بررسی مبانی اخلاقی و بسامدهای اجتماعی، فقهی تحقق غرر در عقد بیمه در حقوق ایران
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامی
فاطمه زارعی
1
,
علی خلیفه
2
,
فاطمه ذوالفقارزاده
3
1 - دکتری الهیات و معارف اسلامی، گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی؛ استادیار گروه معارف، دانشکده معارف، واحد صفاشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، صفاشهر، ایران
2 - کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد صفاشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، صفاشهر، ایران
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد صفاشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، صفاشهر، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر بررسی مبانی اخلاقی و بسامدهای اجتماعی، فقهی تحقق غرردر عقد بیمه در حقوق ایران می‌باشد. به‌منظور بررسی این هدف از روش توصیفی– تحلیلی با تکنیک فیش‌برداری بهره گرفته شده است، . بیمه ازجملۀ عقود نامعین و مستحدثه در نظام حقوقی کنونی است. موافقین و مخالفان بیمه هرکدام با استناد به دلایلی به توجیه و اثبات نظریه خود پرداخته‌اند. از عمده دلایل مخالفان عقد بیمه، غرری بودن عقد بیمه می‌باشد. همچنین، گروه مخالفان عقد بیمه را از مصادیق «ضمان ما لم یجب» و قمار دانسته و عقد بیمه را عقدی معلق و باطل می‌دانند، در این مقاله با بررسی و نقد دلایل موافقان و مخالفان عقد بیمه، به مبانی مشروعیت این عقد پرداخته و به پاره‌ای از شبهات در اين خصوص پاسخ‌داده است. در مبانی اخلاقی و فقهی بر اساس روايات واردشده از پيشوايان دين، عقد غرري نهي می‌باشد و نهي از غرر در معاملات موجب بطلان آن می‌شود. با اینکه بيمه يک عقد مشروع، مستقل و لازم الوفاء است و امکان تحقق غرر در آن وجود دارد؛ غرر وارده در عقود مغابنه ای، از نوع غرر عرضی و مفارق می‌باشد که نهی از غرر مدنظر شارع، ناظر به عقود مغابنه بوده و تسری حکم غرر به عقود مخاطره مانند عقد بیمه، فاقد دلیل می‌باشد. به‌هرحال ضمن رد دلایل مخالفان، می‌توان گفت که غرر موجود در عقد بیمه، از نوع غرر ذاتی بوده و موجب بطلان عقد بیمه نمی‌گردد و نمی‌تواند به صحت آن خدشه‌ای وارد کند.
jurisprudence of the realization of the conflict in the insurance contract in Iranian law. a descriptive-analytical method with a flash technique has been used. The insurance contract has proponents and opponents. One of the main reasons for the opponents is that the insurance contract is aleatoric. Also, the opponents consider the insurance contract as one of the examples of "guarantee with non-existence obligation" and gambling; then, they consider the insurance contract as a suspended and void contract. It has addressed some of the doubts in this article, by examining and criticizing the reasons for the supporters and opponents of the insurance contract. In terms of ethical and jurisprudence, based on the narrations from the religious leaders, the aleatory contract is forbidden; so that the prohibition of aleatory in transactions causes its invalidity. However, the insurance is a legitimate, independent and enforceable contract, but there is a possibility of making a damage. Aleatory contracts are of the type of transverse and conflicting contracts. The prohibition of aleatory considered by the Shariah is related to contracts of indemnity, and the extension of aleatory to risky contracts such as insurance contracts is without reason. while rejecting the arguments of the opponents, the defect in the insurance contract is an inherent defect and does not invalidate the insurance contract. Therefore, it cannot harm its authenticity.
