بررسی نقش طرح های هادی در توسعه روستایی از منظر کالبدی با تاکید بر هویت بخشی به فضا مطالعه موردی، شهرستان رشت، استان گیلان
محورهای موضوعی : برنامه ریزی شهری و محلی
محمدعلی رحیمی پور شیخانی نژاد
1
,
حبیب محمودی چناری
2
,
سیده فاطمه امامی
3
,
فرزانه نصیری جان آقا
4
1 - عضو هیات علمی
2 - پژوهشکده محیط زیست کشور، جهاد دانشگاهی گیلان
3 - جغرافیا
4 - سازمان جهاد دانشگاهی گیلان
کلید واژه: طرح هادی, توسعه کالبدی, کریجینگ, توزیع فضایی,
چکیده مقاله :
اجراي طرح هادي روستایی جهت تأمین عادلانه امکانات از طریق تحول کالبدي- فیزیکی روستا، ایجاد تسهیلات اجتماعی- تولیدي، تأمین خدمات عمومی و بهبود مسکن روستاییان بوده است. اثرات اين طرح‌ها محدود به تغییراتی در بافت کالبدي بوده و در اجراي آن به عامل اقتصادي کمتر توجه شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش طرح-های هادی در تحولات توسعه کالبدی و هویت بخشی به فضای زیستی از منظر ساکنین روستایی می‌باشد. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر رویکرد توصیفی- تحلیلی است که با نمونه ای با حجم 250 نفر از میان افراد روستاهای شهرستان رشت انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش شامل: مطالعات کتابخانه ای برای جمع آوری اطلاعات مربوط به ادبیات تحقیق و سپس پژوهش های میدانی از طریق مشاهده و پرسشنامه می‌باشد. جامعه آماری، روستاییان ساکن روستاهای شهرستان رشت هستند. در این پژوهش به منظور بررسی هویت کالبدی از روش میانه‌یابی به روش کریجینگ استفاده شده است. بعبارتی روش تجزیه و تحلیل داده ها مبتنی بر آمار فضایی می باشد. نتایج تحقیق حاکی از آن است الگوی توزیع فضایی متغیرهای هویت کالبدی در روستاهای شهرستان رشت به صورت خطی (شمالی- جنوبی) است به این معنی که روستاهای واقع در مناطق جنوب، مرکز و شمال از وضعیت مطلوب تری برخوردار می باشند به مراتب هر چه به سمت غرب و شرق کشیده می شود الگوی خطی از بین رفته به به صورت لکه هایی نمایش داده می‌شوند که از وضعیت مطلوبی برخوردار نمی باشند.
Eliminate deprivation and rural development, one of the programs on the agenda is the implementation of the rural master plan to provide equitable facilities through physical transformation of the village, creating facilities it has been social-productive, providing public services and improving the housing of the villagers. The effects of conductor designs are limited to changes in physical texture and less attention is paid to the economic factor in its implementation. The purpose of this study is to investigate the role of pilot projects in the development of physical development and identification of living space from the perspective of residents. This research is applied in terms of purpose and in terms of descriptive-analytical approach, which has been done with a sample of 250 people from rural areas in Rasht. Data collection tools in this study included: library studies to collect information related to research literature and then field research through observation and questionnaires. The statistical population of the study is the villagers living in the villages of Rasht city. In this study, the correlation method by Kiiging method has been used for physical identity. In other words, the data analysis method is based on spatial statistics. The results indicate that the pattern of spatial distribution of physical identity variables in the villages of Rasht city is linear (north-south), which means that the villages located in the south, center and north are in a more favorable situation.
- ابراهیمی، محمد صادق؛ مظفر امینی، امیر؛ میکاییل، سید حنیف(1393). بررسي وضعيت خدمات زيربنايي و روبنايي طرح هادي روستايي. چشم¬انداز جغرافيايي در مطالعات انساني، شماره 26، 119-105.
- افتخاری، عبدالرضا؛ بدری، سید علی؛ پورطاهری، مهدی(1393). روش¬شناسی مشارکتی در برنامه¬ریزی کالبدی سکونتگاههای روستایی. تهران: انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.
- باقلانی، کبری(1386). ارزیابی اجرای طرح¬های هادی روستایی در شهرستان ایلام. پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه¬ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران.
- پورطاهری، مهدی؛ رکن¬الدین افتخاری، عبدالرضا؛ بدری، علی(1390). راهبردها و سیاستهای توسعه کالبدی سکونتگاههای روستایی با تأکید بر تجربیات جهانی و ایران. تهران: انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.
- توکلی، جعفر؛ رزلاسری، اکرم(1395). تحلیل اثرات کالبدي و اقتصادي طرحهاي هادي روستایی مورد: روستاهاي شهرستان کرمانشاه. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 5(2)، 160-141.
- رضوانی، محمدرضا (1387). مقدمه¬ای بر برنامه¬ریزی توسعه روستایی در ایران. تهران: انتشارات قومس.
- ریاحی، وحید؛ سالمی¬زاده، شیما؛ کرمی نسب، صدیقه؛ حاتمی، فاطمه(1395). ارزیابی آثار کالبدی اجرای طرح هادی روستایی از دیدگاه روستاییان مطالعه¬ی موردی: دهستان کرخه. نشريه جغرافیا و توسعه، شماره26، 146-133.
- شماعی، علی؛ احمدآبادی، فرشته؛ احمدآبادی، حسن(1393). ارزیابی آثار اجرای طرح¬های هادی بر سکونتگاه روستایی مطالعه موردی: شهرستان نیشابور. نشریه پژوهش و برنامه¬ریزی روستایی، 3(6)، 88-75.
- شمس¬الدینی، علی؛ شکور،علي؛ رستمی، روح الله (1390). تاثیر نوسازي مساکن روستایی بر اقتصاد معیشتی روستاییان مطالعه موردي بخش مرکزي شهرستان ممسنی. فصلنامه مسکن و محیط روستا، 30(135)، 70-57.
- صابری¬فر، رستم(1390). بررسی متغیرهای تأثیرگذار بر موفقیت طرح¬های هادی روستایی در استان خراسان جنوبی. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 26(3)، 229-213.
- عزیزپور، فرهاد؛ حسینی حاصل، صدیقه (1387). مروری بر روند تحولات کالبدی روستاهای کشور با تأکید بر طرح هادی روستایی. فصلنامه مسکن و محیط روستا، شماره2، 55-42.
- عظیمی، نورالدین؛ مولایی هشجین، نصراله؛ عاشقی، اردشیر(1391). بررسی اثرات کالبدی اجرای طرح¬های هادی روستایی از دیدگاه روستاییان مطالعه موردی: شهرستان میاندوآب. چشم¬انداز جغرافیایی، 7(19)، 37-25.
- عنابستانی، علی¬اکبر(1388). ارزیابی آثار کالبدی اجرای طرح¬های هادی روستایی. اولین کنفرانس ملی مسکن و توسعه¬ی کالبدی روستا.
- عنابستانی، علی¬اکبر؛ اکبری، محمد حسن(1391). ارزیابی طرح¬های هادی و نقش آن در توسعه کالبدی روستا از دیدگاه روستاییان مطالعه موردی: شهرستان جهرم. نشریه پژوهش¬های جغرافیای انسانی، 44(4)، 110-93.
- عینالی، جمشید؛ محمدي یگانه، بهروز، خالدي¬نیا، محمدطیب(1394). اثرات بهسازي مسکن در تحولات کارکرد اقتصادي مساکن روستایی مورد: دهستان شمشیر در شهرستان پاوه. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 4(4)، 209-191.
- مظفر، فرهنگ؛ حسيني، سيد باقر؛ سليماني، محمد؛ تركاشوند، عباس؛ سرمدي، علي اكبر(1387). ارزيابي اثرات اجراي طرح هادي بر محيط زيست روستاهاي ايران. نشريه علوم محيطي، شماره3، 11-32.
- نوروزي، اصغر، صيدايي، سيد اسكندر(1389). تحليلي بر الگوهاي استقرار فضايي سكونتگاههاي روستايي در استان چهارمحال و بختياري. نشريه جغرافيا و توسعه، 18 ،53-68.
- D'Silvam, B. C., & Rafiquem, R. M., (2002). Integrated rural development in Nigeria: The Funtua projects. Food Policy, Volume 5, Issue 4, 282-297.
- Jaarsmaa, F., Langeveldeb. J. M., Bavecoc, M., Eupenc, J. A., (2007). Model for rural transportation planning considering simulating mobility and traffic kills in the badger Meles meles: 18-21.
- Fijalkow, Y., (2004). Sociologie de la villes. (A. Nikgohar Trans.). Mashad, Iran: Agah Press.
- Herrmann S., Osinski, E., (1999). Planning sustainable landuse in rural areas at differentspatial levels using GIS and modeling tools: 97.
- Honey. R., & Abu Kharmeh, S., (2002). Rural policy in Jordan's 1986–1990 development plan, Journal of Rural Studies, Volume 5, Issue 1, 1989, Pages 75-85.
- Liabnda, M., (2001). The passing of Traditional Sociaty: Modernizing the Middle East: 60.
- Moseley, M. J., & Owen, S., (2008). The future of services in rural England: The drivers of change and a scenario for 2015, Progress in Planning Volume 69, Issue 3, April 2008, Pages 93-130.
- Oldfield, P., (2005). Rural settlement and economic development in Southern Italy: Troia and its contado, JMH. 31: 327-345.
- Proshansky, H., (1978). The City and Self-identity. Environment and Behavior, 10 (2), 147-169.
- Rabbani, R., (2002). Urban Sociology. Isfahan, Iran: University of Isfahan Publications.
- Raheb, G., (2008). Conceptual framework for suggestion of criterions of selection of proper technology of rural housing, Phd thesis.
- Shieh, E., (2006). Introduction to Urban Planning. Tehran, Iran: University of Science and Technology Publications.
- Shortal, S., (2008). Are rural development programmes socially inclusive? Social inclusion, civicengagement, participation, and social capital: Exploring the differences: 67.
- White, I. (1998). Pre-improvement rural settlement in Scotland: progress and prospects, Scottish Geo.114: 76-84.
