رگه‌های استعمار در فلسفه کانت (با تکیه بر آراء اسپیوک)
الموضوعات :
صدیقه پورمختار
1
(دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران)
شمس الملوک مصطفوی
2
(دانشگاه آزاد واحد تهران شمال)
سید محمد مرندی
3
(دانشگاه تهران)
الکلمات المفتاحية: اسپیوک کانت استعمار والایی غایت‌شناسی,
ملخص المقالة :
یکی از عوامل موفقیت استعمار در سرزمین های مستعمره خود، علاوه بر گزینه نظامی، استفاده هوشمندانه از فنون بلاغت و سخنوری بوده و از این رو مأموریت متمدن سازی اروپایی بر اساس فرهنگ به عنوان سخنوری پایه گذاری و از طریق ادبیات و فلسفه قرن هجدهم و نوزدهم دنبال شده است. «امانوئل کانت»، فیلسوف بزرگ قرن هجدهم آلمان، در کتاب «نقد قوه حکم» خود که بخش اول آن فلسفه ذوق (مبحث زیبا و والا) و بخش دوم آن به غایت‌شناسی اختصاص دارد، سوژه ای را معرفی می کند که تحت شرایط خاصی به درک زیبایی، والایی و غایتمندی نائل می شود؛ اما از آنجایی که از نظر کانت چنین درکی متعلق به همگان نیست، این پرسش فراروی منتقدان قرار می گیرد که آیا می توان گفت سوژه کانتی در نقد سوم، نشانی از نژادگرایی و استعمار در خود دارد؟ مقاله حاضر بر اساس آرای «گایاتری چاکراورتی اسپیوک»، منتقد و اندیشمند مشهور حوزه مطالعات پسااستعماری، به بررسی و پاسخ این پرسش می‌پردازد. اسپیوک بر این اعتقاد است که نظرهای کانت در دو مورد دارای نژادگرایی و استعمار است؛ یکی در تحلیل والایی که می گوید انسان خام به دلیل آنکه آموزش دیده و بافرهنگ نیست، والایی را تنها به عنوان مفهومی دهشتناک درک می کند و دوم در بحث غایت شناسی که بومیان استرالیایی را فاقد فاعلیت انسانی می داند. بنابراین سوژۀ شناسای جهان شمول یا انسان کانتی به تمامی بشریت رجوع نمی‌کند، بلکه تنها به سوژه آموزش دیدۀ بورژوایِ مردِ دوران روشنگری اروپا که بخشی از اصول عقلانی گسترش امپریالیسم را فراهم کرده است، توجه نشان می دهد.
کانت، ایمانوئل (1377) نقد قوه¬ حکم، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، تهران، نی.
Amrams M.H. (2009) A Glossary of Literary Terms. New York: Wadsworth Cengage Learning.
Bart- Moore, Gilbert. (1997) Postcolonial Theory Contexts, Practices, Politics London • New York: Verso.
Bernasconi, Robert (2002) ‘Kant as an Unfamiliar Source of Racism’. In Philosophers on Race. Oxford: Blackwell Publishing.
Caygill, H. (1989) Art of Judgement. Oxford, UK: B. Blackwell.
Chuckwudi Eze, Emmanuel. (1997) ‘The Color of Reason: The Idea of «Race» in Kant’s Anthropology’, Postcolonial African Philosophy. Oxford: Blackwell, pp: 103–140.
Flikschuh, Katrin and Ypi, Lea (2014) Kant and Colonialism: Historical and Critical Perspectives, Oxford: Oxford University Press.
Fischer-Tiné, Harald (2011) Postcolonial Studies. European History Online.
Gahandi, Leela (1998) Postcolonial theory: A Critical Introduction. Columbia University press.
Gayatri Chakravorty Spivak (1999) A Critique of Postcolonial Reason: Towards History of the Vanishing Present, Cambridge: Harvard University press.
Gilbert, Helen (1996) Postcolonial Drama: Theory, Practice, Politics. London: Routledge.
Gillen, Paul. Ghosh, Devleena (2007) Colonialism & Modernity. Sidney: Unsw Press.
Hill and Boxill (2001) ‘Kant and Race’. In Race and Racism. Oxford University Press.
Hornby, A.S (2000) Oxford Advanced Learner`s Dictionary. Oxford: Oxford University Press.
Kleingeld, Pauline (2012) Kant and Cosmopolitanism. Cambridge University Press.
Kohn, Margaret (2014) Colonialism, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = .
Morton, Stephen (2007) Gayatri Spivak. Cambridge: Polity.
Morton, Stephen (2003) Gayatri Chakravorty Spivak. New York: Routledge.
Phillips, Lawrence (2003) Encyclopedia of Postmodernism. London: Routledge.
Quayson, Ato (2000) Post colonialism: Theory, Practice, or Process. Poility Press.
Sean, Homer (2005) Jacques Lacan. London: Routledge.
Tricoire, Damien (2017) Enlightened Colonialism: Civilization Narratives and Imperial Politics in the Age of Reason.
