بررسی و تحلیل ویژگی‌های ساختاری و شگردهای زبانیِ «داستانِ خسرو» نوشتۀ عبدالحسین وجدانی
محورهای موضوعی :حمزه محمدی ده‌چشمه 1 , فرزاد محمدی 2
1 - دانشگاه کاشان
2 - دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد
کلید واژه: داستان کوتاه ادبیّات مدرسه‌ای داستانِ خسرو ویژگی‌های ساختاری شگردهای زبانی,
چکیده مقاله :
عبدالحسین وجدانی یکی از نویسندگان برجستۀ ایران، در داستان‌هایش بـه تحـوّلات سیاسـی، فرهنگـی و اجتماعی انسان معاصر نظر دارد. در آثارِ وی به‌راحتی مـی‌تـوان نمودهـای فراوانـی از فرهنـگ، هویّت، اخلاق، مردم‌داری، مذهب را که مطابق با سِرِشتِ مردم ایران‌زمین اسـت، مشـاهده کرد. داستانِ «خسرو» سومین داستان از مجموعه داستان «عموغلام» تنها مجموعۀ داستانی وجدانی است. این داستان از زبان اوّل شخص نقل می‌شود، امّا شخصیّتِ راوی در مقابل شخصیّت اصلیِ داستان یعنی خسرو، رنگ می‌بازد. راوی که در دوران تحصیلات ابتدایی با خسرو هم‌کلاس بوده، روزی او را در خیابان می‌بیند؛ «شیرۀ تریاک، آن شیرِ بی‌باک را چون اسکلتی وحشتناک ساخته بود.» آن‌گاه خاطرات دورانِ جوانی او را بازگو می‌کند و در لَفافۀ داستان، درون-مایۀ این اثر را که طرحِ یکی از مشکلات فرهنگی-اجتماعی عصرِ ما و آثار مخرّب و زیان‌بارِ اعتیاد است، به میان می‌آورد و در پایان توصیه می‌کند که از همنشینِ بد باید دوری کرد. از آن‌جا که داستان، منعکس‌کنندۀ مسائل مهمّ اجتماعی در هر دوره و زمان است، این پژوهش به روش توصیفی و تحلیل محتوا «داستانِ خسرو» نوشتۀ عبدالحسین وجدانی را مورد تجزیه و تحلیل و نقد قرار داده و با بررس این اثر، ویژگی‌ها و ظرافت‌های زبانیِ آن و نیز شگردهایِ خاصّ نویسنده برای اَدایِ مقصودِ خود را بیان کرده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که وجدانی با استفاده از ظرفیّت‌های ادبی و شگردهای زبانی مانند تشبیه، کنایه، طنز، اصطلاحات عامیانه توانسته است خوانندۀ داستان را با خود همراه و پیام نهایی (تأثیرِ همنشینِ بَد) را به او اِلقا کند.
Abdolhossein Vojdani,one of Iran's most prominent writers,views his contemporary political,cultural and social developments in his stories.In his works,it is easy to see the many manifestations of culture,identity, morality,peoples,religion,which is in line with the nature of the people of Iran.The story of"Khosrow The third story from the collection of the story of"Amugholam"is the only collection of the story of Vojdani.This story is narrated from the first person,but the character of the narrator is colored against the main character of the story,Khosrow.The narrator,who had also been in class at the elementary level with Khosrow,once sees him on the street;"The opium drink had made that fearless milk a terrible skeleton" Then he recounts his youthful memories And in the story of the story,it brings in the theme of this work,which is one of the socio-cultural problems of our time and the harmful and harmful effects of addiction And at the end,he recommends that the bad guy should be avoided.Since the story reflects important social issues in each period and time, this research has been analyzed and criticized by descriptive and content analysis methodology,"Khosrow's Story"by Abdolhossein Vojdani And by examining the social structure of this work, its linguistic features and delicacies,as well as the author's particular writings for his purpose.The results of the research show that Vojdani,using literary capacities and linguistic techniques such as simile, poetry, satire, slang expressions, has been able to accompany the reader of the story with him and the final message (the effect of a bad companion).
1. آرین¬پور، یحیی. (1374)، از صبا تا نيما، ج اوّل، تهران: شركت سهامي.
2. اسکولز، رابرت. (1383)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیّات، مترجم: فرزانه طاهری، چاپ¬دوم، تهران: نشر مرکز.
3. تاجیک، محمّدرضا. (1379)، گفتمان و تحلیل گفتمانی، چاپ اوّل، تهران: انتشارات فرهنگ گفتمان.
4. جمال¬زاده، سیّدمحمّدعلی. (1335)، سر و ته يك كَرباس، تهران: سمت.
5. _______________. (1379)، یکی بود یکی نبود، به¬کوشش علی دهباشی، تهران: سخن.
6. چوبک، صادق. (1334)، خيمه‌شب‌بازي، چاپ دوم، تهران: اساطیر.
7. سعدی، مصلح بن عبدالله. (1359)، بوستان، تصحيح دكتر غلامحسين يوسفي، چاپ اوّل، تهران: خوارزمي.
8. _______________. (1378)، گلستان، تصحیح دکتر غلامحسین یوسفی، تهران: سخن.
9. _______________. (1376)، غزل‌های‌سعدی، تصحیح و توضیح: دکتر غلامحسین یوسفی، تهران: سخن.
10. فردوسي، ابواقاسم. (1378)، شاهنامه فردوسی، تهران: نشر قطره.
11. فرکلاف، نورمن. (1379)، تحلیل انتقادیِ گفتمان، مترجمان: فاطمه شایسته¬پیران و دیگران، چاپ اوّل، تهران: انتشارت مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه¬ها.
12. کالر، جاناتان. (1382)، نظریة ادبی، مترجم: فرزانه طاهری، تهران: نشر مرکز.
13. مکاریک، ایرناریما. (1388)، دانشنامة نظریه‌های ادبی معاصر، متـرجم: مهـران مهـاجر و محمّـد نبوی، چاپ سوم، تهران: انتشارات آگه.
14. مولوی، محمّد. (1373)، مثنوي معنوي، دفتر سوم، چاپ اوّل، تهران: بهزاد.
15. مِهروَرز، زکریّا. (1380)، بررسي داستان امروز، تهران: تيرگان.
16. میرصادقی، جمال. (1376)، ادبیّات داستانی، چاپ سوم، تهران: انتشارات سخن.
17. میرعابدینی، حسن. (1383)، صدسال داستان‌نويسي در ايران، تهران: چشمه.
18. نظامی¬گنجوی، الیاس بن یوسف. (1376)، ليلي و مجنون، با پيشگفتار كراچكوفسكي، ترجمة كامل احمدنژاد، تهران: زوّار.
19. وجدانی، عبدالحسین. (1348)، عَمو‌غُلام (مجموعه دوازده داسـتانِ کوتـاه)، تهـران: انتشـارات امیرکبیر.
20. یان رید. (1376)، داستانِ کوتاه، مترجم: فرزانه طاهری، تهران: نشر مرکز.
21. یونسی، ابراهیم. (1369)، هنر داستان¬نویسی، تهران: ایران یکتا.
22. Saussur, F. de, (1966), Course in General Linguistics, new York/ Torno /Lendon, McGraw Hill, (Traslated by W. baskin.) [1916]
