نمادانگاري قصيده عينيّه ابن‌سينا و بازتاب آن در انديشه عارفان مسلمان
الموضوعات :
علی فتح اللهی
1
()
علي نظري
2
()
الکلمات المفتاحية: نمادانگاري تعالی روح هبوط نفس مرغ جان دوگانگی جان وتن,
ملخص المقالة :
چگونگي هبوط روح آدمي از عالم علوي و نزول آن در قفس جسماني، از مباحث غامض فلسفی و عرفانی است. دوگانگي ميان جان لطیف و جسم کثیف از موضوعات مورد بحث در بيشتر مكاتب فكري- فلسفي و عرفاني است. در این زمینه ابن سینا با دفاع از نظریه‌ی «دوگانگی روح و تن» مانند بسیاری عرفای مسلمان، از پیشگامان تصویر هبوط روح در جسم به صورت نمادین است. قصيده‌ي عينيه‌ي ابن‌سينا نيز در بين آثار انديشمندان مسلمان، در زمره‌ي آثاری به‌شمار مي‌آيد كه با زبان نمادين به تبیین دوگانگي روان و بدن مي‌پردازد. اين نوشتار به بيان رمزپردازي، چگونگي شکل گیری آن و عوامل مؤثردر پيدايش داستان‌هاي رمزي- عرفاني در آثار متفكران مسلمان مي‌پردازد. مطالعه‌ی منشأهای گنوسی، نوافلاطونی و اخوان الصفا درقصیده و تأثير آن بر مفاهيم عرفاني و تطبيق بيان نمادين اين قصيده با مفاهيم صوفيانه‌ي عارفان مسلمان در کنار پردازش تعلّق روح به عالم بالا، هبوط غیر ارادی آن و بیان دوگانگی تن و جان و چگونگی رابطه‌ی آن دو با هم، ازديگر موضوعات مورد بحث در اين مقاله است. در پایان به بررسی راه‌های رهایی نفس لطیف باقی، از اسارت زندان جسم فانی خواهیم پرداخت.
