قلب نحوی به راست در ترجمه (از زبان فارسی به انگلیسی)
الموضوعات :
محمد دبیرمقدم
1
(استاد گروه زبان¬شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی)
ویدا شقاقی
2
(استاد گروه زبان¬شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی)
مجتبی منشی‌زاده
3
(استاد گروه زبان¬شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی)
سید حسین پیری
4
(دانشجوی دکتری گروه زبان¬شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی)
الکلمات المفتاحية: زبان فارسی, زبان انگلیسی, قلب نحوی به راست, ترجمه و معنای کاربردشناختی,
ملخص المقالة :
قلب نحوی در زبان فارسی، اختیاری و با انگیزۀ کاربرد شناختی همراه است. از آنجایی که قلب نحوی در زبان فارسی، برخلاف زبان انگلیسی، یکی از ویژگی-های این زبان محسوب می شود، تحلیل بندهای مقلوب و ترجمه آنها به منظور افزایش دقت و کیفیت ترجمه این نوع بندها ضروری به نظر می آید. بنابراین پژوهش حاضر به روش پیکره ای، از نوع توصیفی - تحلیلی و با هدف بررسی تأثیر قلب نحوی به راست بر بندهای ساده فارسی و تحلیل معادل های انگلیسی آنهاست. برای این منظور از تعداد کل 5247 بند در پیکره فارسی متشکل از کتاب های «مربای شیرین»، «خمره»، «دا» و «چراغ ها را من خاموش می کنم»، تعداد 297 بند مقلوب به راست جمع آوری گردید و همراه با معادل های ترجمه شده انگلیسی آنها بر اساس چارچوب نظری دستور نقش گرای نظام بنیاد «هلیدی» تحلیل شد. نتایج نشان می‌دهد که قلب نحوی به راست در پیکره فارسی با تغییر در فرانقش ها، آغازگر نشان دار ایجاد کرده است؛ ولی مترجمان به این نوع بندها توجه چندانی نداشته اند. همچنین این دستور در زمینه نقد و صحه گذاری ترجمه بندهای مقلوب به راست به زبان انگلیسی می تواند کارا باشد.
امامی، محمد (1385) «بررسی امکان ارزیابی متون ترجمه¬شده بر پایه یک نظریه تحلیل گفتمان»، پایان¬نامه کارشناسی ارشد زبان¬شناسی، تهران، پژوهشکده زبان¬شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پیرزاد، زویا (1394) چراغ¬ها را من خاموش می¬کنم، چاپ پنجاه¬و¬نهم، تهران، مرکز.
پیری، زینت¬ السادات (1388) «بررسی ترجمه انگلیسی به فارسی متون اخبار سیاسی بر پایه یک نظریه تحلیل گفتمان»، پایان¬نامه کارشناسی ارشد زبان¬شناسی، تهران، پژوهشکده زبان-شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
حسینی، سیده ¬زهرا (1394) دا، چاپ صد و ¬پنجاه ¬و ¬چهارم، تهران، سوره مهر.
دبیر¬مقدم، محمد (1374) «فعل مرکب در زبان فارسی»، مجله زبان¬شناسی، سال دوازدهم، شماره 1 و 2، صص 2-64.
دلیل، ژان (1381) تحلیل کلام روشی برای ترجمه: نظریه و کاربرد، ترجمه اسماعیل فقیه، تهران، رهنما.
راسخ¬مهند، محمد (1382) «قلب نحوی در زبان فارسی»، پایان¬نامه دکتری زبان¬شناسی، تهران، دانشکده ادبیات فارسی و زبان¬های خارجی، دانشگاه علامه طباطبایی.
-------------- (1385) «ارتباط قلب نحوی و تأکید در زبان فارسی»، مجله دستور ویژه¬نامه فرهنگستان، شماره 2، صص 20-35.
رضا¬پور، ابراهیم (1396) «تعامل نحو و زبان¬شناسی اجتماعی: تحلیلی جامعه¬شناختی»، فصلنامه علمی- پژوهشی دانشگاه الزهرا، سال نهم، شماره 22، صص 77-104.
رمضانی، احمد و آتوسا تفرشی (1394) «بررسی و نقد کتاب زبان انگلیسی هفتم بر مبنای دستور نقش¬گرا نظام¬بنیاد هلیدی»، ماهنامه پژوهش¬های انتقادی متون و برنامه¬های علوم انسانی، دوره پانزدهم، شماره 36، صص 53-68.
صادقی، یلدا (1398) «تحلیل گفتمانی ترجمه¬های داستان بوف کور بر اساس دستور نقش¬گرای نظام‌مند»، پایان¬نامه کارشناسی ارشد زبان¬شناسی، تهران، دانشگاه علامه طباطبائی.
فهیم نیا، فرزین (1389) «توصیف و تحلیل نقش‌گرایانۀ آغازگر از منظر رویکرد هلیدی، در متن کتاب‌های فارسی و انشای دانش‌آموزان دبستان»، مجله علمی - پژوهشی زبان و زبان-شناسی، دوره ششم، شماره 12، صص 41-59.
کتابی، سعید و ابوالفضل مصفا (1385) «ترجمه و حرکت سازه¬ها»، فصلنامه مطالعات ترجمه، سال چهارم، شماره¬ 4، صص 7-22.
مرادی کرمانی، هوشنگ (1394الف) خمره، چاپ دهم، تهران، معین.
------------------- (1394ب) مربای شیرین، چاپ بیستم، تهران، معین.
منصوری، مهرزاد (1389) «بررسی ترجمه¬های قرآن کریم به لحاظ آرایش واژگانی»، فصلنامه مطالعات ترجمه، دوره هشتم، شماره 30، صص 21-36.
مهاجر، مهران و محمد نبوی (1376) «به سوی زبان¬شناسی شعر: رهیافتی نقش¬گرا»، تهران، مرکز.
میان¬رودی، نوشین و الیاس نورایی (1394) «قلب نحوی در شعر سهراب سپهری»، تهران، همایش بین¬المللی جستارهای ادبی و ارتباطات فرهنگی.
یارمحمدی، لطف¬الله (1383) گفتمان¬شناسی رایج و انتقادی، تهران، هرمس.
Birner, D., & S. Mahootian (1996) “Functional Construction in Inversion in English And Farsi”, Languages Science, 18, 127-136.
Browning, M. & E. Karimi (1994) “Scrambling to Object Position in Persian”, N. Cover H. van Riemsdijk (eds), Studies of Scrambling, 61-100.
Halliday, M.A.K. (1985) An Introduction to Functional Grammar, London: Edward Arnold.
------------------ (1994) An Introduction to Functional Grammar, London: Edward Arnold.
Halliday, M.A.K. & C. Mathiessen (2014) Halliday’s Introduction to Functional Grammar (fourth edition), U.K.: Routledge.
Hosseini, S. (2014) One Woman's War: Da (Sprachman P. Trans.), USA: Mazda Publication.
Kang, J. (2016) A Functional Approach of the Status of Theme and Textual Development. Theory and Practice in Language Studies, Vol. 9 No. 5, 1053-1059.
Karimi, S. (1990) “Obliqueness, Specificity and Discourse Function: Ra in Persian” Linguistic Analysis, 20, 1-191.
Karimi, S. (2003) “Object Positions and Scrambling in Persian”, Karimi (ed). Word.
Larson. M. (1984) Meaning-based Translation, U.K.: University Press of America Inc.
MoradiKermani, H. (2016) A sweet jam (Croskery, C. Trans.), USA: Candle & Fog Publishing.
MoradiKermani, H. (2015) The Water Urn (Croskery, C. Trans.), USA: Candle & Fog Publishing. Order and Scrambling, U.K.: Blackwell Publishers, 91-125.
Pirzad, Z. (2002) Things we left Unsaid (Franklin, L. Trans.), U.K.: Oneworld Publication.
Roberts, J. R. (2009) A Study of Persian Discourse Structure (in cooperation With Behrooz Barjesteh and Carina Jahani), USA: Uppsala University Press.
Thompson, G. (2004) Introducing Functional Grammar, 2nd edn, London: Hodder Amold Publication.
