کارکرد بررسی واژگان دخیل در فهم متون مقدس؛ مطالعه موردی: سجّیل
الموضوعات :
1 -
الکلمات المفتاحية: سجيل واژگان دخیل قرآن روايات تفسيري فهم متن,
ملخص المقالة :
در حوزه مطالعات قرآني، بررسي واژگان دخيل معمولاً با دو دشواری اصلي همراه است. نخست: محققان در بررسي اين واژه‌ها، به مواردي بر مي‌خورند که ريشه و معناي دقيق آنها براي متقدم‌ترين لغويان معلوم نيست. بنابراين، هم فهم آيات مشتمل بر اين واژه‌ها با ابهامات لغوي همراه است، هم اين سردرگمي لغويان متقدم، پيگيري ريشه اصلي واژه را دشوارتر مي‌سازد. دوم، در توضیح این واژه‌ها عموماً تعداد قابل توجهي روايات تفسيري وجود داردکه توضيحاتي تأويلي و مصداقي ـ و در موارد اندکي، توضيحات لغوي ـ درباره این واژه‌ها به دست مي‌دهند. اين دسته از روايات به سبب اساس و صبغه تأويليِ غير زبان‌شناختی‌شان، نه تنها به کار معناشناسي واژگان دخيل نمي‌آيند، بلکه فهم خود آنها و کشف ارتباط مصداق‌هاي تأويلي مطرح شده در آنها با معناي لغوي واژگان، مستلزم آگاهي به معناي دقيق واژه دخيل است. با اين وصف، اگر اين روايات را در کنار آيات قرآنيِ مشتمل بر واژه‌هاي دخيل به عنوان بخشي از متون مقدس يا مأثور به حساب آوريم، فهم دقيق آنها در گرو مطالعات زبان‌شناختی در باب ريشه و معناي واژه‌هاي دخيل است. در اين نوشتار«سِجّيل» از واژگان دخيلي است که ريشه‌هاي مختلفي براي آن پيشنهاد شده و روايات تفسيري مختلفي در توضيح آن وجود دارد. دستيابي به فهم دقيقي از اين واژه در درجه نخست مستلزمِ تحليل و نقادي ريشه‌يابي‌هاي زبان‌شناسان است. با تحلیل این ریشه‌یابی‌ها ابتدا معلوم می‌گردد که مناسب‌ترین ریشه پیشنهادی، ریشه فارسی است. ضمناً نشان داده مي‌شود که پذيرش هر ريشه و معناي متناسب با آن چگونه بر فهم ما از روايات تفسيري و قبول يا رد آنها تأثير مي‌گذارد.
