تحلیل نظام ارزشی اخلاق در گفتمان «سمک عیار»: رویکرد نشانه معناشناختی
محورهای موضوعی : پژوهش‌های ادبیات کلاسیک ایران
عفت سرلک
1
,
فاطمه سیدابراهیمی نژاد
2
,
حمیدرضا شعیری
3
,
علی کریمی فیروزجائی
4
1 - دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار گروه آموزش زبان انگلیسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - استاد گروه زبان فرانسه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
4 - دانشیار گروه زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
کلید واژه: نشانه معناشناسی, نظام ارزشی, اخلاقی, گفتمان کنشی و عیاری. ,
چکیده مقاله :
قصه‌ها و داستان‌های عامیانه از مواریث مهم و ارزشمند فرهنگ هر ملت به‌شمار می‌آیند که علاوه بر بیان رخدادهای گذشته، بیانگر رفتار، اندیشه و فرهنگ جاگرفته در لایه‌های بازمانده در تاریخ هر جامعه هستند. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر رویکرد نشانه معناشناسی به بررسی نظام ارزشی اخلاقی در داستان «سمک عیار» پرداخته است. مسئله اصلی پژوهش این است که بر اساس چه سازوکاری، ارزش‌های اخلاقی درون گفتمان عیاری تولید می‌شوند. به عبارتی نظام ارزشی اخلاقی درون گفتمان عیاری، چه ارزش‌ها و الگوهایی را تولید می‌کند که مرزهای بین واقعیت و ایده‌آل‌گرایی را بر هم ریخته و نظام ارزش‌های عادی و رایج را به فراارزش‌های آرمانی و حتی اسطوره‌ای تغییر داده است؟ در واقع هدف اصلی این مقاله، بررسی کنش‌هایی است که اخلاقی آنها را به کار می‌گیرد تا از طریق آن الگوی ارزشی خود را تحقق بخشد. داده‌ها از کتاب سمک عیار به صورت هدفمند و بر اساس گفتمان‌های کنشی انتخاب شده‌اند. پس از تحلیل داده‌ها نتایج بهدستآمده نشان میدهد که چالش‌های ارزشی در بافت گفتمانی، زمینه را براي تبدیل یک ارزش به ارزش‌هاي دیگر فراهم می‌آورد و سبب گسترش دایرة ارزش‌ها و استعلاي آنها می‌شود. به عبارتی عیاری، کارکردهای اجتماعی- فرهنگی رایج و نظام ارزش‌های معمول را به گونه‌های ارزشی و فراارزشی همچون جمعمحوری، اسطورهمحوری، تعالیمحوری، ریسک‌پذیری، تجدیدپذیری، دگرمحوری، پیشگامی، جهتمندی در سبک زندگی کنشگران تبدیل می‌کند.
The present research has investigated the value system of Ethics in Samak-e-Ayyar using the analytical descriptive method and relying on the semiotics approach.The main problem of the research is: what mechanisms are used for the production of EthicValues in Ayyari discourse? How Ayyari has changed the boundaries between reality and idealism that leading to changing the normal and common values to idealistic and even mythical ones? The data have been selected purposefully and based on action discourses from Samak-e-Ayyar.The results indicated that Ayyari divides the social and cultural functions and even the usual value system into extra-value types such as collectivism, myth-centric, risk acceptability, adaptability, renewability, and other pioneering values in the lifestyle of actors.
Keywords: semiotic, value system, Ethic, action discourse, ayyari.
Introduction
The oldest and most valuable book in which the value system of Ayyari discourse can be searched is the story of Samak-e-Ayyar which has been written by Faramarz Ebn Arrajani. The word “Ayyari” is derived from the Persian word “yar” (korban, 2004: 170). Semantically, Ayyari refers to the brotherhood and friendship among them (means the Ayyar). Samak-e-Ayyar forms value spaces where values enter into challenges with each other, compete, prove, or disapprove of each other, and at the end, a more valuable space is formed. This new value space or value system belongs to the Ayyari discourse. The present research seeks to find the answer to this main question: How do Ayyari action discourses produce Ethic values through which they will be able to achieve their goals? finding an answer to this question, and the mechanisms used to form the Ethic value system by the Ayyar is the goal of the present research. The hypothesis of the present research is that the Ethic value system in Ayyari produces an ideal transactional morality system which is very important in this discourse.
Research Background
Ghobadi and Nouri (2007) believed that works such as Samak-e-Ayyar and Hossein Kurd Shabestari have been influenced by Shahnameh. Qanadzadeh (2007) believed that Heroic and Ayyari discourses can be found in the culture of Iranian even before Islam and up to now, they remained a social value in different periods in different forms. Panahi (2009) has concluded that the term chivalry is rooted in the Quran and Hadith and its most important components are not seeing fairness and forgiveness. Pushneh (2012) examines the value system in ethical discourse with a semiotic approach and in a descriptive-analytical way. This study shows that the flow of meaning-making or the formation of values is dynamic and in this way, the subject passes over ordinary human beings. Alavimoghadam and Jafarpour (2013) investigated the epic narratives of Ayyarin. They also studied the historical background of chivalry and Ayyari in Samak-e-Ayyar and Darabnameh and they concluded that Ayyari is a social and moral movement whose formation dates back to the pre-Islamic Period. After Islam, it took an Islamic color. Ayyari has transformed over time and has been supported by the people of Iran and the West. Bahamani (2017) investigated the narrative and semantic features of Ayyari in AbuMuslimname based on the semiotic approach. The results showed that Ayyar changes their actions for the benefit of another one based on his logical calculation. It should be noted that these actions are done voluntarily.
Theoretical Framework
The theoretical framework of the current study is semiotics, especially the value system from the semiotic point of view. Semiotics is a combination of semantics and semiology that integrates meaning and perception to produce meaning in different formats. In the semiology tradition of structuralism, the relationship between the signifier and the signified is studied without the presence of a human agent (Shairi and Vafai 2018).
Shairi and Seyedebrahimi (2021) believed that we should tend the title of the semiotics of value so that based on it, we would be able to explain the value-oriented aspects of the actions of the actors as well as their presences. Semiotics of the value teaches us that the universe needs care, therefore to realize such care it is necessary to be an interpreter and to participate in the creation of situations that open the way to interpret the world (Shairi and Seyedebrahimi2021: 194). They also believed that three kinds of value can be found in the discourse: Linguistic, Ethical, and Aesthetic.
From Saussure's point of view value is obtained by differentiation and meaning is a product that exists between words. Saussure divides the relationships and differences between the elements of a language into two areas: syntagmatic and paradigmatic relations. Each of them creates a certain category of values based on Saussure (2001: 176-177).
Shairi (2011) believes that value can be considered as the smallest unit of meaning which is the product of the system of opposition. He considers effective factors such as dissymmetry, orientation, reversibility, and supplementary conditions for the formation of values.
Data Analysis
After analyzing the data, the following values were found in the Ayyari discourse. These features are shown in the table 1 below:
Table 1: Structural and semantic forms of Ethic values in Ayyari discourse
|
Semantic form |
Structural form |
The values produced by Samak |
|
Collectivism- respect for the others |
Partnership Additive |
we-centered instead of I-centered/ Reversibility |
|
Creating a new perspective-collective wisdom, Dedication, self-sacrifice for serving the society, and collectivism |
Inaugural Multifaceted (Chivalry such as-other courage, thought, empowerment) |
Generalizability value permeability value/ Risk-taking value/ pioneer value |
|
Expansion-supra ideational |
Multifaceted (Respect, greatness, thought) |
Myth-centered value |
|
Guarantee of action- Continuation of action |
Belief certainty birth |
Elevation- oriented/ oath to Superior force- centered (God)/ renewable value |
|
Achieving the goal and fixing the defect |
Thought-oriented |
Value of wisdom and prudence |
|
Righteousness- Alignment with thought and honesty |
The sameness of the power relationship/ Conformity of words and actions |
The value of justice, chivalry, honesty, and trustworthiness |
Conclusion
This research was looking for an answer to the question of which mechanisms are used to produce the Ethic value system in Ayyari discourse. For this purpose, after examining the active discourses of Samak-e-Ayyar it was shown that the value system in Ayyari first of all is something cultural that can be spread in society. Meta-values are formed by Ayyari discourse such as chivalry and gallantry. Ethics does not forget the cultural perspective and draws a vision for itself according to the cultural accumulations to lead to idealization. Risk-taking is among the value criteria in the discourse that Ethics produces in Ayyari. In the inner layers of the discourse, there are many social and cultural themes such as pioneering, risk-taking, trustworthiness, myth-centered, penetration and wisdom, merit of justice, and truthfulness.
Keywords: semantic sign, value system, Ethique, action discourse, ayyari.
References
Afshari, Mehran (2015) Obituaries and Khaksarieh’s treatise (30 years), Tehran Cheshmeh publishing.
Alavimoghadam, Mahyar, and Milad Jafarpour (2013) the theme of ayari and chivalry and its inductive educational teaching in the textual epics of Persian literature, fifth volume, number 3, PP. 13-36 University of Esfahan.
Al-rrajani faramarz ebn Abdullah al-katib (1984) Samak-e-Ayyar, volume (1-5) Introduction and Correction: Parviz Natel Khanlari, Tehran, publications of Iran culture foundation.
Babak, Moein, Morteza (2014) meaning as a lived experience Tehran Sokhan.
Bahar, Mehrdad (2014) Ancient sports of Iran and its roots, year 1, number 2, p 140.
Bahmani, Kobra (2016) Narrative analysis of ayyaran and presentation of its semantic model based on abu Muslim nameh” two. Narratology Quarterly, year 1, number 1, PP. 27-50.
Ferdinand, de Sussour (2001) Basics of constructivism in linguistics translated by Koresh Safavi in constructivism, post-structuralism and literary studies by Farzansojodi, Tehran, art department.
Fontanille, J (2008) Pratique et éthique: la théorie du lien, Protée, 36(2), 11- 26.
Fontanille, J & Zilberberg, C (1998) Tension and signification, Sprimont- Belgique, Pierre Mardaga.
Greimas, A, J (1987) De l’imperfection (Périgueux: PierreFanlac) Trad: Raúl Dorra, De la imperfección.
Landowski, E (2004) Passions sans nom: essais de socio- semiotique III, Presses universitaires de France
Levinas, S, E (1994) Theorie de L'Intuition Dans La Phenomenologie de Husserl, paris, Librarie Philosophique.
Panahi, Mahin, (2008)” Chivalry, synonyms and its components in mystical texts” Literature research journal, number 4, pp21-220.
Pushneh, Athena (2012) Value system in ethic discourse based on the story of “dar khame rah”. the second. conference national literary criticism with the semiotic approach, Tarbiat Modares.
Qanadzadeh, Siddique (2007) investigation of ayari ritual in the history of Iran, teaching and learning researches. 2, number 7, consecutive 7, PP. 1-16.
Qobadi, Hosseinali and Ali Nouri (2007) “The effect of ferdowsi’s shahnameh on ayyari literature”. Persian language and literature quarterly of the former publication of Tabriz University faculty of literature in 1971 spring and summer 2007, no, 201, PP. 63-96.
Saki, mohammadreza and Reza Komasi (2014) comparative study of ayyari religion in Iran and chivalry in the West. Comparative literature studies. number 32, year 8, PP. 79-96.
Shairi, Hamidreza (2006) Semantic analysis of discourse, Tehran, samt publication.
Shairi, Hamidreza & Taraneh Vafaei (2009) Phoenix, a way to the sign of fluid semantics, Tehran company scientific and cultural publication.
Shairi, Hamidreza & Fatemeh Seyed Ebrahimi (2021) criticism of the translation of the semiotics book, from Hard Semiotics to soft anthropological signs, a critical research paper on humanities texts and programs of the year 21st number one. PP. 177-199.
ارجانی، فرامرز بن خداد بن عبدالله کاتب (1363) سمک عیار، جلد 1 تا 5، مقدمه و تصحیح پرویز ناتل خانلری، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
اسپینوزا، باروخ (1400) اخلاق، ترجمه لیلا امانت ملایی، تهران، ترنگ.
افشاری، مهران (1394) فتوت‌نامه‌ها و رسائل خاکساریه (سی رساله)، تهران، چشمه.
بهار، مهرداد (1360) «ورزش باستانی ایران و ریشه‌های آن»، چیستا، سال اول، شماره 2، ص140.
بهمنی، کبری (1396) «تحلیل روایی عیاران و ارائه الگوی معنایی آن بر اساس ابومسلم‌نامه»، دوفصلنامه روایت¬شناسی، سال اول، شماره 1، صص 27-50.
پناهی، مهین (1388) «جوانمردی، مترادف‌ها و مؤلفه‌های آن در متون عرفانی»، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، شماره 4، صص 21-22.
پوشنه، آتنا (1391) «نظام ارزشی در گفتمان اخلاقی بر اساس داستان در خم راه»، دومین همایش ملی نقد ادبی با رویکرد نشانه-شناسی(ادبیات)، دانشگاه تربیت مدرس.
دیویس، کـالین (1386) درآمـدي بـر اندیشـه لویناس، ترجمـه مسـعود علیـا، تهـران، حک.
حاج حیدری ورنوس فادرانی، فاطمه و دیگران (1401) «ردپای تجدد سیاسی در داستان امیر ارسلان»، دوماهنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه، سال دهم، شماره 44، صص 181-216.
خراسانی، فهیمه (1389) بررسی ساختار روایی داستان سیاوش بر پایه نظریه نشانه معناشناسی روایی گرمس، پایان¬نامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، استاد رهنما دکتر غلامحسین‌زاده، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.
دوسوسور، فردینان (1380) «مباني ساخت‌گرايي در زبان¬شناسي»، ترجمة كورش صفوي، در ساخت‌گرايي، پساساخت‌گرايي و مطالعات ادبي، به كوشش فرزان سجودي، تهران، حوزۀ هنري.
ساکی، محمدرضا و رضا کماسی (1393) «بررسی تطبیقی آیین عیاری در ایران و شوالیه¬گری در غرب»، مطالعات ادبیات تطبیقی، سال هشتم، شماره 32، صص 79-96.
سجودی، فرزان (1388) نشانه‌شناسی: نظریه و عمل، تهران، علم.
شعیری، حمیدرضا (1385) تجزیه و تحلیل نشانه- معناشناختی گفتمان، تهران، سمت.
-------------- (1386) از نشانه‌شناسی ساخت¬گرا تا نشانه معناشناسی، نقد ادبی، شماره 8، صص 33-51.
-------------- (1391الف) نشانه- معناشناسی دیداری، تهران، سخن.
-------------- (1391ب) «نظام ارزشي گفتمان ادبي: رويكرد نشانه- معناشناختي»، نامة نقد/ مجموعه مقالات دومين همايش ملي نقد ادبي با رويكرد نشانه‌شناسي ادبيات.
شعيري، حميدرضا و دينا آريانا (1390) «چگونگي تداوم معنا در چهل نامة كوتاه به همسرم از نادر ابراهيمي»، فصلنامة نقد ادبي، س4، ش14، صص161-185، مركز تحقيقات زبان و ادبيات فارسي، دانشگاه تربيت مدرس.
شعیری، حمیدرضا و فاطمه سیدابراهیمی (1400) «نقد ترجمه کتاب سیر نشانه¬شناسی: از نشانه‌شناسی سخت تا نشانه انسان¬شناسی نرم»، پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، سال بیست¬ویکم، شماره اول، صص 177-199.
شعیری، حمیدرضا و ترانه وفایی (1388) قفنوس، راهی به نشانه معناشناسی سیال، تهران، علمی- فرهنگی.
طغیانی، اسحاق و آزاده پوده (1396) «تأملی در آداب و رسوم داستان سمک عیار»، متن¬شناسی ادب فارسی، دانشگاه اصفهان، دوره نهم، شماره 3، پیاپی 35، صص 33-47.
علوی‌مقدم، مهیار و میلاد جعفرپور (1392) «مضمون عیاری و جوانمردی و آموزه‌های تعلیمی- القایی آن در حماسه‌های منثور»، متن¬شناسی ادب فارسی، دوره پنجم، شماره 3، صص 13-36.
علیا، مسعود (1388) کشف دیگری همراه با لویناس، تهران، نشرنی.
قبادی، حسنیعلی و علی نوری (1386) «تأثیر شاهنامۀ فردوسی بر ادبیات عیاری»، دوفصلنامه زبان و ادب فارسی نشریۀ سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز، سال پنجاهم، بهار و تابستان، شماره 201، صص 63-96.
قنادزاده، صدیقه (1386) «بررسی آیین عیاری در تاریخ ایران»، پژوهش‌های یاددهی و یادگیری، دورۀ دوم، شماره 7، پیاپی 7، صص 1-16.
کریمی فیروزجایی، علی و حمیده بنیادی (1397) «ساختار روایی داستان عامیانه کره اسب سیاه از دیدگاه نشانه معناشناسی گفتمانی»، فرهنگ و ادبیات عامه، سال ششم، شماره 23، صص 131-150.
Fontanille, J (2008) Pratique et éthique: la théorie du lien, Protée, 36(2), 11- 26.
Fontanille, J & Zilberberg, C (1998) Tension and signification, Sprimont- Belgique, Pierre Mardaga.
Greimas, A, J (1987) De l’imperfection (Périgueux: Pierre Fanlac) Trad.
: Raúl Dorra, De la imperfección.
Landowski, E (2004) Passions sans nom: essais de socio – semiotique III, Presses universitaires de France Levinas, S, E (1994) Theorie de L'Intuition Dans La Phenomenologie de Husserl, paris, Librarie Philosophique.
