تردید در نام نویسنده رشف الالحاظ و بررسی تصحیح آن
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
1 -
کلید واژه: تصحیح متن رشف الالحاظ فی کشف الالفاظ حسین بن الفتی تبریزی عراقی عزیز نسفی,
چکیده مقاله :
یکی از کتب مهم در زمینه‌ی شرح اصطلاحات رمزی و استعاری صوفیان، کتاب رشف الالحاظ فی کشف الالفاظ تالیف شرف الدین حسین بن الفتی تبریزی، تصحیح استاد نجیب مایل هروی است. محتوای این کتاب که مشتمل بر شرح 300 اصطلاح عرفانی است، به دو نویسنده‌ی دیگر هم منسوب است. یکی در ضمیمه‌ی دیوان فخرالدین عراقی، تصحیح سعید نفیسی با نام من اصطلاحات فخرالدین عراقی آمده است و دیگری با نام کتاب لغات و اصطلاحات عرفا به عزیز نسفی منسوب است. شباهت فراوان مطالب این سه کتاب، چه در تقسیم‌بندی مطالب و چه در مدخل‌ها و معانی ذکر شده، اندیشه را به یکی بودن سه کتاب سوق مي‌دهد. گویا یک نسخه اصل بوده و نسخه‌های دیگر با کمی تغییر در مقدمه یا تحریف و تصحیف لغات نوشته شده است. لذا در صحت انتساب کتاب به نویسندگان فوق ترديد است. به هر ترتیب تا یافتن نسخه‌های منقح ورفع شبهه با شواهد و براهین کافی، نمی‌توان در خصوص نام مؤلف این کتاب حکم قطعی صادر کرد. همچنین توجه به مندرجات دو کتاب دیگر در کنار نسخه‌های اساس، مي‌تواند امکان تصحیح دقیق‌تری از کتاب رشف الالحاظ فراهم كند.
One of the important books on symbolic words and expressions of Sufism is Rashf-ol-Alhaz fi Kashf-ol- Alfaz by Sharaf id-Din Hosein Ibn-e Olfati Tabrizi, edited by Najib Mayel Heravi. The book consists of 300 mystical and Gnostic expressions. The same contents are attributed to both Fakhr id-Din Araqi in an appendix to his Divan, edited by Sa'eed Nafisi, as "Estelahat-e Fakhr id-Din Araqi", and to Aziz Nasafi, in a book entitled "Loqat va Estelah-at-e Orafa". The overall sameness of the three copies, whether in their divisions of the contents or in their entries and definitions, proves that one of them must have been the original book. Yet, misattribution of the book to these two authors is not in doubt; nor is it possible to identify the real author unless a reliable copy is available. Relying on the exhaustive review of all the available copies and manuscripts, and the analytical- comparative study of them could provide a text with a careful edition.
