مروری بر پارادایم ها و مکاتب در علم جغرافیا
محورهای موضوعی : علوم جغرافیا (کلیه گرایشها)
مجید ظریفیان
1
( دانشگاه پیام نور شیراز)
کلید واژه: جغرافیا, پارادایم, مکاتب,
چکیده مقاله :
پارادایم در علوم به معنای(دیدگاه، الگو، سرمشق و…) است. پارادایم ها همچون خونی در رگ های علوم مختلف جاری است. پارادایم ها فعالیت دانشمندان هر رشته را هماهنگ و هدایت می کند. توجه زیاد به یک پارادایم می تواند تعصب را گسترش دهد و این تعصب اگر در سطح جامعه و حکومت نفوذ کند، موجب عقب ماندگی کشور در مسیر توسعه خواهد شد. پارادایم ها همواره تغییر و تحول پیدا می کنند(ثابت و پایدار).پارادایم های جدیدی توسط افراد با نبوغ ، شجاع و جسور متولد می شوند. تغییر و تحول پارادایم ها به تحولات علوم می انجامد. تاریخچه مکتب و سیر تکاملی آن ورود بحث فضا به علم جغرافیا همزمان با طرح جغرافیای نو در محافل جغرافیا اتفاق افتاد. در واقع می توان گفت که ابتداء در سال 1928 رابرت پلات جغرافیدان آمریکائی به وابستگی های ناحیه ای و یا فضایی تأکید بسیار نمود. و پس از او جغرافیدانان دیگری از سنت فضایی استفاده کردند اما کار عملی در دیدگاه فضایی توسط ادوارد اولمن و فردکورد شیفر وارد جغرافیا گردید . والترکریستالر، آلفرد وبر و فن تونن افق های تازه در جغرافیا گشودند. در اوایل دهه ی 1950 شیفر جغرافیا را « علم آرایش فضایی پدیده ها » می داند و اثبات گرائی منطقی را وارد مطالعات جغرافیای می نماید.
Paradigm in science means (point of view, pattern, example, etc.). Paradigms flow like blood in the veins of different sciences. Paradigms coordinate and direct the activities of scientists in each discipline. Paying too much attention to a paradigm can spread prejudice, and if this prejudice penetrates at the level of society and government, it will cause the country to lag behind in the development path. Paradigms are always changing and evolving (fixed and stable). New paradigms are born by people with genius, brave and bold. The change and transformation of paradigms leads to the transformation of sciences. The history of the school and its evolution. The entry of space discussion into the science of geography happened at the same time as the project of new geography in geography circles. In fact, it can be said that beginning in 1928, the American geographer Robert Platt emphasized a lot on regional or spatial dependencies. And after him, other geographers used the spatial tradition, but the practical work in the spatial perspective was entered into geography by Edward Ullman and Fred Kord Schiffer. Walter Kristaler, Alfred Weber and Van Tonen opened new horizons in geography. In the early 1950s, Schiffer considers geography to be "the science of the spatial arrangement of phenomena" and introduces logical positivism into geographical studies.
• احمدی، ح.، فیض‌نیا، س. (1385). سازندهای دورۀ کواترنر (مبانی نظری و کاربردی آن در منابع طبیعی)، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، 259.
اردکانی، محمدرضا (1388)، اکولوژی عمومی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران
آشوری، داریوش (1357)، فرهنگ سیاسی، چاپ یازدهم، انتشارات مروارید
انش‌نامه نظریه‌های ادبی معاصر، ویراستار ایرنا ریما مکاریک، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: انتشارات آگه، ۱۳۸۴، ص ۱۷۳.
• پوراحمد، احمد(1385).قلمرو و فلسفه‌ی جغرافیا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
• ترنج، حسنعلی (1397) جغرافیای طبیعی.
• ترنج، حسنعلی (1397) دانش جغرافیا (انسانی).
• حسینعلی نوذری، صورتبندی مدرنیته و پست‌مدرنیته، انتشارات نقش جهان، ۱۳۸۵
رامپا، لوبسانگ، فصل‌هایی از زندگی، ترجمه فريده مهدوی دامغانی– تهران : فردوس 1376صفحه 292.
• الستر، ک. (1389). نظریۀ تکامل داروین و توضیح تاریخی در زیست‌شناسی، پژوهش‌های فلسفی، سال پنجم، شماره شانزدهم.
• شكويي، حسين(1392) فلسفه جغرافيا انتشارات سمت
شکویی، حسین(1378).اندیشه‌های نو در فلسفه جغرافیا جلد اول. تهران: انتشارات گیتاشناسی.
علی آقا بخشی، فرهنگ علوم سیاسی، نشر تندر، تهران 1363، ص 22.
فريد، يداله (1376) سير انديشه در قلمرو جغرافياي انساني، انتشارات دانشگاه تبریز
فريد، يداله (1376)« تاملي در فضاي جغرافيايي با نگاهي به نظرات جغرافيدانان معتبر فرانسه - فصلنامه تحقیقات
• قره نژاد، حسن ؛(1371) بررسی جغرافیایی واحدهای تولید نان در شهر اصفهان تحقیقات جغرافیایی پاییز 1371 - شماره 26 ISC (17 صفحه - از 25 تا 41 )
