زيبايي در سخن معصوم(ع) (بررسي آرايه‌هاي بلاغي در دعاي "صباح" و "خطبه شانزدهم نهج‌البلاغه")
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
1 -
کلید واژه: زيبايي‌شناسي علي(ع) نهج‌البلاغه بيان بديع,
چکیده مقاله :
كلام‌الله مجيد سرچشمه همه معارف، پاكي‌ها و زيبايي‌هاست. پس از قرآن، زيبايي در سخن معصومين عليهم‌السلام به سبب اتصال و ارتباط خاصي که ميان ايشان و يگانه جميل برقرار است، برتري و برجستگي ويژه دارد. در كلام اميرالمؤمنين(ع) كه معيار فصاحت و بلاغت به شمار مي‌رود، اين زيبايي در اوج خود است. به عنوان نمونه در دعاي «صباح» و «خطبه شانزدهم نهج‌البلاغه» مي‌توان رد پاي برخي از آرايه‌هاي بلاغي (بديعي و بياني) را به وضوح جست و جو كرد. به عنوان نمونه در دعای مبارک صباح، بين کلمات «عيوب ـ غيوب» و «معيوب ـ عيوب» و «کاشف ـ غالب» به ترتيب سجع متوازی، مطرف و متوازن ديده مي‌شود و نيز در جملاتی بسان «الهی قلبی محجوب و نفسی معيوب و عقلی مغلوب» آرايه مماثله يا موازنه وجود دارد. همچنين جناس زايد و جناس مضارع و تکرار حرف و واژه در بديع لفظی و صنايع طباق و حسن طلب در بديع معنوی و نيز برخی مسايل علم معانی در اين دعا مشهود است. در خطبه شانزدهم نهج‌البلاغه، در کنار آرايه‌های بديعی مثل مراعات نظير و ايهام، آنچه بيش از همه در فن بيان به نظر مي‌رسد، مسئله تشبيه است که در جملاتی مانند: «ألا و إنّ الخطايا خيلٌ شُمُس... ألا و إنّ التقوی مطايا ذُلُل» خود مي‌نمايد.
The Holy Quran is the main resource for all knowledge, chastity and beauties. The words and speech of the prominent Islamic figures has the second place regarding such beauty due to the unique connection and bond these figures exclusively enjoyed with the Creator. The most beautiful word and speech belong to Imam Ali, who indeed is regarded as the major criteria of eloquence and oration. For instance one can trace some cases of rhetorical ornaments and discourse eloquences in Sabah, a prayer and also the Sixteenth Speech of Nahj-ol-Ballaqe. For instance in the prayer of Sabah, there are words which rhyme in a variety of aspects, while there are some other figures of speech seen within statements as well. Other figures of speech such as puns, alliterations etc are seen used for spiritual conveyance in this prayer. In the Sixteenth Speech of Nahj-ol-Ballaqe, rhetorical ornaments, and a variety of figures of speech are used, especially simile.
