) «تحلیل کیفی»، در روش و نظریه در علوم سیاسی، ویراستاران دیوید مارش و جری استوکر، ترجمه امیر محمد حاجی یوسفی، چاپ ششم، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.#
ران، وندی ام و توماس جی.# رادلف (1389) «هویت ملی و آینده دمکراسی»، در سیاست رسانه‌ای شده، ارتباطات در آینده دموکراسی، ویراستاران دابلیو لنس بنت و رابرت ام انتمن، ترجمۀ مسعود آریایی¬نیا، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، صص 631-649.#
رید، هربرت (1385) آنارشیسم؛ سیاست شاعرانه، جستارهایی دربارۀ سیاست، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران، اختران.#
زین، هوارد (1385) هنر انقلاب، در آنارشیسم؛ سیاست شاعرانه، جستارهایی دربارۀ سیاست هربرت رید، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران، اختران.#
سلیمی، حسین (1384) نظریه‌های گوناگون دربارۀ جهانی شدن، تهران، سمت.#
شهرام¬نیا، امیرمسعود (1385) جهانی شدن و دموکراسی در ایران، تهران، نگاه معاصر.#
عالم، عبدالرحمان (1383) «آنارشیسم، گذشته و حال و تغییر در حوزه عمل»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 65، صص 87-112.#
کین، جان (1389) رسانه‌ها و دموکراسی، ترجمۀ نازنین شاه¬رکنی، چاپ دوم، تهران، طرح نو.#
لسناف، مایکل.# ایچ (1385) فیلسوفان سیاسی قرن بیستم، ترجمۀ خشایار دیهیمی، تهران، ماهی.#
نجفی، صالح (1391) «مقدمه‌ای بر ترجمۀ «آنارشیسم و سیاست رادیکال» نوشته سال نیومن»، نشریه بین¬المللی مطالعات آنارشیست، شماره 16، مندرج در روزنامه شرق، اندیشه، ص12، 26 اسفند 91.#
نش، کیت (1388) جامعه‌شناسی سیاسی معاصر، جهانی شدن، سیاست، قدرت، چاپ سوم، تهران، کویر.#
نوازنی، بهرام (1382) جهانی شدن و پیامد‌های آن برای ایران، تهران، نگارش علوم.#
نیومن، راسل (1389) تأثیر رسانه‌های جدید در «سیاست رسانه‌ای شده، ارتباطات در آینده دموکراسی» نوشتۀ دابلیو لنس بنت و رابرت ام انتمن، ترجمۀ مسعود آریایی‌نیا، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، صص 422-446.#
هاروی، دیوید (1386) نئولیبرالیسم، ترجمه دکتر محمود عبدالله¬زاده، تهران، اختران.#
هداک، بروس (1391) تاریخ اندیشه سیاسی از عهد باستان تا امروز، ترجمه محمدحسین وقار، تهران، اطلاعات.#
هی¬وود، اندروو (1389) سیاست، ترجمۀ عبدالرحمان عالم، تهران، نی.#
واترز، مالکوم (1379) جهانی شدن، ترجمۀ اسماعیل مردانی گیوی و سیاوش مریدی، تهران،سازمان مدیریت دولتی.#
وودکاک، جورج (1368) آنارشیسم، ترجمه هرمز عبداللهی، تهران، معین.#
وینسنت، اندرو (1386) ایدئولوژی‌های مدرن سیاسی، ترجمۀ مرتضی ثاقب¬فر، چاپ دوم، تهران، ققنوس.#
Berkman, Alexander (2005) The ABC of Anarchism, Dover Publications.#
Common, R.# K (1998) Convergence and Transfer, a Review of Globalization”International Journal of Public Sector Management, 11(6).#
Giddens, A.# (1990) The Consequences of Modernity, Cambridge, PolityPress.#
Guérin, Daniel (2012) Anarchism, From Theory to Practice, Monthly Review Press.#
Habermas , Jurgun (1999 ) (Ed.# Ciaran Cronin and Pablo De Greiff) Inclusion of The Other, Studies in Political Theory, Cambridge, Polity Press.#
Habermas, J.# (2000) Crossing globalisation‟s valley of tears.# New Perspectives
Quarterly, 17 (4) 51-57.#
Kymlicka, Will (1995) Multi-Cultural Citizenship, a Liberal Theory of Minority Right.# Oxford University Press, Oxford.#
Nozick, Robert (1974) anarchy, state and utopia, basil Blackwell, oxford.#
Rocker, Rudolf (2004) Anarcho-Syndicalism, Theory and Practice, Ak Press.#
Newman, Saul (2008) Postanarchism, Anarchist studies, volume 16, number 2.# , 101-104.#
Scholte, Jan Art (2000) Globalization a Critical Introduction, Uk, Palgrave.#
Walker, R.#G (1993) Inside/outside, Cambridge University press.#
