ارزیابی وپهنه‌بندی کیفیت چاه‌های آب شرب شهرستان تربت‌جام و صالح‌آباد براساس شاخص (WQI) و نرم‌افزار GIS
محورهای موضوعی : آلودگی منابع آب
اکرم قربانی
1
,
محمد جواد ادیبی نیا
2
,
عاطفه ناصری
3
,
حسن مسعودی
4
1 - عضو هیئت علمی موسسه آموزش عالی خردگرایان مطهر
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه محیط زیست وزیست فناوری، مؤسسه آموزش عالی خردگرایان مطهر، مشهد ، ایران
3 - کارشناس ارشد گروه حفاظت کیفی آب ، شرکت آب منطقه ای استان خراسان رضوی، مشهد، ایران
4 - رئیس گروه کنترل کیفیت مرکز پایش و نظارت بر کیفیت و بهداشت آب و فاضلاب، شرکت آب و فاضلاب استان خراسان رضوی، مشهد، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
هدف از این مطالعه تعیین کیفیت منابع آب شرب زیرزمینی شهرستان تربت جام و صالح آباد با استفاده از شاخص کیفی (WQI) و پهنه‌بندی آن‌ها می‌باشد. براي تعيين اندکس کيفيت منابع آب اختصاصاً نتایج آزمایشات 9 پارامتر شامل: (PH، سختی، جامدات محلول، کلسیم، منیزیم، سدیم، نیترات، کلرور و سولفات) مورد بررسی گرفت. از تعداد 110 چاه چشمه و قنات منطقه نمونه‌برداری شده و به آزمایشگاه مرکزی ستاد شرکت آب و فاضلاب استان خراسان که دارای گواهینامه استاندارد 17025 آزمایشات شیمیایی آب می‌باشد، انتقال داده شد و آزمایشات برابر آخرین ورژن استاندارد متد سال 2005 توسط دستگاه IC کرموماتوگراف اندازه‌گیری شد. درمرحله پایانی با مشخص شدن وضعیت کیفی چاه‌های آب شرب، پهنه‌بندی کیفی آن‌ها در نرم‌افزار ARC GIS10.2 انجام شد. نقشه‌های پهنه‌بندی کیفیت منابع آب نشان داد که اکثر منابع آب شهرستان تربت جام از نظرشاخص WQI در محدوده کیفیت آب عالی و خوب قرار گرفته‌اند. همچنین نتایج تکنیک‌های آماری (رگرسیون چندگانه) مشخص نمود پارامتر سدیم (Na) بیشترین ضریب اثرگذاری در تعیین شاخص WQI و پس آن سولفات، سختی کل، کلرور و جامدات محلول داشتند. بررسی سطح معنی داری کاربری اراضی با شاخص کیفی با آزمون کروسکال والیس نشان دهنده تفاوت معنی‌دار بین کاربری اراضی و شاخص کیفیت آب بود.
The purpose of this study is to determine the quality of underground drinking water sources in Torbat Jam and Saleh Abad cities using quality index (WQI) and their zoning. In order to determine the quality index of water resources, the results of testing 9 parameters including: (PH, hardness, dissolved solids, calcium, magnesium, sodium, nitrate, chlorine and sulfate) were studied. Samples were taken from 110 spring wells and aqueducts in the region and transferred to the central laboratory of Khorasan Water and Wastewater Company headquarters, which has a standard certificate of 17025 for water chemical tests and the experiments were measured according to the latest standard version of the method in 2005 by the IC chromatograph device. In the final stage, after determining the quality status of drinking water wells, their quality zoning was done in ARC GIS10.2 software. Zoning maps of water resources quality showed that most of the water resources of Torbat Jam city are in the range of excellent and good water quality in terms of WQI index. Also, the results of statistical techniques (multiple regression) showed that sodium (Na) parameter had the highest influence coefficient in determining the WQI index, followed by sulfate, total hardness, chlorine and dissolved solids. Investigating the significance level of land use with quality index by Kruskal-Wallis test showed a significant difference between land use and water quality index.
